Asilisaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(aktualizacja) |
||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | | + | | 1,5 lub 3,5? m |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | ok. ?245-237 Ma | + | | ok. ?245-237 [[Ma]] |
<small>środkowy [[trias]] (późny [[anizyk]])</small> | <small>środkowy [[trias]] (późny [[anizyk]])</small> | ||
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| − | | | + | | [[Archosauria]] |
| − | |||
| − | [[Archosauria]] | ||
[[Dinosauromorpha]] | [[Dinosauromorpha]] | ||
| Linia 39: | Linia 37: | ||
| colspan=2 |[[Plik:Asilisaurus.jpg|400px]] | | colspan=2 |[[Plik:Asilisaurus.jpg|400px]] | ||
<small>Rekonstrukcja asilizaura. Autor: "Smokeybjb" [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Asilisaurus.jpg]</small> | <small>Rekonstrukcja asilizaura. Autor: "Smokeybjb" [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Asilisaurus.jpg]</small> | ||
| + | |- | ||
| + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk: | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | 10.3° S, 35.1° E|Ruvuma, Tanzania|<small> | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | ==Cechy charakterystyczne i materiał kopalny== | + | == Wstęp == |
| + | |||
| + | '''''Asilisaurus'' (asilizaur)''' - najstarszy znany [[rodzaj]] gada dinozaurokształtnego z rodziny [[Silesauridae|silezaurydów]]. Został opisany w [[2010]] roku na łamach periodyku [[Nature]] przez [[Sterling Nesbitt|Nesbitta]] i in. Odkryto go w [[Tanzania|Tanzanii]] w osadach sprzed około 245-237 milionów lat (raczej bliżej 237 [[Ma]]). Jego nazwa rodzajowa pochodzi od słowa ''Asili'', które w języku suahili znaczy "przodek", "założyciel". Końcówka ''saurus'' oznacza z greckiego "jaszczur". Nazwa gatunkowa ''kongwe'' w suahili oznacza "pradawny". Odnosi się to wyjątkowo wczesnego wieku, w którym żyło to zwierzę. Większość jego krewniaków jest znana ze znacznie młodszych okresów. | ||
| + | |||
| + | == Cechy charakterystyczne i materiał kopalny == | ||
Znaleziony materiał asilizaura należał do co najmniej kilkunastu osobników. Mimo że ich szczątki były niekompletne i dysartykułowane, udało się zrekonstruować szkielet zwierzęcia i wiele informacji o jego budowie. Okazem [[holotyp|holotypowym]] NMT RB9 jest przednia część lewej kości zębowej z paroma zębami znalezionymi obok niej. Oprócz tego znaleziono liczne elementy z różnych części szkieletu opisane jako materiał [[paratyp|paratypowy]]. Poza fragmentami, nie udało się znaleźć kończyn przednich i większości czaszki. Asilizaur charakteryzował się ostrym zakończeniem przedniej końcówki kości zębowej - spoczywał na niej rogowy, bezzębny dziób. Tylna, uzębiona część miała wypukłą grzbietową krawędź. Zęby były usztywnione w zębodołach. Miały kołkowaty kształt z niewielką serracją na szczycie korony. Rowek Meckela był usytuowany grzbietobrzusznie na policzkowej stronie kości zębowej. Reszta ciała przypominała pozostałe silezaurydy. | Znaleziony materiał asilizaura należał do co najmniej kilkunastu osobników. Mimo że ich szczątki były niekompletne i dysartykułowane, udało się zrekonstruować szkielet zwierzęcia i wiele informacji o jego budowie. Okazem [[holotyp|holotypowym]] NMT RB9 jest przednia część lewej kości zębowej z paroma zębami znalezionymi obok niej. Oprócz tego znaleziono liczne elementy z różnych części szkieletu opisane jako materiał [[paratyp|paratypowy]]. Poza fragmentami, nie udało się znaleźć kończyn przednich i większości czaszki. Asilizaur charakteryzował się ostrym zakończeniem przedniej końcówki kości zębowej - spoczywał na niej rogowy, bezzębny dziób. Tylna, uzębiona część miała wypukłą grzbietową krawędź. Zęby były usztywnione w zębodołach. Miały kołkowaty kształt z niewielką serracją na szczycie korony. Rowek Meckela był usytuowany grzbietobrzusznie na policzkowej stronie kości zębowej. Reszta ciała przypominała pozostałe silezaurydy. | ||
