Cumnoria: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Historia taksonomii) |
(Maidment i in., 2023) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Cumnoria''}} | {{DISPLAYTITLE:''Cumnoria''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Marcin Szermański]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Łukasz Czepiński]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | + | |nazwa = ''Cumnoria'' | |
| − | + | |długość = ok. 3-3,5 m (?) | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | |masa = |
| − | [[Łukasz Czepiński]] | + | |dieta = roślinożerny |
| − | | | + | |miejsce = [[Wielka Brytania]] – Anglia - hrabstwo Oksford |
| − | + | <small>([[formacja]] [[Kimmeridge Clay]])</small> | |
| − | + | |czas = {{Występowanie|155|150}} | |
| − | + | ok. 155-150 [[Ma]]<br> | |
| − | + | <small>[[późna jura]] ([[kimeryd]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | [[Wielka Brytania]] – Anglia | ||
| − | |||
| − | <small>([[formacja Kimmeridge Clay]])</small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithopoda]] | [[Ornithopoda]] | ||
[[Iguanodontia]] | [[Iguanodontia]] | ||
| − | + | |grafika = Cumnoria.jpg | |
| − | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Cumnoria''. Autor: Nobu Tamura. [http://paleoexhibit.blogspot.com/2011/07/ornithopods-of-british-isles-part-i.html] | |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | + | |PorównanieDługość = | |
| − | | | + | |mapa = |
| − | + | }} | |
| − | |||
| − | |} | ||
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Cumnoria'' to [[rodzaj]] dinozaura ptasiomiednicznego należącego do [[ | + | ''Cumnoria'' to [[rodzaj]] dinozaura ptasiomiednicznego należącego do [[Iguanodontia]]. Żyła pod koniec jury na terenie dzisiejszych Wysp Brytyjskich (Anglia), ok. 155-150 milionów lat temu. Pierwotnie została opisana jako kolejny [[gatunek]] ''[[Iguanodon]]''. Od swoich kuzynów różniła się budową obręczy barkowej (Maidment i in., 2023). |
==Historia taksonomii== | ==Historia taksonomii== | ||
| − | [[Gatunek]] ''Cumnoria prestwichii'' pierwotnie opisał [[Hulke]] w [[1880]] roku jako ''[[Iguanodon]] prestwichii''. Szybko zdecydowano utworzyć dla niego nową nazwę [[rodzaj]]ową ''Cumnoria'' ([[Seeley]], [[1888]]). Jednak już po roku [[Lydekker]] zdecydował się zaliczyć ''Cumnoria'' do ''[[Camptosaurus]]'', czyniąc tym samym [[rodzaj]] ''Cumnoria'' nieważnym. W 2011 roku McDonald stwierdził, że[[Seeley]] miał rację wyróżniając go od iguanodonta i kamptozaura na poziomie [[rodzaj]]owym. Jednak w 2015 roku Carpenter i Lamanna wykazali, że kumnoria nie różni się od kamptozaura na poziomie rodzajowym, stąd przywrócili gatunek ''Camptosaurus prestwichii''. | + | [[Gatunek]] ''Cumnoria prestwichii'' pierwotnie opisał [[Hulke]] w [[1880]] roku jako ''[[Iguanodon]] prestwichii''. Szybko zdecydowano utworzyć dla niego nową nazwę [[rodzaj]]ową ''Cumnoria'' ([[Seeley]], [[1888]]). Jednak już po roku [[Lydekker]] zdecydował się zaliczyć ''Cumnoria'' do ''[[Camptosaurus]]'', czyniąc tym samym [[rodzaj]] ''Cumnoria'' nieważnym. W 2011 roku McDonald stwierdził, że [[Seeley]] miał rację wyróżniając go od iguanodonta i kamptozaura na poziomie [[rodzaj]]owym. Jednak w 2015 roku Carpenter i Lamanna wykazali, że kumnoria nie różni się od kamptozaura na poziomie rodzajowym, stąd przywrócili gatunek ''Camptosaurus prestwichii''. |
==Pozycja systematyczna i ważność== | ==Pozycja systematyczna i ważność== | ||
