Deltadromeus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(- rys.)
(uzupełnienia)
(Nie pokazano 2 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 5: Linia 5:
 
|-
 
|-
 
| [[Maciej Ziegler]]
 
| [[Maciej Ziegler]]
[[CHESTERAPTOR]]
 
  
|[[Marcin Szermański]]
+
|[[CHESTERAPTOR]], [[Marcin Szermański]], [[Mateusz Tałanda]]
 
 
[[Mateusz Tałanda]]
 
 
|}
 
|}
 
</small>
 
</small>
Linia 19: Linia 16:
 
|-
 
|-
 
! '''Długość''':
 
! '''Długość''':
| <14,8 m
+
| 9 m
  
 
|-
 
|-
 
! '''Masa''':
 
! '''Masa''':
| ? t
+
| 380 kg
  
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
| [[Egipt]]
+
| [[Maroko]]  
 
 
<small>([[formacja Baharije]])</small>
 
 
 
[[Maroko]]  
 
  
 
<small>(warstwy [[Kem Kem]])</small>
 
<small>(warstwy [[Kem Kem]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| 101-96 Ma
+
| <small>późna [[kreda]] (wczesny [[cenoman]])
  
<small>późna [[kreda]] ([[cenoman]])</small>
+
101-96 [[Ma]]</small>
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 55: Linia 48:
 
?? [[Noasauridae]]
 
?? [[Noasauridae]]
 
|-
 
|-
 +
| colspan=2 |[[Plik:Deltadromeus31DB.jpg|400px|]]
 +
<small> Autor: Dmitry Bogdanov [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Deltadromeus31DB.jpg].</small>
 
|}
 
|}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
''Deltadromeus'' był bardzo dużym i szybkim teropodem żyjącym w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Afryki. Pozostaje wciąż bardzo tajemniczy.
+
''Deltadromeus'' był dużym i szybkim teropodem żyjącym w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Afryki. Pozostaje wciąż bardzo tajemniczy.
 
 
Prawdopodobnie ''[[Bahariasaurus]]'' znany z tych samych osadów to [[starszy synonim]] deltadroma - więcej o tym w jego opisie.
 
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Linia 66: Linia 59:
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
[[Holotyp]] (SGM Din-2) mierzący około 9 m został odkryty w [[1995]] roku w osadach formacji Baharije przez Gabrielle [[Lyon]] - członkinię ekspedycji, której kierownikiem był Paul [[Sereno]] z Uniwersytetu Chicago. Okaz typowy to bardzo niekompletny szkielet osiowy (fragment żebra szyjnego, dwa łuki neuralne z przednich kręgów grzbietowych, dwa niekompletne żebra, dwa żebra brzuszne, niekompletne (3-17) i kompletne (20-27), osiem szewronów) oraz w miarę kompletne kończyny (niekompletne: łopatka, kość krucza, ramieniowa, promieniowa, łokciowa, kości kulszowe [wcześniej uznawane za łonowe], kość strzałkowa, piszczelowa, skokowa oraz stopa; kompletne: kość udowa, piętowa); zob. [http://3.bp.blogspot.com/-vUwAfSysuIQ/UcnSMjSSUxI/AAAAAAAAF7Y/RUM4QGekQQw/s1600/Untitled.png rysunek].
+
[[Holotyp]] (SGM Din-2) mierzący około 9 m został odkryty w [[1995]] roku przez Gabrielle [[Lyon]] - członkinię ekspedycji, której kierownikiem był [[Paul Sereno]] z Uniwersytetu Chicago. Okaz typowy to bardzo niekompletny szkielet osiowy (fragment żebra szyjnego, dwa łuki neuralne z przednich kręgów grzbietowych, dwa niekompletne żebra, dwa żebra brzuszne, niekompletne (3-17) i kompletne (20-27), osiem szewronów) oraz w miarę kompletne kończyny (niekompletne: łopatka, kość krucza, ramieniowa, promieniowa, łokciowa, kości kulszowe [wcześniej uznawane za łonowe], kość strzałkowa, piszczelowa, skokowa oraz stopa; kompletne: kość udowa, piętowa); zob. [http://3.bp.blogspot.com/-vUwAfSysuIQ/UcnSMjSSUxI/AAAAAAAAF7Y/RUM4QGekQQw/s1600/Untitled.png rysunek].
  
