Buitreraptor

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler Tomasz Sokołowski


Buitreraptor (buitreraptor)
Długość: ok. 1,35 m
Masa: 3-6 kg
Miejsce występowania: Argentyna - prowincja Rio Negro

środkowa część formacji Candeleros

Czas występowania 100-97 Ma

wczesna kreda (wczesny cenoman)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Paraves

Eumaniraptora

Dromaeosauridae (?? Avialae)

? Unenlagiinae

Buitreraptor.jpg

Szkielet buitreraptora autorstwa Jaimego A. Headdena, oparty na holotypie

i przypisanym osobniku [2].

Wstęp

Buitreraptor to rodzaj niewielkiego, prymitywnego eumaniraptora, prawdopodobnie z kladu Unenlagiinae. Żył w "środkowej" kredzie (wczesny cenoman) na terenach dzisiejszej Ameryki Południowej. Jest dotychczas najbardziej kompletnym i najwcześniejszym nazwanym maniraptorem z Ameryki Południowej.

Etymologia

Nazwę Buitreraptor (czyli "rabuś z Buitrera") nadano od miejsca znalezienia - La Buitrera, co można przetłumaczyć jako "sępia żerdź". Epitet gatunkowy (gonzalezorum) jest uhonorowaniem Fabiana i Jorge'a Gonzalezów, którzy odkryli pierwszego osobnika tego niezwykłego teropoda i przez lata brali udział w wykopaliskach w La Buitrera.

Materiał kopalny

Okaz typowy oznaczony MPCA 245 to dość kompletny szkielet dorosłego osobnika. Brakuje niektórych elementów dolnych partii kończyn i tylnej połowy ogona. Niestety czaszka jest niekompletna, a wiele kości jest uszkodzonych przez padlinożerców.

Drugi osobnik (MPCA 238) jest znacznie mniej kompletny, lecz zawierał kilka kości, których w holotypie nie było lub były słabo zachowane. W jego skład wchodzą kość krzyżowa, miednica i kończyny tylne.

Agnolín i Novas (2013) donieśli o okazie z Museo Patagónico de Ciencias Naturales w General Roca, który zawiera co najmniej obie kończyny przednie, w tym dłoń.

Podobno do B. gonzalezorum należą też dwa szkielety (Mortimer, online), możliwe, że jeden z nich to ww. okaz.

Budowa

Ogólnym pokrojem ciała Buitreraptor przypominał inne dromeozaurydy. Wyróżniał się m. in. wyjątkowo długą głową - ok. 125% długości kości udowej (obecne też u Austroraptor i niektórych innych teropodów) i małymi zębami pozbawionymi ząbkowania. Przednia część czaszki była niska i wąska (Gianechini i in., 2017). Jak inne bazalne eumaniraptory, także buitreraptor był niewielki - długość ciała szacuje się na ok. 135 cm, z czego zapewne połowa przypadała na długi, cienki ogon. Długie, smukłe kończyny tylne umożliwiały szybki bieg. Były uzbrojone w charakterystyczny dla prymitywnych eumaniraptorów, wygięty do góry pazur; mniejszy jednak niż u wielu innych dromeozaurydów. Buitreraptor miał też niezwykle długie kończyny przednie - stosunek długości kości ramiennej do udowej wynosi około 0,93, co jest jedną z wyższych wartości wśród bazalnych eumaniraptorów (Makovicky i in., 2005). Palce dłoni były bardziej wydłużone niż u jakiegokolwiek innego teropoda (Agnolín i Novas, 2013). Były one uzbrojone w trzy ostre pazury.

Filogeneza

Rekonstrukcja. Autor: Francesco Delrio [1].

Buitreraptor wg niemal wszystkich opublikowanych analiz należy do Unenlagiinae (inaczej: Xu i in, 2009B; Lee i in., 2014, Choiniere i in., 2013 - gdzie jest bazalnym dromeozaurydem), które prawdopodobnie należą do Dromaeosauridae albo ewentualnie do Avialae - zob. notkę o Unenlagiinae. Wg Hartmana i in. (2019) Unenlagiinae wraz z Halszkaraptorinae tworzyły klad Unenlagiinde, znajdujący się poza Deinonychosauria.

