Abydosaurus

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Wersja z dnia 11:22, 11 gru 2018 autorstwa Dino (dyskusja | edycje) (Zastępowanie tekstu - "…" na "")
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler Marcin Szermański, Krzysztof Lichota, Tomasz Singer, Tomasz Skawiński


Abydosaurus (abydozaur)
Długość: ok. 18-19 m
Masa: ? t
Miejsce występowania: USA - Utah

(formacja Cedar Mountain - ogniwo

Mussentuchit)

Czas występowania ok. 104,5±1 (?-98) Ma

wczesna-?późna kreda (późny alb-

?wczesny cenoman)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Macronaria

Titanosauriformes

Brachiosauridae (?Somphospondyli)[1]

Abydosaurus by kahless28.jpg

Autor: Jakub Kowalski [2].

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Abydosaurus to rodzaj tytanozaurokształtnego zauropoda - prawdopodobnie brachiozauryda - ze "środkowej" kredy, który żył na terenie dzisiejszego stanu Utah. Jest ważnym odkryciem, gdyż do niego należała pierwsza kompletna czaszka kredowego amerykańskiego zauropoda. Jego szczątki znaleziono w osadach formacji Cedar Mountain, blisko podstawy ogniwa Mussentuchit.

Etymologia

Nazwa rodzajowa powstała przez połączenie pochodzących z greki słów sauros (jaszczur) i nazwy Abydos - miasta położonego nad Nilem (obecnie El Araba el Madfuna), które miało być miejscem pochówku Ozyrysa - egipskiego boga życia, śmierci i urodzaju. Jest to aluzjąa do holotypu Abydosaurus, którego czaszkę i szyję znaleziono w kamieniołomie górującym nad rzeką Green River. Epitet gatunkowy honoruje Johna "Jacka" McIntosha, za jego wsparcie dla Dinosaur National Monument i badania nad zauropodami.

Materiał kopalny

Holotyp (DINO 16488) to kompletna, artykułowana czaszka połączona z czterema kręgami szyjnymi.

Materiał przypisany to kości czaszki trzech osobników - niemal kompletna i artykułowaną czaszka (DINO 17849), artykułowany pysk (DINO 17848) oraz puszkę mózgowa i góra czaszki (DINO 39727).

Najprawdopodobniej do tego gatunku należały też znalezione w tym samym miejscu niekompletna miednica i kość krzyżowa połączona z ogonem, łopatka, kość ramienna i śródręcze.

Budowa

Plik:Abydosaurus.jpg
Czaszka. Fot.: Jeff Wilson i John Whitlock [1].

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Abydosaurus cechuje się skierowanym do przodu bocznym wyrostkiem nosowym z brakiem tylnego haka, nosowym wyrostkiem kości szczękowej z grzbietowym połączeniem z kością nosową, kośćmi nosowymi pokrywającymi się niesymetrycznie w linii środkowej, mniejszymi od oczodołów nozdrzami zewnętrznymi, górnymi koronami zębów przesuniętymi dystalnie, trzonkami górnych zębów skręconymi w łuk o kącie prawie 45° i starciami zębów obecnymi tylko przyśrodkowo (diagnoza za Chure i in., 2010). Jego zęby były cieńsze niż zęby wcześniejszych brachiozaurydów, co wpisuje się w trend zmniejszania ich szerokości zaobserwowany u wielu innych grup zauropodów.

W relacjach prasowych można spotkać się z twierdzeniami, że odnalezione osobniki są młode - jednak jest to kwestia nierozstrzygnięta, choć to dość prawdopodobnie, gdy weźmie się pod uwagę rozmiary odnalezionych osobników. Jak nieoficjalnie podaje Brooks Britt, miały one ok. 9 m długości i ok. 3 m wysokości. Jednak obliczenia na podstawie długości kości ramiennych Brachiosaurus altithorax i Giraffatitan brancai wskazują, że powinny mieć prawie dwukrotnie więcej. W każdym razie odnalezione czaszki mierzyły ok. 0,5 m długości a kość ramienna przypisana do Abydosaurus - ok. 1,6 m - tyle ile u Cedarosaurus (lecz jest znacznie szersza u tego pierwszego).

Spis gatunków

Abydosaurus Chure, Britt, Whitlock i Wilson, 2010
A. mcintoshi Chure, Britt, Whitlock i Wilson, 2010

Bibliografia

Źródła naukowe:

Chure, D., Britt, B.B., Whitlock, J.A. & Wilson, J.A. (2010) "First complete sauropod dinosaur skull from the Cretaceous of the Americas and the evolution of sauropod dentition". Naturwissenschaften, opublikowany online przed drukiem 24.02.2010, doi 10.1007/s00114-010-0650-6

Inne:

http://en.wikipedia.org/wiki/Cedar_Mountain_Formation#Stratigraphy

http://news.byu.edu/archive10-feb-abydosaurus.aspx

  1. Martínez, R.D.F., Lamanna, M.C., Novas, F.E., Ridgely, R.C., Casal, G.A., Martínez, J.E, Vita, J.R. & Witmer, L.M. (2016) A Basal Lithostrotian Titanosaur (Dinosauria: Sauropoda) with a Complete Skull: Implications for the Evolution and Paleobiology of Titanosauria. PLoS ONE 11(4): e0151661. doi:10.1371/journal.pone.0151661