Aardonyx: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
m (aktualizacja)
Linia 27: Linia 27:
 
|-  
 
|-  
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| ok. 193-189 [[Ma]]
+
| 201-191 [[Ma]]
  
<small> wczesna [[jura]] (późny [[synemur]])</small>  
+
<small> [[wczesna jura]] ([[hettang]]-[[synemur]])</small>  
 
|-  
 
|-  
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 44: Linia 44:
 
[[Anchisauria]]
 
[[Anchisauria]]
 
|-
 
|-
| colspan=2 |[[Plik:Aardonyx1.jpg|400px|Rekonstrukcja szkieletu pokazują…ca odnalezione elementy (rys. A. Yates w: Yates et al., 2010; ©)]]
+
| colspan=2 |[[Plik:Aardonyx1.jpg|400px|Rekonstrukcja szkieletu pokazująca odnalezione elementy (rys. A. Yates w: Yates et al., 2010; ©)]]
 
|-
 
|-
 
| colspan=2 |[[Plik:Aardonyx4.jpg|400px|Ilustracja Nobu Tamury (CC-BY-3.0, GFDL)]]
 
| colspan=2 |[[Plik:Aardonyx4.jpg|400px|Ilustracja Nobu Tamury (CC-BY-3.0, GFDL)]]
Linia 52: Linia 52:
 
| colspan=2 |
 
| colspan=2 |
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
28.S, 27.E|Marc's Quarry
+
28°28'1.27'' S, 27°49'34.07'' E|łom Marca, farma Heelbo
 
</display_points>
 
</display_points>
 
|}
 
|}
Linia 65: Linia 65:
  
 
==Filogeneza==
 
==Filogeneza==
[[Filogenetyka|Analizy filogenetyczne]] przeprowadzone przez Yatesa i współpracowników – wykorzystujące zmodyfikowane matryce danych z analiz Yatesa (2007) oraz Upchurcha i in. ([[2007]]) – sugerują, że ''Aardonyx'' jest jednym z najbardziej zaawansowanych zauropodomorfów nienależących do zauropodów. Analizy mocno wspierają hipotezę, według której ''Aardonyx'' stanowi [[takson siostrzany]] wobec [[klad]]u obejmującego ''[[Melanorosaurus]]'' i bardziej zaawansowane zauropodomorfy (w tym zauropody). Pozycja ''Aardonyx'' jako taksonu „pośredniego” pomiędzy [[bazalny]]mi zauropodomorfami (prozauropodami) a zauropodami współgra z jego morfologiczną „pośredniością”, stanowiącą kombinację [[plezjomorfia|plezjomorfii]] i [[apomorfia|apomorfii]]. ''Aardonyx'' jest także najbardziej zaawansowanym spośród wszystkich znanych dwunożnych prozauropodów. Jego bliskimi krewnymi, lecz nie tworzącymi z nim odrębnego [[klad]]u, mogły być [[Mussaurus|muszaur]] i [[Leonerasaurus|leonerazaur]] (Otero i Pol, 2013).
+
[[Filogenetyka|Analizy filogenetyczne]] przeprowadzone przez Yatesa i współpracowników – wykorzystujące zmodyfikowane matryce danych z analiz Yatesa (2007) oraz Upchurcha i in. ([[2007]]) – sugerują, że ''Aardonyx'' jest jednym z najbardziej zaawansowanych zauropodomorfów nienależących do zauropodów. Analizy mocno wspierają hipotezę, według której ''Aardonyx'' stanowi [[takson siostrzany]] wobec [[klad]]u obejmującego ''[[Melanorosaurus]]'' i bardziej zaawansowane zauropodomorfy (w tym zauropody). Pozycja ''Aardonyx'' jako taksonu „pośredniego” pomiędzy [[bazalny]]mi zauropodomorfami (prozauropodami) a zauropodami współgra z jego morfologiczną „pośredniością”, stanowiącą kombinację [[plezjomorfia|plezjomorfii]] i [[apomorfia|apomorfii]]. ''Aardonyx'' jest także najbardziej zaawansowanym spośród wszystkich znanych dwunożnych prozauropodów. Jego przodkiem mógł być potencjalnie [[Blikanasaurus|blikanazaur]]. Innymi bliskimi krewnymi, lecz nie tworzącymi z nim odrębnej grupy, mogły być [[Mussaurus|muszaur]] i [[Leonerasaurus|leonerazaur]] (Otero i Pol, 2013).
  