Materiał przypisany to:
+
Z tych samych osadów, co ''Deltadromeus'', pochodzi długa na 20 cm (porównywalna z ''[[Masiakasaurus]]'') kość udowa [[noazauryd]]a. Prawdopodobnie jest to bardzo młody osobnik, liczący w chwili śmierci nie więcej niż rok, choć powierzchnia kości jest gładka, jak u starszych okazów (Evans i in., 2015).
  
* obecnie zniszczony szkielet opisany w [[1934]] roku przez [[Stormer]]a (BSP 1912 VIII 60, 69, 70 i 81) zawierający kość kruczą, udową, kości łonowe i niekompletną piszczel. Wcześniej były to kości uznawane za pochodzące od ''[[Bahariasaurus]]''. Szacowana długość to 14,8 m, lecz może być to trochę zawyżone - wartość tę obliczono porównując długość kości udowej, która u wielu większych teropodów jest proporcjonalnie dłuższa.
+
Część materiału zaliczonego do ''[[Bahariasaurus]]'' była uważana za należąca do ''Deltadromeus'' (Carrano i Sampson, 2008), sugerowano również, że są to [[synonim]]y. Status ''Bahariasaurus'' jest obecnie niejasny (por. np. Chiarenza i Cau, 2016 oraz Mortimer, online 2014; online 2016).
  
* obecnie zniszczona kość strzałkowa (BSP 1912 VIII 78) wcześniej uznawana za aff. ''[[Erectopus]] sauvagei''.
+
==Filogeneza==
 +
[[Plik:Deltadromeus_new_skull.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja szkieletu. Fot.: Mike Bowler [https://www.flickr.com/photos/mbowler/15280022286/].]]
  
==Pozycja systematyczna i budowa==
+
[[Plik:Deltadromeus_skeleton_front.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja szkieletu. Fot.: Mike Bowler [https://www.flickr.com/photos/mbowler/15116358090/].]]
Fragmentaryczna natura i mieszanina cech różnych kladów powoduje, że ''Deltadromeus'' to [[rodzaj]] dość problematyczny. Przypomina [[celurozaur]]y i był uznawany za ich [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela (Sereno i in. 1996; Holtz i in. 2004) albo za ornitomimozaura (Rauhut 2000, 2003). Później stwierdzono, że chodzi o [[ceratozaur]]a (Carrano i Sampson 2002, 2004 i 2008; Yates, 2005) - często [[noazauryd]]a (Wilson i in. 2003; [[Ceratosauria#Sereno_i_in..2C_2004|Sereno i in. 2004]]), z którymi wiążą go dwie [[synapomorfia|synapomorfie]]. Jednak w tych badaniach zaszeregowania deltadroma do Ceratosauria dokonywano ''a priori'' i nie testowano drugiej możliwości. Dopiero obszerna, zawierająca zarówno ceratozaury, jak i celurozaury [[analiza kladystyczna]] z [[2009]] roku ([[Ceratosauria#Xu_i_in..2C_2009|Xu i in.]]) pozwoliła przetestować obie hipotezy. Okazało się, że ''Deltadromeus'' to bazalny ceratozaur, co wcześniej sugerowało najobszerniejsze dotąd badania filogenezy ceratozaurów ([[Ceratosauria#Carrano_i_Sampson.2C_2008|Carrano i Sampson, 2008]]), które w dużej części wykorzystano w publikacji Xu i współpracowników. Wiele późniejszych analiz wskazuje taką pozycję filogenetyczną. Analiza [[Cau]] (online-A i [[Ceratosauria#Cau_i_in..2C_2012|Cau i in., 2012]]) wskazuje, że deltadrom to noazauryd blisko spokrewniony z ''[[Limusaurus]]''.  
+
 
