Massospondylus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Bibliografia) |
(aktualizacja) |
||
Linia 13: | Linia 13: | ||
[[Sebastian Oziemski]] | [[Sebastian Oziemski]] | ||
+ | | [[Mateusz Tałanda]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
Linia 66: | Linia 67: | ||
Dorosłe massospondyle być może mogły poruszać się zarówno dobrze na dwóch jak i na czterech kończynach. W celu zerwania wyżej rosną
cych roślin mogły stawać na tylnych kończynach podpierają
c się ogonem i spokojnie się pożywiać. | Dorosłe massospondyle być może mogły poruszać się zarówno dobrze na dwóch jak i na czterech kończynach. W celu zerwania wyżej rosną
cych roślin mogły stawać na tylnych kończynach podpierają
c się ogonem i spokojnie się pożywiać. | ||
− | ==Historia taksonomiczna gatunków== | + | == Historia taksonomiczna gatunków == |
[[Rodzaj]] i [[gatunek]] typowy ''M. carinatus'' został opisany przez [[Richard Owen|Sir Richarda Owena]] w [[1854]] roku. Na dzień dzisiejszy ważne są jedynie dwa gatunki massospondyla: typowy ''M. carinatus'' oraz opisany w [[2009]] roku przez [[Paul Barrett|Barretta]] ''M. kaalae''. Jeszcze niedawno sądzono, że massospondyl żył także w Ameryce Północnej - niekompletne skamieniałości zwierzęcia należącego do zauropodomorfów zostały nazwane ''Massospondylus'' sp. przez Attridge'a i in. ([[1985]]), jednak Rowe i jego zespół po odnalezieniu bardziej kompletnych szczątków przechrzcili go na nowy [[rodzaj]] - ''[[Sarahsaurus]]''. Podobnie było z południowoamerykańskim ''[[Adeopapposaurus]] mognai'', którego którego uznawano początkowo za kolejny gatunek ''Massospondylus''. | [[Rodzaj]] i [[gatunek]] typowy ''M. carinatus'' został opisany przez [[Richard Owen|Sir Richarda Owena]] w [[1854]] roku. Na dzień dzisiejszy ważne są jedynie dwa gatunki massospondyla: typowy ''M. carinatus'' oraz opisany w [[2009]] roku przez [[Paul Barrett|Barretta]] ''M. kaalae''. Jeszcze niedawno sądzono, że massospondyl żył także w Ameryce Północnej - niekompletne skamieniałości zwierzęcia należącego do zauropodomorfów zostały nazwane ''Massospondylus'' sp. przez Attridge'a i in. ([[1985]]), jednak Rowe i jego zespół po odnalezieniu bardziej kompletnych szczątków przechrzcili go na nowy [[rodzaj]] - ''[[Sarahsaurus]]''. Podobnie było z południowoamerykańskim ''[[Adeopapposaurus]] mognai'', którego którego uznawano początkowo za kolejny gatunek ''Massospondylus''. | ||
+ | |||
+ | == ''Ignavusaurus'' == | ||
+ | [[Plik:Ignavusaurus.jpg|300px|thumb|right|Szkielet massospondyla opisany pod nazwą ''Ignavusaurus rachelis''. Źródło: Knoll, 2010.]] | ||
+ | W 2010 roku Fabien Knoll opisał nowy gatunek i rodzaj zauropodomorfa z [[Lesotho]] - ''Ignavusaurus rachelis''. Jego [[holotyp]] o numerze katalogowym BM HR 20 to niekompletny, [[artykułowany]] szkielet. Okaz ten jest tymczasowo przechowywany w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu. Zostanie on oddany Lesotho, gdy zostanie wybudowane Muzeum Narodowe w Maseru, stolicy tego małego kraju. | ||
+ | |||
+ | Jednak już rok później jego odrębność gatunkowa została zakwestionowana. Obecnie uważa się go za [[synonim]] massospondyla. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
Linia 121: | Linia 128: | ||
|} | |} | ||
− | ==Bibliografia== | + | == Bibliografia == |
− | <small>Ricardo N. Martínez. (2009) "''Adeopapposaurus mognai'', gen. et sp. nov (Dinosauria: Sauropodomorpha), with comments on adaptations of basal Sauropodomorpha" Journal of Vertebrate Paleontology, 29 (1), | + | <small> |