| − | [[Norman]] ([[1998]]) umieszcza ją w [[Camptosauridae]], uznając ''Cumnoria'' za ważny [[takson]], po czym uznaje ją w [[2004]] roku za [[gatunek]] kamptozaura. Z kolei [[Naish]] i [[Martill]] ([[2008]]) uważają ''Cumnoria prestwichii'' (przynajmniej tymczasowo) za ważny [[takson]] – właśnie ten pogląd jest obecnie powszechnie przyjęty w środowisku paleontologicznym. [[Analiza kladystyczna]] [[Iguanodontia#McDonald_i_in._2011B|wykonana przez McDonalda (2011]]) wykazała, że jest to jeden z najbardziej [[bazalny]]ch przedstawiciel [[Styracosterna]]. | + | [[Norman]] ([[1998]]) umieszcza ją w [[Camptosauridae]], uznając ''Cumnoria'' za ważny [[takson]], po czym uznaje ją w [[2004]] roku za [[gatunek]] kamptozaura. Z kolei [[Naish]] i [[Martill]] ([[2008]]) uważają ''Cumnoria prestwichii'' (przynajmniej tymczasowo) za ważny [[takson]] – właśnie ten pogląd jest obecnie powszechnie przyjęty w środowisku paleontologicznym. [[Analiza kladystyczna]] [[Iguanodontia#McDonald_i_in._2011B|wykonana przez McDonalda (2011]]) wykazała, że jest to jeden z najbardziej [[bazalny]]ch przedstawiciel [[Styracosterna]]. Maidment i in. (2023) uznali ''Cumnoria'' za [[takson]] odrębny od ''[[Camptosaurus]]'' i nienależący do [[klad]]u [[Ankylopollexia]]. |
| + | ==Materiał kopalny== | ||
[[Plik:Cumnoria2.jpg|300px|thumb|right|Holotyp. Autor zdjęcia: "Ballista" [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Camptosaurus_incomplete_skeleton.jpg].]] | [[Plik:Cumnoria2.jpg|300px|thumb|right|Holotyp. Autor zdjęcia: "Ballista" [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Camptosaurus_incomplete_skeleton.jpg].]] | ||
| − | + | [[Holotyp]] o numerze katalogowym OUMNH J.3303 to fragmentaryczna czaszka i niekompletny szkielet: kości szczękowe i przedszczękowe, lewa kość jarzmowa, ?prawa kość nosowa, ?prawa kość przedczołowa, kości czołowe, lewa kość zaoczodołowa, kości ciemieniowe, ?lewa kość łuskowa, fragmentaryczna puszka mózgowa, kości zębowe, kość górna kątowa, 9 kręgów szyjnych, 14 grzbietowym i 36 ogonowych wraz z żebrami grzbietowymi, krzyżowymi oraz szewronami, łopatki, kości krucze oraz prawdopodobnie żebra mostkowe, niekompletne kości ramienne, kości promieniowe i łokciowe, fragmentaryczna ?kość śródręcza, niekompletne kości miednicy, niekompletne kości udowe, piszczelowe i strzałkowe oraz nie wszystkie kości stóp. | |
| − | |||
| − | [[Holotyp]] o numerze katalogowym | ||
==Środowisko życia== | ==Środowisko życia== | ||
| Linia 76: | Linia 45: | ||
Na podstawie znanych gatunków możemy założyć, że w późnej jurze tereny te były obszarami nadmorskimi. W morzu żyły liczne gady morskie (plezjozaury, pliozaury i będące już w odwrocie ichtiozaury) i bezkręgowce, a tereny lądowe były we władaniu dinozaurów. Tereny położone w bezpośredniej bliskości morza i cieki wodne w głębi lądu zamieszkiwały z kolei krokodylomorfy i żółwie. | Na podstawie znanych gatunków możemy założyć, że w późnej jurze tereny te były obszarami nadmorskimi. W morzu żyły liczne gady morskie (plezjozaury, pliozaury i będące już w odwrocie ichtiozaury) i bezkręgowce, a tereny lądowe były we władaniu dinozaurów. Tereny położone w bezpośredniej bliskości morza i cieki wodne w głębi lądu zamieszkiwały z kolei krokodylomorfy i żółwie. | ||
| − | Z pokładów tej formacji (na terenie hrabstwa Oksford) prócz ''Cumnoria prestwichii'' znamy takie dinozaury, jak | + | Z pokładów tej formacji (na terenie hrabstwa Oksford) prócz ''Cumnoria prestwichii'' znamy takie dinozaury, jak ''[[Ischyrosaurus]]'' ''manseli'' i ''[[Ornithopsis]] leedsii''. |
| + | |||
| + | ==Etymologia== | ||
| + | Nazwa rodzajowa ''Cumnoria'' odnosi się do wsi Cumnor, w której zostały odnalezione jego skamieniałości. Epitet gatunkowy ''prestwichii'' honoruje brytyjskiego geologa Josepha Prestwicha. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | | ''Cumnoria'' | + | | {{V|''Cumnoria''}} |
| {{Kpt|[[Seeley]], [[1888]]}} | | {{Kpt|[[Seeley]], [[1888]]}} | ||
| − | |||
| − | |||
|- | |- | ||
| − | | ''C. prestwichii'' | + | | {{V|''C. prestwichii''}} |
| {{Kpt|([[Hulke]], [[1880]]) [[Seeley]], [[1888]]}} | | {{Kpt|([[Hulke]], [[1880]]) [[Seeley]], [[1888]]}} | ||
| − | | = | + | |- |
| + | | = ''[[Camptosaurus]] prestwichii'' | ||