 
==Taksonomia==
 
==Taksonomia==
Linia 85: Linia 85:
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
 +
McPhee, B.W., Bordy, E.M., Sciscio, L., Choiniere, J.N. 2017. The sauropodomorph biostratigraphy of the Elliot Formation of southern Africa: Tracking the evolution of Sauropodomorpha across the Triassic–Jurassic boundary. Acta Palaeontologica Polonica, t. 62, w druku. [https://doi.org/10.4202/app.00377.2017]
 +
 
McPhee, B.W., Yates, A.M., Choiniere, J.N., Abdala, F. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of ''Antetonitrus ingenipes'' (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 171, nr 1, str. 151-205. [[DOI: 10.1111/zoj.12127]]
 
McPhee, B.W., Yates, A.M., Choiniere, J.N., Abdala, F. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of ''Antetonitrus ingenipes'' (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 171, nr 1, str. 151-205. [[DOI: 10.1111/zoj.12127]]
  
Linia 91: Linia 93:
 
Otero, A., Krupandan, E., Pol, D., Chinsamy, A., Choiniere, J. 2015. A new basal sauropodiform from South Africa and the phylogenetic relationships of basal sauropodomorphs. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 174, nr 3, str. 589–634. [[DOI: 10.1111/zoj.12247]]
 
Otero, A., Krupandan, E., Pol, D., Chinsamy, A., Choiniere, J. 2015. A new basal sauropodiform from South Africa and the phylogenetic relationships of basal sauropodomorphs. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 174, nr 3, str. 589–634. [[DOI: 10.1111/zoj.12247]]
  
Otero, A., Pol, D. 2013. Postcranial anatomy and phylogenetic relationships of ''Mussaurus patagonicus'' (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, nr 5, str. 1138-1168.  
+
Otero, A., Pol, D. 2013. Postcranial anatomy and phylogenetic relationships of ''Mussaurus patagonicus'' (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, nr 5, str. 1138-1168. [http://dx.doi.org/10.1080/02724634.2013.769444]
  
 
Yates, A.M., Bonnan, M.F., Neveling, J., Chinsamy, A., Blackbeard, M.G. 2010. A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, t. 277, nr 1682, str. 787–794. [[doi:10.1098/rspb.2009.1440]]
 
Yates, A.M., Bonnan, M.F., Neveling, J., Chinsamy, A., Blackbeard, M.G. 2010. A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, t. 277, nr 1682, str. 787–794. [[doi:10.1098/rspb.2009.1440]]
Linia 110: Linia 112:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Jura]]
 
[[Kategoria:Jura]]
 +
[[Kategoria:Hettang]]
 
[[Kategoria:Synemur]]
 
[[Kategoria:Synemur]]

Wersja z 10:35, 13 wrz 2017

Autor: Korekta:
Tomasz Skawiński Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Mateusz Tałanda


Aardonyx (aardonyks)
Długość: ~ 9 m
Masa: ? t
Miejsce występowania: Republika Południowej Afryki

(górne warstwy formacji Elliot)

Czas występowania 201-191 Ma

wczesna jura (hettang-synemur)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Plateosauria

Massopoda

Anchisauria

Rekonstrukcja szkieletu pokazująca odnalezione elementy (rys. A. Yates w: Yates et al., 2010; ©)
Ilustracja Nobu Tamury (CC-BY-3.0, GFDL)
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Rekonstrukcja aardonyksa. Autor: CamusAltamirano [1].

Aardonyx to rodzaj wczesnego zauropodomorfa należącego do grupy Anchisauria. Żył we wczesnej jurze na terenach obecnej Republiki Południowej Afryki. Zarówno cechy morfologiczne, jak i domniemana pozycja filogenetyczna sugerują, że jest formą pośrednią pomiędzy prozauropodami a zauropodami.

Budowa

Ryczący aardonyks. Autor: karkemish00 [2].

Aardonyx był jednym z największych prozauropodów – odnalezione skamieniałości należały do zwierząt mierzących 7–9 m długości. Analizy histologiczne kości sugerują jednak, że osobniki te nie zakończyły one jeszcze wzrostu, co wskazuje, że dorosłe osiągały jeszcze większe rozmiary. Ogólną budową przypominał większość prozauropodów – miał długą szyję i ogon, a kończyny tylne były dłuższe od przednich. Aardonyx jest jednak rodzajem wysoce autapomorficznym – cechy charakterystyczne, nieobecne u innych taksonów (autapomorfie) obejmują cechy czaszki, kręgów szyjnych, przedramienia i stóp. Aardonyx miał pięć zębów przedszczękowych, podobnie jak Plateosaurus, jednak jest to wynik konwergencji, a nie bliskiego pokrewieństwa pomiędzy tymi zauropodomorfami. Aardonyx miał V-kształtne szczęki, co jest cechą prymitywną, jednak utracił mięsiste policzki – odwrotnie niż bazalny chiński zauropod Chinshakiangosaurus, który miał policzki oraz U-kształtne szczęki. Aardonyx miał stosunkowo krótkie kończyny przednie – u mniejszego osobnika kość ramienna stanowiła około 72% długości kości udowej, co sugeruje, że Aardonyx był co najmniej fakultatywnie, a prawdopodobnie przeważnie, dwunożny.

