Daemonosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(aktualizacja) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| − | | | + | | Autor: |
| + | | Korekta: | ||
|- | |- | ||
| [[Tomasz Skawiński]] | | [[Tomasz Skawiński]] | ||
| + | | [[Mateusz Tałanda]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 30: | Linia 32: | ||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| − | [[Theropoda]] | + | ?[[Theropoda]] |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Daemonosaurus chauliodus skull.png|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Daemonosaurus chauliodus skull.png|400px|]] | ||
| Linia 40: | Linia 42: | ||
|- | |- | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
| − | <display_points type="terrain" zoom= | + | <display_points type="terrain" zoom=4> |
36°20' N, 106°27' W|Miejsce znalezienia holotypu | 36°20' N, 106°27' W|Miejsce znalezienia holotypu | ||
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
== Wstęp == | == Wstęp == | ||
| − | ''Daemonosaurus'' to [[rodzaj]] wczesnego, niewielkiego, prawdopodobnie bardzo pierwotnego [[Theropoda|teropoda]]. Żył w późnym [[trias]]ie na terenach dzisiejszej [[:Kategoria:Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. | + | ''Daemonosaurus'' to [[rodzaj]] wczesnego, niewielkiego, prawdopodobnie bardzo pierwotnego [[Theropoda|teropoda]]. Alternatywna interpretacja mówi, że demonozaur jest bardzo prymitywnym [[Saurischia|dinozaurem gadziomiednicznym]], będącym poza teropodami (Cabreira i in. 2016). Żył w późnym [[trias]]ie na terenach dzisiejszej [[:Kategoria:Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. |
== Budowa == | == Budowa == | ||
| + | [[Plik:Demonozaur.jpg|200px|thumb|right|Tak mogła wyglądać głowa demonozaura. Autor: palaeozoologist [http://palaeozoologist.deviantart.com/art/Daemonosaurus-204907015].]] | ||
Demonozaur był niewielkim teropodem – jego czaszka mierzyła około 14-14,5 cm długości, a długość kości udowej (nieznanej u tego dinozaura) szacuje się na ok. 17,5 cm (Zanno i in. 2015). Wartości te niemal dokładnie odpowiadają pomiarom wykonanym u ''[[Tawa]]'' – pokrewnego, nieco wcześniejszego geologicznie teropoda. Sugeruje to, że ''Daemonosaurus'' osiągał zbliżone rozmiary, czyli ok. 2 m długości i masę ok. 10 kg (choć zobacz [[#Paleobiologia|niżej]]). | Demonozaur był niewielkim teropodem – jego czaszka mierzyła około 14-14,5 cm długości, a długość kości udowej (nieznanej u tego dinozaura) szacuje się na ok. 17,5 cm (Zanno i in. 2015). Wartości te niemal dokładnie odpowiadają pomiarom wykonanym u ''[[Tawa]]'' – pokrewnego, nieco wcześniejszego geologicznie teropoda. Sugeruje to, że ''Daemonosaurus'' osiągał zbliżone rozmiary, czyli ok. 2 m długości i masę ok. 10 kg (choć zobacz [[#Paleobiologia|niżej]]). | ||
| Linia 65: | Linia 68: | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Daemonosaurus''}} | | {{V|''Daemonosaurus''}} | ||
| − | | {{Kpt|[[Hans-Dieter Sues|Sues]], [[Sterling Nesbitt|Nesbitt]], Berman}} i {{Kpt|Henrici}}, [[2011]] | + | | {{Kpt|[[Hans-Dieter Sues|Sues]], [[Sterling Nesbitt|Nesbitt]], [[David Berman|Berman]]}} i {{Kpt|[[Amy Henrici|Henrici]]}}, [[2011]] |
|- | |- | ||
| − | | {{V|'' | + | | {{V|''Daemonosaurus chauliodus''}} |
| − | | {{Kpt|Sues, Nesbitt, Berman}} i {{Kpt|Henrici}}, [[2011]] | + | | {{Kpt|[[Hans-Dieter Sues|Sues]], [[Sterling Nesbitt|Nesbitt]], [[David Berman|Berman]]}} i {{Kpt|[[Amy Henrici|Henrici]]}}, [[2011]] |
|} | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
<small> | <small> | ||
| − | + | Cabreira, S.F., Kellner, A.W.A., Dias-da-Silva, S., da Silva, L.R., Bronzati, M., de Almeida Marsola, J.C., Müller, R.T., Bittencourt, J. de S., Jul’Armando Batista, B., Raugust, T., Carrilho, R., Brodt, A., Langer, M.C. 2016. A Unique Late Triassic Dinosauromorph Assemblage Reveals Dinosaur Ancestral Anatomy and Diet. Current Biology 26: 1-6. [http://dx.doi.org/10.1016/j.cub.2016.09.040] | |
| − | + | Foth, C., Rauhut, O.W.M. 2013. Macroevolutionary and morphofunctional patterns in theropod skulls: a morphometric approach. Acta Palaeontologica Polonica 58: 1–16. [[doi:10.4202/app.2011.0145]]. | |
| − | Zanno L.E., Drymala S., Nesbitt S.J., Schneider V.P. 2015. Early crocodylomorph increases top tier predator diversity during rise of dinosaurs. Scientific Reports 5: 9276. [[doi:10.1038/srep09276]]. | + | Sues, H.-D., Nesbitt, S.J., Berman, D.S., Henrici, A.M. 2011. A late-surviving basal theropod dinosaur from the latest Triassic of North America. Proceedings of the Royal Society B 278: 3459–3464. [[doi:10.1098/rspb.2011.0410]]. |
| + | |||
| + | Zanno, L.E., Drymala, S., Nesbitt, S.J., Schneider, V.P. 2015. Early crocodylomorph increases top tier predator diversity during rise of dinosaurs. Scientific Reports 5: 9276. [[doi:10.1038/srep09276]]. | ||
</small> | </small> | ||
Wersja z 13:45, 22 lis 2016
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Skawiński | Mateusz Tałanda |
| Daemonosaurus (demonozaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 2 m? |
| Masa: | ok. 10 kg? |
| Miejsce występowania: | USA – Nowy Meksyk |
| Czas występowania | późny trias (retyk) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja czaszki holotypu. Autor: Jaime Headden | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Daemonosaurus to rodzaj wczesnego, niewielkiego, prawdopodobnie bardzo pierwotnego teropoda. Alternatywna interpretacja mówi, że demonozaur jest bardzo prymitywnym dinozaurem gadziomiednicznym, będącym poza teropodami (Cabreira i in. 2016). Żył w późnym triasie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej.
