Dicraeosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 13: | Linia 13: | ||
[[Adrian Tkocz]] | [[Adrian Tkocz]] | ||
| + | |||
| + | [[Tomasz Skawiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 19: | Linia 21: | ||
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | {| class="wikitable" style="text-align:left" align="left" | ||
| − | ! colspan=2 | ''Dicraeosaurus'' ( | + | ! colspan=2 | ''Dicraeosaurus'' (dikreozaur) |
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| Linia 29: | Linia 31: | ||
|- | |- | ||
| − | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | + | ! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': |
| [[Tanzania]] | | [[Tanzania]] | ||
<small>([[formacja Tendaguru]])</small> | <small>([[formacja Tendaguru]])</small> | ||
|- | |- | ||
| − | ! '''[[ | + | ! '''[[:Kategoria:Stratygrafia|Czas występowania]]''' |
| 153-146 Ma | | 153-146 Ma | ||
| Linia 58: | Linia 60: | ||
[[Dicraeosauridae]] | [[Dicraeosauridae]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik:Dicraeosaurus.jpg|400px | + | | colspan=2 |[[Plik:Dicraeosaurus.jpg|400px]] |
<small> Autor: James Field [http://www.jamesfieldillustrations.co.uk]</small> | <small> Autor: James Field [http://www.jamesfieldillustrations.co.uk]</small> | ||
|} | |} | ||
| Linia 69: | Linia 71: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | Dikreozaur jak na zauropoda był niewielki/średniej wielkości. W przeciwieństwie do większości diplodokoidów dikreozaur | + | Dikreozaur jak na zauropoda był niewielki/średniej wielkości. W przeciwieństwie do większości diplodokoidów dikreozaur miał dużą
czaszkę oraz stosunkowo krótką
i szeroką
szyję. Brakowało mu biczowatego ogona, którym mógłby się bronić przed napastnikami. Jak wskazuje sama nazwa nasz zauropod posiadał rozdwojone wyrostki neuralne kręgów szyjnych, i grzbietowych. Mogły one służyć jako miejsce zaczepu mięśni. |
==Gatunki== | ==Gatunki== | ||
| Linia 79: | Linia 81: | ||
Materiał kopalny: [[holotyp]] - szkielet bez czaszki i kończyn przednich, dwa inne niekompletne szkielety, izolowane kręgi i kości kończyn | Materiał kopalny: [[holotyp]] - szkielet bez czaszki i kończyn przednich, dwa inne niekompletne szkielety, izolowane kręgi i kości kończyn | ||
| − | Najbardziej znaną
skamieliną
tego gatunku jest [[holotyp]] wystawiany przez jakiś czas w | + | Najbardziej znaną
skamieliną
tego gatunku jest [[holotyp]] wystawiany przez jakiś czas w Muzeum Historii Naturalnej Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. [[Werner Janensch|Janensch]] początkowo zdiagnozował ten gatunek tak: krótka szyja, wysokie wyrostki neuralne kręgów szyjnych, krzyżowych i grzbietowych, wyrostki neuralne kręgów szyjnych i przednich grzbietowych rozwidlone, kręgi ogonowe pozbawione pleuroceli. W [[1929]] r. ten sam badacz wydał dokładny opis zrekonstruowanego szkieletu ''D. hansemanni''. Co ciekawe, pod względem budowy kręgów wykazuje on prymitywne, "cetiozaurydowe" cechy, choć posiada też sporo zaawansowanych. Miał tylko dwanaście kręgów szyjnych. Jego kości ramienne i udowe są nieco dłuższe i masywniejsze niż u ''D. sattleri''. ''D. hansemanni'' jest typowym gatunkiem dikreozaura. |
| Linia 89: | Linia 91: | ||
Materiał kopalny: dwa niekompletne szkielety bez czaszek, izolowane kości kończyn | Materiał kopalny: dwa niekompletne szkielety bez czaszek, izolowane kości kończyn | ||