Filogeneza

Analizy filogenetyczne przeprowadzone przez Yatesa i współpracowników – wykorzystujące zmodyfikowane matryce danych z analiz Yatesa (2007) oraz Upchurcha i in. (2007) – sugerują, że Aardonyx jest jednym z najbardziej zaawansowanych zauropodomorfów nienależących do zauropodów. Analizy mocno wspierają hipotezę, według której Aardonyx stanowi takson siostrzany wobec kladu obejmującego Melanorosaurus i bardziej zaawansowane zauropodomorfy (w tym zauropody). Pozycja Aardonyx jako taksonu „pośredniego” pomiędzy bazalnymi zauropodomorfami (prozauropodami) a zauropodami współgra z jego morfologiczną „pośredniością”, stanowiącą kombinację plezjomorfii i apomorfii. Aardonyx jest także najbardziej zaawansowanym spośród wszystkich znanych dwunożnych prozauropodów. Jego przodkiem mógł być potencjalnie blikanazaur. Innymi bliskimi krewnymi, lecz nie tworzącymi z nim odrębnej grupy, mogły być muszaur i leonerazaur (Otero i Pol, 2013).

Taksonomia

Aardonyx został nazwany w 2010 roku przez Adama Yatesa z Uniwersytetu w Johannesburgu i współpracowników. Holotypem jest rostralna połowa lewej kości szczękowej (BP/1/6254). Zwietrzałą tylną część lewej kości szczękowej odnaleziono w odległości około metra od holotypu, możliwe więc, że oba fragmenty reprezentują tę samą kość. W pobliżu odkryto liczne szczątki czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego – kręgów, kości kończyn, żeber, szewronów. Nazwa rodzajowa Aardonyx pochodzi od aard – słowa z języka afrikaans oznaczającego Ziemię – oraz greckiego słowa onyx („szpon”) i odnosi się do grubej otoczki hematytu pokrywającej liczne kości dinozaura, zwłaszcza paliczki. Gatunkiem typowym rodzaju jest Aardonyx celestae. Nazwa gatunkowa honoruje Celeste Yates, która wypreparowała wiele kości. Podejrzewano, że także kości znalezione w okolicach miasta Zastron mogły należeć do tego rodzaju, ale później opisano je jako nowego dinozaura, sefapanozaura.

Paleobiologia

Przeprowadzono analizę tkanki kostnej z fragmentu żebra oraz łopatki Aardonyx. Na fragmencie żebra znajduje się pięć pierścieni przyrostowych, zaś na łopatce – siedem. Żadna z przebadanych kości nie zawiera ułożonych obwodowo „linii spoczynkowych” (ang. rest lines), dowodzących ustania wzrostu. To wskazuje, że przebadane osobniki w chwili śmierci nie były w pełni dojrzałe – prawdopodobnie miały niespełna dziesięć lat i wciąż aktywnie rosły.

Rekonstrukcja aardonyksa. Autor: Jakub Kowalski.

Spis gatunków

Aardonyx Yates, Bonnan, Neveling, Chinsamy i Blackbeard, 2010
Aardonyx celestae Yates, Bonnan, Neveling, Chinsamy i Blackbeard, 2010

Bibliografia

McPhee, B.W., Bordy, E.M., Sciscio, L., Choiniere, J.N. 2017. The sauropodomorph biostratigraphy of the Elliot Formation of southern Africa: Tracking the evolution of Sauropodomorpha across the Triassic–Jurassic boundary. Acta Palaeontologica Polonica, t. 62, w druku. [3]

McPhee, B.W., Yates, A.M., Choiniere, J.N., Abdala, F. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 171, nr 1, str. 151-205. DOI: 10.1111/zoj.12127

Norman, D.B., Crompton, A.W., Butler, R.J., Porro, L.B., Charig, A.J. 2011. The Lower Jurassic ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships. Zoological Journal of the Linnean Society. doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x

Otero, A., Krupandan, E., Pol, D., Chinsamy, A., Choiniere, J. 2015. A new basal sauropodiform from South Africa and the phylogenetic relationships of basal sauropodomorphs. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 174, nr 3, str. 589–634. DOI: 10.1111/zoj.12247

Otero, A., Pol, D. 2013. Postcranial anatomy and phylogenetic relationships of Mussaurus patagonicus (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, nr 5, str. 1138-1168. [4]

Yates, A.M., Bonnan, M.F., Neveling, J., Chinsamy, A., Blackbeard, M.G. 2010. A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, t. 277, nr 1682, str. 787–794. doi:10.1098/rspb.2009.1440

Yates, A.M. 2007. The first complete skull of the Triassic dinosaur Melanorosaurus Haughton (Sauropodomorpha: Anchisauria). Special Papers in Palaeontology, t. 77, str. 9–55.

Upchurch, P., Barrett, P.M., Zhao, X., Xu, X. 2007. A re-evaluation of Chinshakiangosaurus chunghoensis Ye vide Dong 1992 (Dinosauria, Sauropodomorpha): implications for cranial evolution in basal sauropod dinosaurs. Geological Magazine, t. 144, nr 2, str. 247–262. doi:10.1017/S0016756806003062

Yates, A.M. Claw is here!. dracovenator.wordpress.com. [dostęp 21 lutego 2010]