 +
Fragmentaryczna natura i mieszanina cech różnych kladów powoduje, że ''Deltadromeus'' to [[rodzaj]] dość problematyczny. Przypomina [[celurozaur]]y i był uznawany za ich [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela (Sereno i in. 1996; Holtz i in. 2004) albo za ornitomimozaura (Rauhut 2000, 2003). Później stwierdzono, że chodzi o [[ceratozaur]]a (Carrano i Sampson 2002, 2004 i 2008; Yates, 2005) - często [[noazauryd]]a (Wilson i in. 2003; [[Ceratosauria#Sereno_i_in..2C_2004|Sereno i in. 2004]]), z którymi wiążą go dwie [[synapomorfia|synapomorfie]]. Jednak w tych badaniach zaszeregowania deltadroma do Ceratosauria dokonywano ''a priori'' i nie testowano drugiej możliwości. Dopiero obszerna, zawierająca zarówno ceratozaury, jak i celurozaury [[analiza kladystyczna]] z [[2009]] roku ([[Ceratosauria#Xu_i_in..2C_2009|Xu i in.]]) pozwoliła przetestować obie hipotezy. Okazało się, że ''Deltadromeus'' to bazalny ceratozaur. Obecnie uważa się go za bazalnego ceratozaura (np. [[Ceratosauria#Farke_i_Sertich.2C_2013|Farke i Sertich, 2013]]) albo za przedstawiciela [[Noasauridae]] ([[Ceratosauria#Rauhut_i_Carrano.2C_2016|Rauhut i Carrano, 2016]]).
  
 
==Budowa, diagnoza i paleoekologia==
 
==Budowa, diagnoza i paleoekologia==
 
''Deltadromeus'' charakteryzuje się szerokimi, czworokątnymi łukami neuralnymi przednich kręgów grzbietowych, płytkim rowkiem na przedniej krawędzi kości kruczej, grzbietowobrzusznie ściśniętą kością kulszową w połowie jej długości oraz zredukowanymi kłykciami IV kości śródstopia (diagnoza na podstawie [[Sereno]] i in., [[1996]] i [[Rauhut]], [[2003]], zmodyfikowana przez [[Carrano]] i Sampsona, [[2008]]). Deltadrom miał bardzo duże, szerokie i głębokie kości krucze i wyrostki barkowe łopatki.
 
''Deltadromeus'' charakteryzuje się szerokimi, czworokątnymi łukami neuralnymi przednich kręgów grzbietowych, płytkim rowkiem na przedniej krawędzi kości kruczej, grzbietowobrzusznie ściśniętą kością kulszową w połowie jej długości oraz zredukowanymi kłykciami IV kości śródstopia (diagnoza na podstawie [[Sereno]] i in., [[1996]] i [[Rauhut]], [[2003]], zmodyfikowana przez [[Carrano]] i Sampsona, [[2008]]). Deltadrom miał bardzo duże, szerokie i głębokie kości krucze i wyrostki barkowe łopatki.
  
''Deltadromeus'' tradycyjnie jest przedstawiany jako jeden z wielu dużych drapieżników z cenomanu Afryki, obok ''[[Sauroniops]]'', ''[[Spinosaurus]]'', ''[[Carcharodontosaurus]]'' i prawdopodobnie ich [[synonim]]ów - ''[[Bahariasaurus]]'', ''[[Sigilmassasaurus]]'' i "''Spinosaurus'' B". Jednocześnie w tych osadach nie odnaleziono wielu roślinożerców. ''Deltadromeus'' jest zbudowany odmiennie od innych wielkich drapieżnych teropodów - żaden inny nie miał tak smukłych kończyn. Nie znaleziono jego czaszki (choć można się natknąć na wiele bardzo podobnych do siebie i wyjątkowo charakterystycznych jej wizerunków; bardziej prawdopodobny wygląd czaszki można zobaczyć na blogu włoskiego paleontologa A. [[Cau]] - online-B) ani "dłoni" - nie wiemy więc, czy miał w ogóle zęby lub ostre pazury. Potencjalne bliskie pokrewieństwo z przynajmniej częściowo roślinożernym ''[[Limusaurus]]'' wskazuje na interesującą możliwość - być może deltadrom sięgał po dość nietypowy dla nieptasich teropodów pokarm roślinny.  
+
Masa ''Deltadromeus'' została oszacowana jedynie na 380 kg (Benson i in., 2014). Dla porównania zbliżony wielkością ''[[Carnotaurus]]'' miał wg tych autorów ok. 1,6 t a ''[[Albertosaurus]]'' ok. 2 ton.
 +
 