| − | Zauropod ten ma cechy wspólne zarówno z ''D. hansemanni'' jak i z ''[[Amargasaurus]]''. | + | Zauropod ten ma cechy wspólne zarówno z ''D. hansemanni'', jak i z ''[[Amargasaurus]]''. Sugerowano, że może być bliżej spokrewniony z ''Amargasaurus'' niż z ''D. hansemanni'', jednak analizy morfometryczne kości ramiennych i udowych wskazują na istnienie wielu różnic pomiędzy tymi rodzajami i potwierdzają [[monofiletyzm]] rodzaju ''Dicraeosaurus''. ''D. sattleri'' znany jest z nieco młodszych osadów niż ''D. hansemanni'' (od którego wydaje się bardziej zaawansowany) i być może jest jego potomkiem. |
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
| − | [[Werner Janensch|Janensch]] ([[1929]]) utworzył dla dikreozaura podrodzinę [[Dicraeosaurinae]]. [[Von Huene]] ([[1956]]) zaproponował dla niego oddzielną
rodzinę [[Dicraeosauridae]]. [[Berman]] i [[McIntosh]] zaliczali "rozwidlonego jaszczura" do [[Diplodocidae]] na podstawie budowy czaszki i zębów oraz rozszczepionych wyrostków neuralnych kręgów przedkrzyżowych, wysokich wyrostków neuralnych przednich kręgów ogonowych z skrzydłopodobnymi wyrostkami poprzecznymi, mocno rozwiniętego tylnego końca kości łonowej, krótkich kończyn przednich oraz stosunku długości kości ramiennej do kości udowej wynoszą
cym 2:3. [[McIntosh]] (1990) zanotował dikreozaura jako dziwnego przedstawiciela [[Diplodocidae]]. [[Bonaparte]] ([[1986]]) uznał takson [[Dicraeosauridae]] za ważny, bazują
c na budowie kręgów wspomnianego wyżej dinozaura. [[Salgado]] i | + | [[Werner Janensch|Janensch]] ([[1929]]) utworzył dla dikreozaura podrodzinę [[Dicraeosaurinae]]. [[Friedrich von Huene|Von Huene]] ([[1956]]) zaproponował dla niego oddzielną
rodzinę [[Dicraeosauridae]]. [[Berman]] i [[McIntosh]] zaliczali "rozwidlonego jaszczura" do [[Diplodocidae]] na podstawie budowy czaszki i zębów oraz rozszczepionych wyrostków neuralnych kręgów przedkrzyżowych, wysokich wyrostków neuralnych przednich kręgów ogonowych z skrzydłopodobnymi wyrostkami poprzecznymi, mocno rozwiniętego tylnego końca kości łonowej, krótkich kończyn przednich oraz stosunku długości kości ramiennej do kości udowej wynoszą
cym 2:3. [[McIntosh]] (1990) zanotował dikreozaura jako dziwnego przedstawiciela [[Diplodocidae]]. [[José Bonaparte|Bonaparte]] ([[1986]]) uznał takson [[Dicraeosauridae]] za ważny, bazują
c na budowie kręgów wspomnianego wyżej dinozaura. [[Leonardo Salgado|Salgado]] i Bonaparte ([[1991]]) opisują
c amargazaura stwierdzili, że dikreozaur jest bardziej zaawansowany od niego i uznali, że dwa te rodzaje teoretycznie można zaliczyć do oddzielnej rodziny zauropodów. Obecnie dikreozaurydy uważa się za bazalne diplodokoidy, jednak bardziej zaawansowane od rebbachizaurydów. Zalicza się do nich, oprócz dikreozaura, także ''[[Amargasaurus]]'' i ''[[Brachytrachelopan]]''. Przedstawiciele [[Dicraeosauridae]] są
znani w zapisie kopalnym od późnej jury do wczesnej kredy. Żaden z nich (albo przynajmniej obecnie znanych) nie osią
gną
ł dużych rozmiarów. |
==Środowisko== | ==Środowisko== | ||
| − | Dikreozaur jest znany z formacji Tendaguru. Żył w towarzystwie innych zauropodów jak [[brachiozauryd]] ''[[Giraffatitan]]'', [[makronar]] ''[[Janenschia]]'', [[diplodocyd]] ''[[Tornieria]]''. Mógł natkną
ć się także na [[stegozaur]]a ''[[Kentrosaurus]]'' i [[ornitopod]]a ''[[Dysalotosaurus]]''. | + | Dikreozaur jest znany z formacji Tendaguru. Żył w towarzystwie innych zauropodów, jak [[brachiozauryd]] ''[[Giraffatitan]]'', [[makronar]] ''[[Janenschia]]'', [[diplodocyd]] ''[[Tornieria]]''. Mógł natkną
ć się także na [[stegozaur]]a ''[[Kentrosaurus]]'' i [[ornitopod]]a ''[[Dysalotosaurus]]''. Dikreozaur musiał uważać na grasują
ce w tych stronach drapieżniki, takie jak ''[[Veterupristisaurus]]''. W sąsiedztwie dikreozaura występował także prymitywny [[ceratozaur]] ''[[Elaphrosaurus]]'' - najprawdopodobniej był mięsożercą