Budowa
Demonozaur był niewielkim teropodem – jego czaszka mierzyła około 14-14,5 cm długości, a długość kości udowej (nieznanej u tego dinozaura) szacuje się na ok. 17,5 cm (Zanno i in. 2015). Wartości te niemal dokładnie odpowiadają pomiarom wykonanym u Tawa – pokrewnego, nieco wcześniejszego geologicznie teropoda. Sugeruje to, że Daemonosaurus osiągał zbliżone rozmiary, czyli ok. 2 m długości i masę ok. 10 kg (choć zobacz niżej).
Demonozaur miał duże, niemal okrągłe oczy. Czaszka była dość wysoka i cechowała się stosunkowo krótkim pyskiem, stanowiącym około połowy jej długości. Okno przedoczodołowe w przybliżeniu trójkątne, zbliżonych rozmiarów do nozdrzy zewnętrznych. Puszka mózgowa była spneumatyzowana w mniejszym stopniu niż u tawy. W kości przedszczękowej znajdowały się trzy stosunkowo duże zęby – były one skierowane lekko ku przodowi, podobnie jak u teropodów takich jak Masiakasaurus czy Epidexipteryx. Kość szczękowa zawierała jedynie 9 lub 10 zębów – mniej niż u wszystkich znanych teropodów. Pierwsze zęby kości szczękowej oraz zębowej również są powiększone. Zęby przedszczękowe i przednie zęby osadzone w kości zębowej są w przekroju okrągłe, podczas gdy dalsze zęby są bocznie spłaszczone i mają piłkowane krawędzie. Poza czaszką znanych jest tylko kilka kręgów szyjnych (Sues i in. 2011).
Paleobiologia
Stosunkowo duże oczodoły, krótki pysk i nie w pełni skostniała puszka mózgowa sugerują, że holotyp demonozaura (CM 76821) w chwili śmierci mógł nie być w pełni dorosłym osobnikiem. Brak jednak danych histologicznych mogących zweryfikować tę hipotezę. Szwy pomiędzy łukiem naczyniowym a trzonem są zrośnięte w obrotniku i kręgu trzecim, nie wiadomo jednak, czy w rozwoju osobniczym najpierw kostniały kręgi przednie czy tylne (Sues i in. 2011).
Demonozaur jest przeważnie uważany za mięsożercę (Foth i Rauhut 2013), na co wskazuje m.in. spłaszczenie i piłkowanie zębów.
Odkrycie i etymologia
Holotyp demonozaura został odkryty na „Ranczu Duchów” (Ghost Ranch) w stanie Nowy Meksyk w Stanach Zjednoczonych. Osady formacji Chinle, z których go wydobyto pochodzą z późnego triasu, prawdopodobnie z retyku.
Nazwa rodzajowa Daemonosaurus pochodzi z greki i odnosi się do legend o złych duchach z „Rancza Duchów”. Epitet gatunkowy gatunku typowego, chauliodus, również pochodzący z greki, można przetłumaczyć jako „wielkozęby”, co odnosi się do powiększonych przednich zębów tego dinozaura.
Spis gatunków
| Daemonosaurus | Sues, Nesbitt, Berman i Henrici, 2011 |
| Daemonosaurus chauliodus | Sues, Nesbitt, Berman i Henrici, 2011 |
Bibliografia
Cabreira, S.F., Kellner, A.W.A., Dias-da-Silva, S., da Silva, L.R., Bronzati, M., de Almeida Marsola, J.C., Müller, R.T., Bittencourt, J. de S., Jul’Armando Batista, B., Raugust, T., Carrilho, R., Brodt, A., Langer, M.C. 2016. A Unique Late Triassic Dinosauromorph Assemblage Reveals Dinosaur Ancestral Anatomy and Diet. Current Biology 26: 1-6. [2]
Foth, C., Rauhut, O.W.M. 2013. Macroevolutionary and morphofunctional patterns in theropod skulls: a morphometric approach. Acta Palaeontologica Polonica 58: 1–16. doi:10.4202/app.2011.0145.
Sues, H.-D., Nesbitt, S.J., Berman, D.S., Henrici, A.M. 2011. A late-surviving basal theropod dinosaur from the latest Triassic of North America. Proceedings of the Royal Society B 278: 3459–3464. doi:10.1098/rspb.2011.0410.
Zanno, L.E., Drymala, S., Nesbitt, S.J., Schneider, V.P. 2015. Early crocodylomorph increases top tier predator diversity during rise of dinosaurs. Scientific Reports 5: 9276. doi:10.1038/srep09276.