+ | Fabien Knoll. (2010) "A primitive sauropodomorph from the upper Elliot Formation of Lesotho." Geological Magazine, 147 (6), 814-829. [http://dx.doi.org/10.1017/S001675681000018X] | ||
+ | |||
+ | Ricardo N. Martínez. (2009) "''Adeopapposaurus mognai'', gen. et sp. nov (Dinosauria: Sauropodomorpha), with comments on adaptations of basal Sauropodomorpha" Journal of Vertebrate Paleontology, 29 (1), 142–164. [[doi:10.1671/039.029.0102]] | ||
− | Timothy B. Rowe, Hans-Dieter Sues, Robert R. Reisz. (2011) "Dispersal and diversity in the earliest North American sauropodomorph dinosaurs, with a description of a new taxon" Proceedings of the Royal Society B, 278 (1708), 1044-1053. doi:10.1098/rspb.2010.1867 | + | G.S. Paul. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford |
+ | |||
+ | Timothy B. Rowe, Hans-Dieter Sues, Robert R. Reisz. (2011) "Dispersal and diversity in the earliest North American sauropodomorph dinosaurs, with a description of a new taxon" Proceedings of the Royal Society B, 278 (1708), 1044-1053. [[doi:10.1098/rspb.2010.1867]] | ||
+ | |||
+ | Yates, Adam M.; Matthew F. Bonnan and Johann Neveling (2011). "A new basal sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa". Journal of Vertebrate Paleontology 31 (3), 610–625. [[doi:10.1080/02724634.2011.560626]] | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Massospondylus | http://en.wikipedia.org/wiki/Massospondylus | ||
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=38642&is_real_user=1 | http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=38642&is_real_user=1 | ||
− | + | </small> | |
− | |||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] |
Wersja z 13:44, 21 kwi 2016
Hasło do rozbudowania, być może poprawek
Autor: | Korekta: |
pepo13 | Mateusz Tałanda |
Massospondylus (massospondyl) | |
---|---|
Długość: | 4-6 m |
Masa: | 140-200 kg |
Miejsce występowania: | Lesotho, RPA, Zimbabwe
(górne pokłady formacji Elliot, górne pokłady Karroo Sandstone, Bushveld Sandstone) |
Czas występowania | 200-183 Ma
wczesna jura (hettang - pliensbach) |
Systematyka | Dinosauria |
Neotyp gatunku typowego M. carinatus (tzw. "Big-momma"). [1] |
Wstęp
Jeden z wcześniejszych zauropodomorfów, żyją cy we wczesnej jurze na terenie południowej Afryki. Miał małą głowę osadzoną na długiej, giętkiej szyi. Jak na zauropodomorfa był stosunkowo lekko zbudowany, jego wagę szacuje się na ok. 140-200 kg.
Materiał kopalny
M. carinatus znany jest z kilkudziesięciu (ok. 80) osobników. Poprzedni okaz typowy M. carinatus (składający się z przynajmniej dwóch osobników) był przechowywany w Królewskim Uniwersytecie w Londynie. Składały się na niego trzony kręgów, paliczki i fragmenty kończyn. Niestety został zniszczony podczas II Wojny Światowej. Nowy okaz typowy (neotyp) ustanowiono w 2011 roku. Jest to niekompletny szkielet oznaczony (BP/1/4934), przezwany "Big Momma".
Na szczątki drugiego ważnego gatunku, M. kaalae, składają się pozostałości niekompletnej czaszki.
Jaja
Bardzo ciekawym znaleziskiem są jaja tego dinozaura odnalezione w Republice Południowej Afryki przez Jamesa Kitchinga, obywatela RPA. Są one tak szczególne, ponieważ w środku jaj znajdowały się embriony młodych. Te znaleziska mówią nam o tym, że młode przychodziły na świat bez uzębienia i poruszały się prawdopodobnie na czterech kończynach. Te jaja są zarazem najstarszymi znalezionymi jajami dinozaurów.