| − | ==Paleobiologia== | + | == Paleobiologia == |
| − | + | === Tryb życia === | |
Asilizaur był prawdopodobnie czworonożny jak jego bliscy krewniacy. Świadczą o tym długie, choć niekompletne kości kończyn przednich. Budowa kości kruczej wskazuje, że były one podciągnięte pod tułów. Asilizaur bronił się przed drapieżnikami prawdopodobnie żyjąc w stadach. W razie zagrożenia ratował się ucieczką, choć prymitywna budowa skoku (jak u ''[[Pseudolagosuchus]]'') i kręgów krzyżowych sugeruje, że nie był tak sprawnym biegaczem jak [[Silesaurus|silezaur]]. W zdobywaniu pokarmu pomagał mu bezzębny rogowy dziób na dolnej szczęce i długa, wysmukła szyja. Kołkowate zęby mogą wskazywać na owadożerność. | Asilizaur był prawdopodobnie czworonożny jak jego bliscy krewniacy. Świadczą o tym długie, choć niekompletne kości kończyn przednich. Budowa kości kruczej wskazuje, że były one podciągnięte pod tułów. Asilizaur bronił się przed drapieżnikami prawdopodobnie żyjąc w stadach. W razie zagrożenia ratował się ucieczką, choć prymitywna budowa skoku (jak u ''[[Pseudolagosuchus]]'') i kręgów krzyżowych sugeruje, że nie był tak sprawnym biegaczem jak [[Silesaurus|silezaur]]. W zdobywaniu pokarmu pomagał mu bezzębny rogowy dziób na dolnej szczęce i długa, wysmukła szyja. Kołkowate zęby mogą wskazywać na owadożerność. | ||
| + | === Rozmiary === | ||
| + | Nie znaleziono kompletnych szkieletów asilizaura, ale znalezione kości należały prawdopodobnie do osobników nie dłuższych niż metr, półtora. Zamieszanie powstało, gdy z podobnych osadów opisano fragmenty kości udowej ponad dwa razy większego [[Silesauridae|silezauryda]]. Szacuje się, że cała kość mogła mieć około 35 cm długości, a całe zwierzę ponad 3 metry. Nie wiadomo jednak, czy należała do asilizaura, czy nie. Jeśli tak, to dotychczasowe znaleziska należały wyłącznie do osobników młodocianych. świadczyłoby to o łączeniu się w stada osobników młodocianych i małego udziału osobników w pełni wyrośniętych w populacji. ''A. kongwe'' byłby największym [[gatunek|gatunkiem]] silezauryda. Jeśli nie, to mamy do czynienia z dwoma gatunkami silezaurydów i niespodziewaną różnorodnością linii dinozaurowej w [[anizyk]]u. [[Nyasasaurus|Niasazaur]] i ten duży silezauryd pokazują, że początki tej linii wcale nie musiały być związane z małymi rozmiarami, jak się dotychczas uważało. | ||
| − | ==Geologia i środowisko życia== | + | == Geologia i środowisko życia == |
Szczątki asilizaura znaleziono w jeziorno-rzecznych sekwencjach mułowców i piaskowców ogniwa Lifua warstw Manda należących do basenu Ruhuhu w Tanzanii. Znaleziska dokonano koło miasta Litumba Ndyosi. W środkowym triasie był to obszar półsuchej równiny zalewowej. W zbiornikach wodnych żyły słodkowodne małże. Na terenach wilgotnych występowały płazy z grupy stereospondyli. Liczne były gady ssakokształtne - [[Dicynodontia|dicynodonty]] (''[[Sangusaurus]]'' i ''[[Angonisaurus]]'') i cynodonty ([[Aleodon|''Aleodon brachyrhamphus'']] i [[Scalenodon|''Scalenodon angustifrons'']]). [[Archosauromorpha|Archozauromorfy]], oprócz asilizaura, były reprezentowane przez ''[[Stenaulorhynchus]]'', [[Rauisuchia|rauizuchy]], takson