, choć dzięki odkryciu [[:imusaurus|limuzaura]] (wg [[Xu]] u innych, [[2009]], jego taksonu siostrzanego) można rozważać także wszystkożerność lub nawet roślinożerność. Do chwili znalezienie jego czaszki sprawa ta pozostaje nierozwiązana. Zob. też [[Elaphrosaurus#Paleoekologia]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 112: | Linia 114: | ||
<small> Bussert, R., Heinrich W-D. & Aberhan, M. (2009) "The Tendaguru Formation (Late Jurassic to Early Cretaceous, southern Tanzania): definition, palaeoenvironments, and sequence stratigraphy" Fossil Record, 12(2), 141-174. | <small> Bussert, R., Heinrich W-D. & Aberhan, M. (2009) "The Tendaguru Formation (Late Jurassic to Early Cretaceous, southern Tanzania): definition, palaeoenvironments, and sequence stratigraphy" Fossil Record, 12(2), 141-174. | ||
| − | D. Glut (1997) "Dinosaurs, The | + | Schwarz-Wings, D., Böhm, N. (2012) "A morphometric approach to the specific separation of the humeri and femora of ''Dicraeosaurus'' from the Late Jurassic of Tendaguru/Tanzania" Acta Palaeontologica Polonica. [[doi:10.4202/app.2011.0095]]. |
| + | |||
| + | D. Glut (1997) "Dinosaurs, The Encyclopedia". | ||
http://thescelosaurus.com/diplodocoidea.htm | http://thescelosaurus.com/diplodocoidea.htm | ||
| Linia 135: | Linia 139: | ||
[[Kategoria:Kimeryd]] | [[Kategoria:Kimeryd]] | ||
[[Kategoria:Tyton]] | [[Kategoria:Tyton]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Rodzaj wielogatunkowy]] |
Wersja z 18:48, 9 lip 2012
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Karol Sabath |
| Dicraeosaurus (dikreozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 12-20 m |
| Masa: | ok. 10? t |
| Miejsce występowania: | Tanzania |
| Czas występowania | 153-146 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Autor: James Field [1] | |
Wstęp
Dikreozaur (Dicraeosaurus) to niewielki/średniej wielkości zauropod, który żył w późnej jurze na terenach Afryki.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Dicraeosaurus pochodzi od greckich słów dikraios - rozwidlony i sauros - jaszczur, można więc ją tłumaczyć jako "rozwidlonego jaszczura". Odnosi się ona do rozwidlonych wyrostków neuralnych kręgów szyjnych oraz grzbietowych tego dinozaura.
Budowa
Dikreozaur jak na zauropoda był niewielki/średniej wielkości. W przeciwieństwie do większości diplodokoidów dikreozaur miał dużą czaszkę oraz stosunkowo krótką i szeroką szyję. Brakowało mu biczowatego ogona, którym mógłby się bronić przed napastnikami. Jak wskazuje sama nazwa nasz zauropod posiadał rozdwojone wyrostki neuralne kręgów szyjnych, i grzbietowych. Mogły one służyć jako miejsce zaczepu mięśni.
Gatunki
D. hansemanni
Czas występowania: 153-150 milionów lat temu (późny kimeryd, późna jura)
Miejsce występowania: formacja Tendaguru - ogniwo Middle Dinosaur, Tanzania (Afryka)
Materiał kopalny: holotyp - szkielet bez czaszki i kończyn przednich, dwa inne niekompletne szkielety, izolowane kręgi i kości kończyn
Najbardziej znaną skamieliną tego gatunku jest holotyp wystawiany przez jakiś czas w Muzeum Historii Naturalnej Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. Janensch początkowo zdiagnozował ten gatunek tak: krótka szyja, wysokie wyrostki neuralne kręgów szyjnych, krzyżowych i grzbietowych, wyrostki neuralne kręgów szyjnych i przednich grzbietowych rozwidlone, kręgi ogonowe pozbawione pleuroceli. W 1929 r. ten sam badacz wydał dokładny opis zrekonstruowanego szkieletu D. hansemanni. Co ciekawe, pod względem budowy kręgów wykazuje on prymitywne, "cetiozaurydowe" cechy, choć posiada też sporo zaawansowanych. Miał tylko dwanaście kręgów szyjnych. Jego kości ramienne i udowe są nieco dłuższe i masywniejsze niż u D. sattleri. D. hansemanni jest typowym gatunkiem dikreozaura.