Paleoekologia i paleobiogeografia

Buitreraptor żywił się zapewne drobnymi kręgowcami - żabami, sfenodontami, prymitywnymi wężami (np. Najash) i ssakami (np. z Dryolestoidea). Być może polował na ryby, zasłaniając odbicia światła kończynami przednimi pokrytymi zapewne długimi lotkami, jak dziś czyni czapla czarna. Buitreraptor musiał uważać na większe drapieżniki takie jak Giganotosaurus. Być może buitreraptory żywiły się padliną pozostawioną przez te olbrzymie teropody. Dobranie się do pozostawionych resztek ułatwiał długi, wąski pysk.

Wiele elementów fauny ze stanowiska La Buitrera jest reliktami grup szeroko rozpowszechnionych w jurze, gdy kontynenty były jeszcze połączone w jedną masę - Pangeę (dotyczy to ssaków - dryolestoidów i sfenodontów - eilenodontynów).

Spis gatunków

Buitreraptor Makovicky, Apesteguía i Agnolin, 2005
B. gonzalezorum Makovicky, Apesteguía i Agnolin, 2005

Bibliografia

Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2011) "Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?" Anais da Academia Brasileira de Ciências, 83(1), 117-162.

Agnolín, F.L. & Novas, F.E. (2013) "Avian Ancestors: A Review of the Phylogenetic Relationships of the Theropods Unenlagiidae, Microraptoria, Anchiornis and Scansoriopterygidae" wyd. Springer, 1-105. doi:10.1007/978- 94-007-5637-3

Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853

Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A., Norell, M.A., Eberth, D.A., Erickson, G.M., Chu, H. & Xu, X. (2013) "A juvenile specimen of a new coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Middle-Late Jurassic Shishugou Formation of Xinjiang, People's Republic of China" Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2013.781067

Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. & Apesteguía, S. (2011) "The teeth of the unenlagiine theropod Buitreraptor from the Cretaceous of Patagonia, Argentina, and the unusual dentition of the Gondwanan dromaeosaurids" Acta Palaeontologica Polonica, 56(2), 279-290. doi:10.4202/ app.2009.0127

Gianechini, F.A. Makovicky, P.J. & Apesteguía, S. (2017) "The cranial osteology of Buitreraptor gonzalezorum Makovicky, Apesteguía, and Agnolín, 2005 (Theropoda, Dromaeosauridae), from the Late Cretaceous of Patagonia, Argentina" Journal of Vertebrate Paleontology. doi:10.1080/ 02724634.2017.1255639

Hartman, S., Mortimer, M., Wahl, W.R., Lomax, D.R., Lippincott, J., Lovelace, D.M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247

Lee, M.S.Y., Cau, A., Naish, D. & Dyke, G.J. (2014) "Sustained miniaturization and anatomical innovation in the dinosaurian ancestors of birds" Science, 345(6196), 562-566. doi:10.1126/science.1252243

Makovicky, P.J., Apesteguía, S. & Agnolin, F.L. (2005) "The earliest dromaeosaurid theropod from South America" Nature, 437, 1007-1011.

Turner, A.H., Pol, D., Clarke, J.A., Erickson, G.M., & Norell, M. (2007) "A basal dromaeosaurid and size evolution preceding avian flight" Science 317, 1378-1381.

Xu, X., Clark, J.M., Mo J., Choiniere, J., Forster, C.A., Erickson, G.M., Hone, D.W.E., Sullivan, C., Eberth, D.A., Nesbitt, S., Zhao, Q., Hernandez, R., Jia, C., Han, F. & Guo, Y. (2009) "A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digital homologies" Nature, 459, 940-944.

http://en.wikipedia.org/wiki/Candeleros_Formation

Mortimer, M. (online) http://theropoddatabase.com/Dromaeosaurs.htm#Buitreraptorgonzalezorum