podobny do ''[[Erpetosuchus]]'', ''[[Hypselorachis]]'' i nieopisane [[Pseudosuchia|pseudozuchy]]. Podobieństwo tej fauny do zwierząt podzony C [[zona|zony]] ''[[Cynognathus]]'' w południowej [[Afryka|Afryce]] sugeruje górny [[anizyk]] jako wiek ogniwa Lifua. | Szczątki asilizaura znaleziono w jeziorno-rzecznych sekwencjach mułowców i piaskowców ogniwa Lifua warstw Manda należących do basenu Ruhuhu w Tanzanii. Znaleziska dokonano koło miasta Litumba Ndyosi. W środkowym triasie był to obszar półsuchej równiny zalewowej. W zbiornikach wodnych żyły słodkowodne małże. Na terenach wilgotnych występowały płazy z grupy stereospondyli. Liczne były gady ssakokształtne - [[Dicynodontia|dicynodonty]] (''[[Sangusaurus]]'' i ''[[Angonisaurus]]'') i cynodonty ([[Aleodon|''Aleodon brachyrhamphus'']] i [[Scalenodon|''Scalenodon angustifrons'']]). [[Archosauromorpha|Archozauromorfy]], oprócz asilizaura, były reprezentowane przez ''[[Stenaulorhynchus]]'', [[Rauisuchia|rauizuchy]], takson podobny do ''[[Erpetosuchus]]'', ''[[Hypselorachis]]'' i nieopisane [[Pseudosuchia|pseudozuchy]]. Podobieństwo tej fauny do zwierząt podzony C [[zona|zony]] ''[[Cynognathus]]'' w południowej [[Afryka|Afryce]] sugeruje górny [[anizyk]] jako wiek ogniwa Lifua. | ||
| Linia 58: | Linia 67: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Asilisaurus'' | ! ''Asilisaurus'' | ||
| − | | [[Nesbitt]], [[Christian Sidor|Sidor]], [[Irmis]], [[Angielczyk]], [[Roger Smith|Smith]] i [[Tsuji]], [[2010]] | + | | {{Kpt|[[Sterling Nesbitt|Nesbitt]], [[Christian Sidor|Sidor]], [[Randall Irmis|Irmis]], [[Kenneth Angielczyk|Angielczyk]], [[Roger Smith|Smith]]}} i {{Kpt|[[Linda Tsuji|Tsuji]]}}, [[2010]] |
|- | |- | ||
! ''A. kongwe'' | ! ''A. kongwe'' | ||
| − | | | + | | {{Kpt|Nesbitt, Sidor, Irmis, Angielczyk, Smith}} i {{Kpt|Tsuji}}, 2010 |
|} | |} | ||
| − | ==Bibliografia== | + | == Bibliografia == |
| − | <small> | + | |
| + | <small>Nesbitt, S.J., Sidor, C.A., Irmis, R.B., Angielczyk, K.D., Smith, R.M.H. i L.A. Tsuji. 2010. Ecologically distinct dinosaurian sister group shows early diversification of Ornithodira. Nature, t. 464, str. 95–98. [[doi:10.1038/nature08718]] | ||
| + | |||
| + | Barrett, P.M., Nesbitt, S.J. i B.R. Peecook. 2014. A large-bodied silesaurid from the Lifua Member of the Manda beds (Middle Triassic) of Tanzania and its implications for body-size evolution in Dinosauromorpha. Gondwana Research, in press. [[doi: 10.1016/j.gr.2013.12.015]]</small> | ||
[[Kategoria: Archosauria]] | [[Kategoria: Archosauria]] | ||
Wersja z 23:46, 28 sty 2014
| Autor: | Korekta: |
| Mateusz Tałanda | Maciej Ziegler |
| Asilisaurus (asilizaur) | |
|---|---|
| Długość: | 1,5 lub 3,5? m |
| Miejsce występowania: | Tanzania
(warstwy Manda - ogniwo Lifua) |
| Czas występowania | ok. ?245-237 Ma |
| Systematyka | Archosauria |
Rekonstrukcja asilizaura. Autor: "Smokeybjb" [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Asilisaurus (asilizaur) - najstarszy znany rodzaj gada dinozaurokształtnego z rodziny silezaurydów. Został opisany w 2010 roku na łamach periodyku Nature przez Nesbitta i in. Odkryto go w Tanzanii w osadach sprzed około 245-237 milionów lat (raczej bliżej 237 Ma). Jego nazwa rodzajowa pochodzi od słowa Asili, które w języku suahili znaczy "przodek", "założyciel". Końcówka saurus oznacza z greckiego "jaszczur". Nazwa gatunkowa kongwe w suahili oznacza "pradawny". Odnosi się to wyjątkowo wczesnego wieku, w którym żyło to zwierzę. Większość jego krewniaków jest znana ze znacznie młodszych okresów.