D. sattleri
Czas występowania: 151-146 milionów lat temu (tyton, późna jura)
Miejsce występowania: formacja Tendaguru - ogniwo Upper Dinosaur, Tanzania (Afryka)
Materiał kopalny: dwa niekompletne szkielety bez czaszek, izolowane kości kończyn
Zauropod ten ma cechy wspólne zarówno z D. hansemanni, jak i z Amargasaurus. Sugerowano, że może być bliżej spokrewniony z Amargasaurus niż z D. hansemanni, jednak analizy morfometryczne kości ramiennych i udowych wskazują na istnienie wielu różnic pomiędzy tymi rodzajami i potwierdzają monofiletyzm rodzaju Dicraeosaurus. D. sattleri znany jest z nieco młodszych osadów niż D. hansemanni (od którego wydaje się bardziej zaawansowany) i być może jest jego potomkiem.
Systematyka
Janensch (1929) utworzył dla dikreozaura podrodzinę Dicraeosaurinae. Von Huene (1956) zaproponował dla niego oddzielną rodzinę Dicraeosauridae. Berman i McIntosh zaliczali "rozwidlonego jaszczura" do Diplodocidae na podstawie budowy czaszki i zębów oraz rozszczepionych wyrostków neuralnych kręgów przedkrzyżowych, wysokich wyrostków neuralnych przednich kręgów ogonowych z skrzydłopodobnymi wyrostkami poprzecznymi, mocno rozwiniętego tylnego końca kości łonowej, krótkich kończyn przednich oraz stosunku długości kości ramiennej do kości udowej wynoszą cym 2:3. McIntosh (1990) zanotował dikreozaura jako dziwnego przedstawiciela Diplodocidae. Bonaparte (1986) uznał takson Dicraeosauridae za ważny, bazują c na budowie kręgów wspomnianego wyżej dinozaura. Salgado i Bonaparte (1991) opisują c amargazaura stwierdzili, że dikreozaur jest bardziej zaawansowany od niego i uznali, że dwa te rodzaje teoretycznie można zaliczyć do oddzielnej rodziny zauropodów. Obecnie dikreozaurydy uważa się za bazalne diplodokoidy, jednak bardziej zaawansowane od rebbachizaurydów. Zalicza się do nich, oprócz dikreozaura, także Amargasaurus i Brachytrachelopan. Przedstawiciele Dicraeosauridae są znani w zapisie kopalnym od późnej jury do wczesnej kredy. Żaden z nich (albo przynajmniej obecnie znanych) nie osią gną ł dużych rozmiarów.
Środowisko
Dikreozaur jest znany z formacji Tendaguru. Żył w towarzystwie innych zauropodów, jak brachiozauryd Giraffatitan, makronar Janenschia, diplodocyd Tornieria. Mógł natkną ć się także na stegozaura Kentrosaurus i ornitopoda Dysalotosaurus. Dikreozaur musiał uważać na grasują ce w tych stronach drapieżniki, takie jak Veterupristisaurus. W sąsiedztwie dikreozaura występował także prymitywny ceratozaur Elaphrosaurus - najprawdopodobniej był mięsożercą , choć dzięki odkryciu limuzaura (wg Xu u innych, 2009, jego taksonu siostrzanego) można rozważać także wszystkożerność lub nawet roślinożerność. Do chwili znalezienie jego czaszki sprawa ta pozostaje nierozwiązana. Zob. też Elaphrosaurus#Paleoekologia.
Spis gatunków
| Dicraeosaurus | Janensch, 1914 |
|---|---|
| D. hansemanni | Janensch, 1914 |
| ?D. sattleri | Janensch, 1914 |
Bibliografia
Bussert, R., Heinrich W-D. & Aberhan, M. (2009) "The Tendaguru Formation (Late Jurassic to Early Cretaceous, southern Tanzania): definition, palaeoenvironments, and sequence stratigraphy" Fossil Record, 12(2), 141-174.
Schwarz-Wings, D., Böhm, N. (2012) "A morphometric approach to the specific separation of the humeri and femora of Dicraeosaurus from the Late Jurassic of Tendaguru/Tanzania" Acta Palaeontologica Polonica. doi:10.4202/app.2011.0095.
D. Glut (1997) "Dinosaurs, The Encyclopedia".
http://thescelosaurus.com/diplodocoidea.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Dicraeosaurus
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6430&Itemid=67
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6429&Itemid=67