 +
Proporcje kończyn wskazują, że ''Deltadromeus'' był dobrze przystosowany do biegu - zdecydowanie lepiej od wszystkich nie[[celurozaur]]owych [[teropod]]ów uwzględnionych w badaniu (Persons i Currie, 2016).
 +
 
 +
''Deltadromeus'' tradycyjnie jest przedstawiany jako jeden z wielu dużych drapieżników z cenomanu Afryki, obok ''[[Carcharodontosaurus]]'', ''[[Sauroniops]]'', ''[[Spinosaurus]]'' i innych, w tym nienazwanych form. Jednocześnie w tych osadach nie odnaleziono wielu roślinożerców. Nie znaleziono czaszki ''Deltadromeus'' (choć można się natknąć na wiele bardzo podobnych do siebie i wyjątkowo charakterystycznych jej wizerunków; bardziej prawdopodobny wygląd czaszki można zobaczyć na blogu włoskiego paleontologa A. [[Cau]] - online-B) ani dłoni - nie wiemy więc, czy miał w ogóle zęby lub ostre pazury. Potencjalne bliskie pokrewieństwo z przynajmniej częściowo roślinożernym ''[[Limusaurus]]'' wskazuje na interesującą możliwość - być może deltadrom sięgał po dość nietypowy dla nieptasich teropodów pokarm roślinny.  
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
Linia 86: Linia 85:
 
! ''Deltadromeus''
 
! ''Deltadromeus''
 
| [[Paul Sereno|Sereno]], [[Didier Dutheil|Dutheil]], Iarochene, [[Hans Larsson|Larsson]], [[Lyon]], Magwene, [[Christian Sidor|Sidor]], [[David Varricchio|Varricchio]] i [[Jeffrey Wilson|Wilson]], [[1996]]
 
| [[Paul Sereno|Sereno]], [[Didier Dutheil|Dutheil]], Iarochene, [[Hans Larsson|Larsson]], [[Lyon]], Magwene, [[Christian Sidor|Sidor]], [[David Varricchio|Varricchio]] i [[Jeffrey Wilson|Wilson]], [[1996]]
| ?= ''[[Bahariasaurus]]''
 
 
|-
 
|-
 
! ''D. agilis''
 
! ''D. agilis''
 
| Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996
 
| Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996
| ?= ''[[Bahariasaurus]] ingens''
 
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
<small>Cau, A., Dalla Vecchia, F.M. & Fabbri, M. (2012) "Evidence of a new carcharodontosaurid from the Upper Cretaceous of Morocco" Acta Palaeontologica Polonica, doi:10.4202/app.2011.0043
+
<small>Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]]
 +
 
 +
Cau, A., Dalla Vecchia, F.M. & Fabbri, M. (2012) "Evidence of a new carcharodontosaurid from the Upper Cretaceous of Morocco" Acta Palaeontologica Polonica, doi:10.4202/app.2011.0043
 +
 
 +
Chiarenza, A.A. & Cau, A. (2016) "A large abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from Morocco and comments on the Cenomanian theropods from North Africa" PeerJ, 4, e1754. [[doi:doi.org/10.7717/peerj.1754]]
  
 
Carrano, M. T. & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 6, 183-236.
 