Cechy charakterystyczne i materiał kopalny
Znaleziony materiał asilizaura należał do co najmniej kilkunastu osobników. Mimo że ich szczątki były niekompletne i dysartykułowane, udało się zrekonstruować szkielet zwierzęcia i wiele informacji o jego budowie. Okazem holotypowym NMT RB9 jest przednia część lewej kości zębowej z paroma zębami znalezionymi obok niej. Oprócz tego znaleziono liczne elementy z różnych części szkieletu opisane jako materiał paratypowy. Poza fragmentami, nie udało się znaleźć kończyn przednich i większości czaszki. Asilizaur charakteryzował się ostrym zakończeniem przedniej końcówki kości zębowej - spoczywał na niej rogowy, bezzębny dziób. Tylna, uzębiona część miała wypukłą grzbietową krawędź. Zęby były usztywnione w zębodołach. Miały kołkowaty kształt z niewielką serracją na szczycie korony. Rowek Meckela był usytuowany grzbietobrzusznie na policzkowej stronie kości zębowej. Reszta ciała przypominała pozostałe silezaurydy.
Paleobiologia
Tryb życia
Asilizaur był prawdopodobnie czworonożny jak jego bliscy krewniacy. Świadczą o tym długie, choć niekompletne kości kończyn przednich. Budowa kości kruczej wskazuje, że były one podciągnięte pod tułów. Asilizaur bronił się przed drapieżnikami prawdopodobnie żyjąc w stadach. W razie zagrożenia ratował się ucieczką, choć prymitywna budowa skoku (jak u Pseudolagosuchus) i kręgów krzyżowych sugeruje, że nie był tak sprawnym biegaczem jak silezaur. W zdobywaniu pokarmu pomagał mu bezzębny rogowy dziób na dolnej szczęce i długa, wysmukła szyja. Kołkowate zęby mogą wskazywać na owadożerność.
Rozmiary
Nie znaleziono kompletnych szkieletów asilizaura, ale znalezione kości należały prawdopodobnie do osobników nie dłuższych niż metr, półtora. Zamieszanie powstało, gdy z podobnych osadów opisano fragmenty kości udowej ponad dwa razy większego silezauryda. Szacuje się, że cała kość mogła mieć około 35 cm długości, a całe zwierzę ponad 3 metry. Nie wiadomo jednak, czy należała do asilizaura, czy nie. Jeśli tak, to dotychczasowe znaleziska należały wyłącznie do osobników młodocianych. świadczyłoby to o łączeniu się w stada osobników młodocianych i małego udziału osobników w pełni wyrośniętych w populacji. A. kongwe byłby największym gatunkiem silezauryda. Jeśli nie, to mamy do czynienia z dwoma gatunkami silezaurydów i niespodziewaną różnorodnością linii dinozaurowej w anizyku. Niasazaur i ten duży silezauryd pokazują, że początki tej linii wcale nie musiały być związane z małymi rozmiarami, jak się dotychczas uważało.
Geologia i środowisko życia
Szczątki asilizaura znaleziono w jeziorno-rzecznych sekwencjach mułowców i piaskowców ogniwa Lifua warstw Manda należących do basenu Ruhuhu w Tanzanii. Znaleziska dokonano koło miasta Litumba Ndyosi. W środkowym triasie był to obszar półsuchej równiny zalewowej. W zbiornikach wodnych żyły słodkowodne małże. Na terenach wilgotnych występowały płazy z grupy stereospondyli. Liczne były gady ssakokształtne - dicynodonty (Sangusaurus i Angonisaurus) i cynodonty (Aleodon brachyrhamphus i Scalenodon angustifrons). Archozauromorfy, oprócz asilizaura, były reprezentowane przez Stenaulorhynchus, rauizuchy, takson podobny do Erpetosuchus, Hypselorachis i nieopisane pseudozuchy. Podobieństwo tej fauny do zwierząt podzony C zony Cynognathus w południowej Afryce sugeruje górny anizyk jako wiek ogniwa Lifua.
Spis gatunków
| Asilisaurus | Nesbitt, Sidor, Irmis, Angielczyk, Smith i Tsuji, 2010 |
|---|---|
| A. kongwe | Nesbitt, Sidor, Irmis, Angielczyk, Smith i Tsuji, 2010 |
Bibliografia
Nesbitt, S.J., Sidor, C.A., Irmis, R.B., Angielczyk, K.D., Smith, R.M.H. i L.A. Tsuji. 2010. Ecologically distinct dinosaurian sister group shows early diversification of Ornithodira. Nature, t. 464, str. 95–98. doi:10.1038/nature08718
Barrett, P.M., Nesbitt, S.J. i B.R. Peecook. 2014. A large-bodied silesaurid from the Lifua Member of the Manda beds (Middle Triassic) of Tanzania and its implications for body-size evolution in Dinosauromorpha. Gondwana Research, in press. doi: 10.1016/j.gr.2013.12.015
![[1]](http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Asilisaurus.jpg){kind=link}