| {{Kpt|([[Hulke]], [[1880]]) [[Lydekker]], [[1889]]}} | | {{Kpt|([[Hulke]], [[1880]]) [[Lydekker]], [[1889]]}} | ||
|- | |- | ||
| Linia 98: | Linia 69: | ||
[http://dx.doi.org/10.2992/007.083.0201 Carpenter, K., & Lamanna, M.C., 2015. The Braincase Assigned to the Ornithopod Dinosaur ''Uteodon'' McDonald, 2011, Reassigned to ''Dryosaurus'' Marsh, 1894: Implications for Iguanodontian Morphology and Taxonomy. ''Annals of Carnegie Museum'' 83(2): 149-165] | [http://dx.doi.org/10.2992/007.083.0201 Carpenter, K., & Lamanna, M.C., 2015. The Braincase Assigned to the Ornithopod Dinosaur ''Uteodon'' McDonald, 2011, Reassigned to ''Dryosaurus'' Marsh, 1894: Implications for Iguanodontian Morphology and Taxonomy. ''Annals of Carnegie Museum'' 83(2): 149-165] | ||
| − | + | Maidment, S. C., Chapelle, K. E., Bonsor, J. A., Button, D., & Barrett, P. M. (2023). "Osteology and Relationship of Cumnoria prestwichii (Ornithischia: Ornithopoda) from the Late Jurassic of Oxfordshire, UK. ". Monographs of the Palaeontographical Society, 176(664), 1-55. [[doi:10.1080/02693445.2022.2162669]] | |
| − | McDonald A.T., | + | McDonald A.T., Barrett P.M., Chapman S.D., 2010. "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England". Zootaxa 2569: 1–43 |
| − | + | McDonald A.T., 2011. "The taxonomy of species assigned to ''Camptosaurus'' (Dinosauria: Ornithopoda)". Zootaxa 2783: 52–68 | |
| − | Norman, D.B., 1998. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 3. A new species of iguanodontid dinosaur. | + | Naish D., Martill D.M., 2007. "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia". Journal of the Geological Society 165 (3), s. 613–623. doi:10.1144/0016-76492007-154 [Supplementary information] |
| + | |||
| + | Norman, D.B., 1998. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 3. "A new species of iguanodontid dinosaur". Zoological Journal of the Linnean Society 122: 291–348 | ||
Norman D.B., 2004. Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): ''The Dinosauria''. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press | Norman D.B., 2004. Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): ''The Dinosauria''. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press | ||
| Linia 111: | Linia 84: | ||
http://paleoexhibit.blogspot.com/2011/07/ornithopods-of-british-isles-part-i.html | http://paleoexhibit.blogspot.com/2011/07/ornithopods-of-british-isles-part-i.html | ||
| + | |||
| + | https://en.wikipedia.org/wiki/Cumnoria | ||
</small> | </small> | ||
Wersja z 15:34, 28 sty 2023
| Autor: | Marcin Szermański |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Łukasz Czepiński, Paweł Konarzewski |
| Cumnoria | |
|---|---|
| Długość | ok. 3-3,5 m (?) |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Wielka Brytania – Anglia - hrabstwo Oksford |
| Czas |
ok. 155-150 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa Cumnoria. Autor: Nobu Tamura. [2] | |
Wstęp
Cumnoria to rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego należącego do Iguanodontia. Żyła pod koniec jury na terenie dzisiejszych Wysp Brytyjskich (Anglia), ok. 155-150 milionów lat temu. Pierwotnie została opisana jako kolejny gatunek Iguanodon. Od swoich kuzynów różniła się budową obręczy barkowej (Maidment i in., 2023).
Historia taksonomii
Gatunek Cumnoria prestwichii pierwotnie opisał Hulke w 1880 roku jako Iguanodon prestwichii. Szybko zdecydowano utworzyć dla niego nową nazwę rodzajową Cumnoria (Seeley, 1888). Jednak już po roku Lydekker zdecydował się zaliczyć Cumnoria do Camptosaurus, czyniąc tym samym rodzaj Cumnoria nieważnym. W 2011 roku McDonald stwierdził, że Seeley miał rację wyróżniając go od iguanodonta i kamptozaura na poziomie rodzajowym. Jednak w 2015 roku Carpenter i Lamanna wykazali, że kumnoria nie różni się od kamptozaura na poziomie rodzajowym, stąd przywrócili gatunek Camptosaurus prestwichii.