Carrano, M. T. & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 6, 183-236.
 +
 +
Evans, D.C., Barrett, P.M., Brink, K.S. & Carrano, M.T. (2015) "Osteology and bone microstructure of new, small theropod dinosaur material from the early Late Cretaceous of Morocco" Gondwana Research, 27(3), 1034-1041. [[doi:10.1016/j.gr.2014.03.016]]
 +
 +
Persons IV, W. S., & Currie, P. J. (2016) "An approach to scoring cursorial limb proportions in carnivorous dinosaurs and an attempt to account for allometry" Scientific reports, 6, 19828. [[doi:10.1038/srep19828]]
 +
 +
Rauhut, O.W.M. & Carrano, M.T. (2016) "The theropod dinosaur Elaphrosaurus bambergi Janensch, 1920, from the Late Jurassic of Tendaguru, Tanzania" Zoological Journal of the Linnean Society, [[doi:10.1111/zoj.12425]]
  
 
Sereno, P. C., D. B. Dutheil, M. Iarochene, H. C. E. Larsson, G. H. Lyon, P. M. Magwene, C. A. Sidor, D. J. Varricchio & J. A. Wilson. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science 272(5264):986-991.
 
Sereno, P. C., D. B. Dutheil, M. Iarochene, H. C. E. Larsson, G. H. Lyon, P. M. Magwene, C. A. Sidor, D. J. Varricchio & J. A. Wilson. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science 272(5264):986-991.
Linia 103: Linia 110:
  
 
Yates, A.M. (2005) "A new theropod dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and its implications for the early evolution of theropods" Palaeontologia Africana, 41, 105-122.
 
Yates, A.M. (2005) "A new theropod dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and its implications for the early evolution of theropods" Palaeontologia Africana, 41, 105-122.
http://home.comcast.net/~eoraptor/Ceratosauria.htm#Bahariasaurusingens
 
  
 
Cau, online-A: http://theropoda.blogspot.com/2009/06/limusaurus-inextricabilis-xu-et-al-2009.html
 
Cau, online-A: http://theropoda.blogspot.com/2009/06/limusaurus-inextricabilis-xu-et-al-2009.html
Linia 109: Linia 115:
 
Cau, online-B: http://theropoda.blogspot.com/2009/02/il-cranio-di-deltadromeus-ipotesi-di.html
 
Cau, online-B: http://theropoda.blogspot.com/2009/02/il-cranio-di-deltadromeus-ipotesi-di.html
  
http://www.projectexploration.org/m_1995.htm</small>
+
Mortimer, online 2014 http://theropoddatabase.blogspot.com/2014/09/no-giant-egyptian-deltadromeus.html
 +
 
 +
Mortimer, online 2016 http://theropoddatabase.com/Megalosauroidea.htm#Bahariasaurusingens
 +
 
 +
http://www.projectexploration.org/m_1995.htm </small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 115: Linia 125:
 
[[Kategoria:Theropoda]]
 
[[Kategoria:Theropoda]]
 
[[Kategoria:Ceratosauria]]
 
[[Kategoria:Ceratosauria]]
[[Kategoria:Ceratosauria bazalne]]
 
 
[[Kategoria:Afryka]]
 
[[Kategoria:Afryka]]
 
[[Kategoria:Egipt]]
 
[[Kategoria:Egipt]]

Wersja z 12:01, 27 maj 2016

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler CHESTERAPTOR, Marcin Szermański, Mateusz Tałanda


Deltadromeus (deltadrom)
Długość: 9 m
Masa: 380 kg
Miejsce występowania: Maroko

(warstwy Kem Kem)

Czas występowania późna kreda (wczesny cenoman)

101-96 Ma

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Ceratosauria

?? Neoceratosauria

?? Abelisauroidea

?? Noasauridae

Deltadromeus31DB.jpg

Autor: Dmitry Bogdanov [3].

Wstęp

Deltadromeus był dużym i szybkim teropodem żyjącym w późnej kredzie na terytorium dzisiejszej Afryki. Pozostaje wciąż bardzo tajemniczy.

Etymologia

Deltadromeus agilis znaczy "szybki biegacz z delty" (z gr. delta - "delta", gr. dromeus - "biegacz" i łac. agilis - "szybki"). Nazwa odnosi się do facji deltowych, w których znaleziono holotyp i do proporcji kończyn tylnych, wskazujących na zdolność do szybkiego biegu.