Dorosłe massospondyle być może mogły poruszać się zarówno dobrze na dwóch jak i na czterech kończynach. W celu zerwania wyżej rosną cych roślin mogły stawać na tylnych kończynach podpierają c się ogonem i spokojnie się pożywiać.
Historia taksonomiczna gatunków
Rodzaj i gatunek typowy M. carinatus został opisany przez Sir Richarda Owena w 1854 roku. Na dzień dzisiejszy ważne są jedynie dwa gatunki massospondyla: typowy M. carinatus oraz opisany w 2009 roku przez Barretta M. kaalae. Jeszcze niedawno sądzono, że massospondyl żył także w Ameryce Północnej - niekompletne skamieniałości zwierzęcia należącego do zauropodomorfów zostały nazwane Massospondylus sp. przez Attridge'a i in. (1985), jednak Rowe i jego zespół po odnalezieniu bardziej kompletnych szczątków przechrzcili go na nowy rodzaj - Sarahsaurus. Podobnie było z południowoamerykańskim Adeopapposaurus mognai, którego którego uznawano początkowo za kolejny gatunek Massospondylus.
W 2010 roku Fabien Knoll opisał nowy gatunek i rodzaj zauropodomorfa z Lesotho - Ignavusaurus rachelis. Jego holotyp o numerze katalogowym BM HR 20 to niekompletny, artykułowany szkielet. Okaz ten jest tymczasowo przechowywany w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu. Zostanie on oddany Lesotho, gdy zostanie wybudowane Muzeum Narodowe w Maseru, stolicy tego małego kraju.
Jednak już rok później jego odrębność gatunkowa została zakwestionowana. Obecnie uważa się go za synonim massospondyla.
Spis gatunków
Massospondylus | Owen, 1854 | ||
= Leptospondylus | Owen, 1854 | ||
= Pachyspondylus | Owen, 1854 | ||
= Ignavusaurus | Knoll, 2010 | ||
Massospondylus carinatus | Owen, 1854 | ||
?= Massospondylus hislopi | Lydekker, 1890 | nomen dubium? | |
= Massospondylus browni | Seeley, 1895 | ||
= Massospondylus harriesi | Broom, 1911 | ||
= Massospondylus schwartzi | Haughton, 1924 | ||
?= Leptospondylus capensis | Owen, 1854 | ||
?= Pachyspondylus orpenii | Owen, 1854 | ||
= Ignavusaurus rachelis | Knoll, 2010 | ||
Massospondylus rawesi | Lydekker, 1890 | = Orthogoniosaurus rawesi | nomen dubium |
Massospondylus huenei | (Young, 1941) Cooper, 1981 | = Lufengosaurus huenei | |
Massospondylus kaalae | Barrett, 2009 |
Bibliografia
Fabien Knoll. (2010) "A primitive sauropodomorph from the upper Elliot Formation of Lesotho." Geological Magazine, 147 (6), 814-829. [2]
Ricardo N. Martínez. (2009) "Adeopapposaurus mognai, gen. et sp. nov (Dinosauria: Sauropodomorpha), with comments on adaptations of basal Sauropodomorpha" Journal of Vertebrate Paleontology, 29 (1), 142–164. doi:10.1671/039.029.0102
G.S. Paul. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Timothy B. Rowe, Hans-Dieter Sues, Robert R. Reisz. (2011) "Dispersal and diversity in the earliest North American sauropodomorph dinosaurs, with a description of a new taxon" Proceedings of the Royal Society B, 278 (1708), 1044-1053. doi:10.1098/rspb.2010.1867
Yates, Adam M.; Matthew F. Bonnan and Johann Neveling (2011). "A new basal sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa". Journal of Vertebrate Paleontology 31 (3), 610–625. doi:10.1080/02724634.2011.560626
http://en.wikipedia.org/wiki/Massospondylus
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=38642&is_real_user=1