Pozycja systematyczna i ważność
Norman (1998) umieszcza ją w Camptosauridae, uznając Cumnoria za ważny takson, po czym uznaje ją w 2004 roku za gatunek kamptozaura. Z kolei Naish i Martill (2008) uważają Cumnoria prestwichii (przynajmniej tymczasowo) za ważny takson – właśnie ten pogląd jest obecnie powszechnie przyjęty w środowisku paleontologicznym. Analiza kladystyczna wykonana przez McDonalda (2011) wykazała, że jest to jeden z najbardziej bazalnych przedstawiciel Styracosterna. Maidment i in. (2023) uznali Cumnoria za takson odrębny od Camptosaurus i nienależący do kladu Ankylopollexia.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym OUMNH J.3303 to fragmentaryczna czaszka i niekompletny szkielet: kości szczękowe i przedszczękowe, lewa kość jarzmowa, ?prawa kość nosowa, ?prawa kość przedczołowa, kości czołowe, lewa kość zaoczodołowa, kości ciemieniowe, ?lewa kość łuskowa, fragmentaryczna puszka mózgowa, kości zębowe, kość górna kątowa, 9 kręgów szyjnych, 14 grzbietowym i 36 ogonowych wraz z żebrami grzbietowymi, krzyżowymi oraz szewronami, łopatki, kości krucze oraz prawdopodobnie żebra mostkowe, niekompletne kości ramienne, kości promieniowe i łokciowe, fragmentaryczna ?kość śródręcza, niekompletne kości miednicy, niekompletne kości udowe, piszczelowe i strzałkowe oraz nie wszystkie kości stóp.
Środowisko życia
Późnojurajska Anglia formacji Kimmeridge Clay obfituje w liczne szczątki kopalnym gadów. Należą do nich żółwie, krokodylomorfy, plezjozaury, pliozaury oraz ichtiozaury. Ze zwierząt lądowych liczne byli przedstawiciele Sauropoda, Stegosauria i Theropoda. Faunę formacji Kimmeridge Clay uzupełniają liczne gatunki bezkręgowców.
Na podstawie znanych gatunków możemy założyć, że w późnej jurze tereny te były obszarami nadmorskimi. W morzu żyły liczne gady morskie (plezjozaury, pliozaury i będące już w odwrocie ichtiozaury) i bezkręgowce, a tereny lądowe były we władaniu dinozaurów. Tereny położone w bezpośredniej bliskości morza i cieki wodne w głębi lądu zamieszkiwały z kolei krokodylomorfy i żółwie.
Z pokładów tej formacji (na terenie hrabstwa Oksford) prócz Cumnoria prestwichii znamy takie dinozaury, jak Ischyrosaurus manseli i Ornithopsis leedsii.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Cumnoria odnosi się do wsi Cumnor, w której zostały odnalezione jego skamieniałości. Epitet gatunkowy prestwichii honoruje brytyjskiego geologa Josepha Prestwicha.
Spis gatunków
| Cumnoria | Seeley, 1888 |
| C. prestwichii | (Hulke, 1880) Seeley, 1888 |
| = Camptosaurus prestwichii | (Hulke, 1880) Lydekker, 1889 |
| = Iguanodon prestwichii | Hulke, 1880 |
Bibliografia
Maidment, S. C., Chapelle, K. E., Bonsor, J. A., Button, D., & Barrett, P. M. (2023). "Osteology and Relationship of Cumnoria prestwichii (Ornithischia: Ornithopoda) from the Late Jurassic of Oxfordshire, UK. ". Monographs of the Palaeontographical Society, 176(664), 1-55. doi:10.1080/02693445.2022.2162669
McDonald A.T., Barrett P.M., Chapman S.D., 2010. "A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England". Zootaxa 2569: 1–43
McDonald A.T., 2011. "The taxonomy of species assigned to Camptosaurus (Dinosauria: Ornithopoda)". Zootaxa 2783: 52–68
Naish D., Martill D.M., 2007. "Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia". Journal of the Geological Society 165 (3), s. 613–623. doi:10.1144/0016-76492007-154 [Supplementary information]
Norman, D.B., 1998. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 3. "A new species of iguanodontid dinosaur". Zoological Journal of the Linnean Society 122: 291–348
Norman D.B., 2004. Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
http://en.wikipedia.org/wiki/Kimmeridge_Clay_Formation
http://paleoexhibit.blogspot.com/2011/07/ornithopods-of-british-isles-part-i.html
![[1]](http://en.wikipedia.org/wiki/File:Camptosaurus_incomplete_skeleton.jpg){kind=link}