Materiał kopalny

Holotyp (SGM Din-2) mierzący około 9 m został odkryty w 1995 roku przez Gabrielle Lyon - członkinię ekspedycji, której kierownikiem był Paul Sereno z Uniwersytetu Chicago. Okaz typowy to bardzo niekompletny szkielet osiowy (fragment żebra szyjnego, dwa łuki neuralne z przednich kręgów grzbietowych, dwa niekompletne żebra, dwa żebra brzuszne, niekompletne (3-17) i kompletne (20-27), osiem szewronów) oraz w miarę kompletne kończyny (niekompletne: łopatka, kość krucza, ramieniowa, promieniowa, łokciowa, kości kulszowe [wcześniej uznawane za łonowe], kość strzałkowa, piszczelowa, skokowa oraz stopa; kompletne: kość udowa, piętowa); zob. rysunek.

Z tych samych osadów, co Deltadromeus, pochodzi długa na 20 cm (porównywalna z Masiakasaurus) kość udowa noazauryda. Prawdopodobnie jest to bardzo młody osobnik, liczący w chwili śmierci nie więcej niż rok, choć powierzchnia kości jest gładka, jak u starszych okazów (Evans i in., 2015).

Część materiału zaliczonego do Bahariasaurus była uważana za należąca do Deltadromeus (Carrano i Sampson, 2008), sugerowano również, że są to synonimy. Status Bahariasaurus jest obecnie niejasny (por. np. Chiarenza i Cau, 2016 oraz Mortimer, online 2014; online 2016).

Filogeneza

Rekonstrukcja szkieletu. Fot.: Mike Bowler [1].
Rekonstrukcja szkieletu. Fot.: Mike Bowler [2].

Fragmentaryczna natura i mieszanina cech różnych kladów powoduje, że Deltadromeus to rodzaj dość problematyczny. Przypomina celurozaury i był uznawany za ich bazalnego przedstawiciela (Sereno i in. 1996; Holtz i in. 2004) albo za ornitomimozaura (Rauhut 2000, 2003). Później stwierdzono, że chodzi o ceratozaura (Carrano i Sampson 2002, 2004 i 2008; Yates, 2005) - często noazauryda (Wilson i in. 2003; Sereno i in. 2004), z którymi wiążą go dwie synapomorfie. Jednak w tych badaniach zaszeregowania deltadroma do Ceratosauria dokonywano a priori i nie testowano drugiej możliwości. Dopiero obszerna, zawierająca zarówno ceratozaury, jak i celurozaury analiza kladystyczna z 2009 roku (Xu i in.) pozwoliła przetestować obie hipotezy. Okazało się, że Deltadromeus to bazalny ceratozaur. Obecnie uważa się go za bazalnego ceratozaura (np. Farke i Sertich, 2013) albo za przedstawiciela Noasauridae (Rauhut i Carrano, 2016).

Budowa, diagnoza i paleoekologia

Deltadromeus charakteryzuje się szerokimi, czworokątnymi łukami neuralnymi przednich kręgów grzbietowych, płytkim rowkiem na przedniej krawędzi kości kruczej, grzbietowobrzusznie ściśniętą kością kulszową w połowie jej długości oraz zredukowanymi kłykciami IV kości śródstopia (diagnoza na podstawie Sereno i in., 1996 i Rauhut, 2003, zmodyfikowana przez Carrano i Sampsona, 2008). Deltadrom miał bardzo duże, szerokie i głębokie kości krucze i wyrostki barkowe łopatki.

Masa Deltadromeus została oszacowana jedynie na 380 kg (Benson i in., 2014). Dla porównania zbliżony wielkością Carnotaurus miał wg tych autorów ok. 1,6 t a Albertosaurus ok. 2 ton.

Proporcje kończyn wskazują, że Deltadromeus był dobrze przystosowany do biegu - zdecydowanie lepiej od wszystkich niecelurozaurowych teropodów uwzględnionych w badaniu (Persons i Currie, 2016).

Deltadromeus tradycyjnie jest przedstawiany jako jeden z wielu dużych drapieżników z cenomanu Afryki, obok Carcharodontosaurus, Sauroniops, Spinosaurus i innych, w tym nienazwanych form. Jednocześnie w tych osadach nie odnaleziono wielu roślinożerców. Nie znaleziono czaszki Deltadromeus (choć można się natknąć na wiele bardzo podobnych do siebie i wyjątkowo charakterystycznych jej wizerunków; bardziej prawdopodobny wygląd czaszki można zobaczyć na blogu włoskiego paleontologa A. Cau - online-B) ani dłoni - nie wiemy więc, czy miał w ogóle zęby lub ostre pazury. Potencjalne bliskie pokrewieństwo z przynajmniej częściowo roślinożernym Limusaurus wskazuje na interesującą możliwość - być może deltadrom sięgał po dość nietypowy dla nieptasich teropodów pokarm roślinny.

Spis gatunków

Deltadromeus Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996
D. agilis Sereno, Dutheil, Iarochene, Larsson, Lyon, Magwene, Sidor, Varricchio i Wilson, 1996

Bibliografia

Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853

Cau, A., Dalla Vecchia, F.M. & Fabbri, M. (2012) "Evidence of a new carcharodontosaurid from the Upper Cretaceous of Morocco" Acta Palaeontologica Polonica, doi:10.4202/app.2011.0043

Chiarenza, A.A. & Cau, A. (2016) "A large abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) from Morocco and comments on the Cenomanian theropods from North Africa" PeerJ, 4, e1754. doi:doi.org/10.7717/peerj.1754

Carrano, M. T. & Sampson, S. D. (2008). "The Phylogeny of Ceratosauria (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 6, 183-236.

Evans, D.C., Barrett, P.M., Brink, K.S. & Carrano, M.T. (2015) "Osteology and bone microstructure of new, small theropod dinosaur material from the early Late Cretaceous of Morocco" Gondwana Research, 27(3), 1034-1041. doi:10.1016/j.gr.2014.03.016

Persons IV, W. S., & Currie, P. J. (2016) "An approach to scoring cursorial limb proportions in carnivorous dinosaurs and an attempt to account for allometry" Scientific reports, 6, 19828. doi:10.1038/srep19828

Rauhut, O.W.M. & Carrano, M.T. (2016) "The theropod dinosaur Elaphrosaurus bambergi Janensch, 1920, from the Late Jurassic of Tendaguru, Tanzania" Zoological Journal of the Linnean Society, doi:10.1111/zoj.12425

Sereno, P. C., D. B. Dutheil, M. Iarochene, H. C. E. Larsson, G. H. Lyon, P. M. Magwene, C. A. Sidor, D. J. Varricchio & J. A. Wilson. (1996). "Predatory dinosaurs from the Sahara and Late Cretaceous faunal differentiation". Science 272(5264):986-991.

Xu X., Clark J. M., Mo J., Choiniere J., Forster C. A., Erickson G. M., Hone D. W. E, Sullivan C., Eberth D. A., Nesbitt S., Zhao Q., Hernandez R., Jia C-k., Han F.-l, Guo Y., 2009 - A Jurassic ceratosaur from China helps clarify avian digit homologies. Nature 459(18):940-944.

Yates, A.M. (2005) "A new theropod dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and its implications for the early evolution of theropods" Palaeontologia Africana, 41, 105-122.

Cau, online-A: http://theropoda.blogspot.com/2009/06/limusaurus-inextricabilis-xu-et-al-2009.html

Cau, online-B: http://theropoda.blogspot.com/2009/02/il-cranio-di-deltadromeus-ipotesi-di.html

Mortimer, online 2014 http://theropoddatabase.blogspot.com/2014/09/no-giant-egyptian-deltadromeus.html

Mortimer, online 2016 http://theropoddatabase.com/Megalosauroidea.htm#Bahariasaurusingens

http://www.projectexploration.org/m_1995.htm