Dicraeosaurus

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Dawid Mika Karol Sabath

Maciej Ziegler

Tomasz Sokołowski

Sebastian Oziemski

Adrian Tkocz

Tomasz Skawiński


Dicraeosaurus (dikreozaur)
Długość: 12-20 m
Masa: ok. 10? t
Miejsce występowania: Tanzania

(formacja Tendaguru)

Czas występowania 153-146 Ma

późna jura (późny kimeryd-tyton)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Eusauropoda

Neosauropoda

Diplodocidea

Flagellicaudata

Dicraeosauridae

Dicraeosauridae by kahless28.jpg

Dicraeosaurus hansemanni - pośrodku (po prawej Amargasaurus,

po lewej Brachytrachelopan). Autor: Jakub Kowalski [1]

Wstęp

Dikreozaur (Dicraeosaurus) to niewielki/średniej wielkości zauropod, który żył w późnej jurze na terenach Afryki.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Dicraeosaurus pochodzi od greckich słów dikraios - rozwidlony i sauros - jaszczur, można więc ją… tłumaczyć jako "rozwidlonego jaszczura". Odnosi się ona do rozwidlonych wyrostków neuralnych kręgów szyjnych oraz grzbietowych tego dinozaura.

Budowa

Dikreozaur jak na zauropoda był niewielki/średniej wielkości. W przeciwieństwie do większości diplodokoidów dikreozaur miał dużą… czaszkę oraz stosunkowo krótką… i szeroką… szyję. Brakowało mu biczowatego ogona, którym mógłby się bronić przed napastnikami. Jak wskazuje sama nazwa nasz zauropod posiadał rozdwojone wyrostki neuralne kręgów szyjnych, i grzbietowych. Mogły one służyć jako miejsce zaczepu mięśni.

Gatunki

D. hansemanni

Czas występowania: 153-150 milionów lat temu (późny kimeryd, późna jura)

Miejsce występowania: formacja Tendaguru - ogniwo Middle Dinosaur, Tanzania (Afryka)

Materiał kopalny: holotyp - szkielet bez czaszki i kończyn przednich, dwa inne niekompletne szkielety, izolowane kręgi i kości kończyn

Najbardziej znaną… skamieliną… tego gatunku jest holotyp wystawiany przez jakiś czas w Muzeum Historii Naturalnej Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. Janensch początkowo zdiagnozował ten gatunek tak: krótka szyja, wysokie wyrostki neuralne kręgów szyjnych, krzyżowych i grzbietowych, wyrostki neuralne kręgów szyjnych i przednich grzbietowych rozwidlone, kręgi ogonowe pozbawione pleuroceli. W 1929 r. ten sam badacz wydał dokładny opis zrekonstruowanego szkieletu D. hansemanni. Co ciekawe, pod względem budowy kręgów wykazuje on prymitywne, "cetiozaurydowe" cechy, choć posiada też sporo zaawansowanych. Miał tylko dwanaście kręgów szyjnych. Jego kości ramienne i udowe są nieco dłuższe i masywniejsze niż u D. sattleri. D. hansemanni jest typowym gatunkiem dikreozaura.


D. sattleri

Czas występowania: 151-146 milionów lat temu (tyton, późna jura)

Miejsce występowania: formacja Tendaguru - ogniwo Upper Dinosaur, Tanzania (Afryka)

Materiał kopalny: dwa niekompletne szkielety bez czaszek, izolowane kości kończyn

Zauropod ten ma cechy wspólne zarówno z D. hansemanni, jak i z Amargasaurus. Sugerowano, że może być bliżej spokrewniony z Amargasaurus niż z D. hansemanni, jednak analizy morfometryczne kości ramiennych i udowych wskazują na istnienie wielu różnic pomiędzy tymi rodzajami i potwierdzają monofiletyzm rodzaju Dicraeosaurus. D. sattleri znany jest z nieco młodszych osadów niż D. hansemanni (od którego wydaje się bardziej zaawansowany) i być może jest jego potomkiem.

Systematyka

Janensch (1929) utworzył dla dikreozaura podrodzinę Dicraeosaurinae. Von Huene (1956) zaproponował dla niego oddzielną… rodzinę Dicraeosauridae. Berman i McIntosh zaliczali "rozwidlonego jaszczura" do Diplodocidae na podstawie budowy czaszki i zębów oraz rozszczepionych wyrostków neuralnych kręgów przedkrzyżowych, wysokich wyrostków neuralnych przednich kręgów ogonowych z skrzydłopodobnymi wyrostkami poprzecznymi, mocno rozwiniętego tylnego końca kości łonowej, krótkich kończyn przednich oraz stosunku długości kości ramiennej do kości udowej wynoszą…cym 2:3. McIntosh (1990) zanotował dikreozaura jako dziwnego przedstawiciela Diplodocidae. Bonaparte (1986) uznał takson Dicraeosauridae za ważny, bazują…c na budowie kręgów wspomnianego wyżej dinozaura. Salgado i Bonaparte (1991) opisują…c amargazaura stwierdzili, że dikreozaur jest bardziej zaawansowany od niego i uznali, że dwa te rodzaje teoretycznie można zaliczyć do oddzielnej rodziny zauropodów. Obecnie dikreozaurydy uważa się za bazalne diplodokoidy, jednak bardziej zaawansowane od rebbachizaurydów. Zalicza się do nich, oprócz dikreozaura, także Amargasaurus i Brachytrachelopan. Przedstawiciele Dicraeosauridae są… znani w zapisie kopalnym od późnej jury do wczesnej kredy. Żaden z nich (albo przynajmniej obecnie znanych) nie osią…gną…ł dużych rozmiarów.

Środowisko

Dikreozaur jest znany z formacji Tendaguru. Żył w towarzystwie innych zauropodów, jak brachiozauryd Giraffatitan, makronar Janenschia, diplodocyd Tornieria. Mógł natkną…ć się także na stegozaura Kentrosaurus i ornitopoda Dysalotosaurus. Dikreozaur musiał uważać na grasują…ce w tych stronach drapieżniki, takie jak Veterupristisaurus. W sąsiedztwie dikreozaura występował także prymitywny ceratozaur Elaphrosaurus - najprawdopodobniej był mięsożercą…, choć dzięki odkryciu limuzaura (wg Xu u innych, 2009, jego taksonu siostrzanego) można rozważać także wszystkożerność lub nawet roślinożerność. Do chwili znalezienie jego czaszki sprawa ta pozostaje nierozwiązana. Zob. też Elaphrosaurus#Paleoekologia.

Spis gatunków

Dicraeosaurus Janensch, 1914
D. hansemanni Janensch, 1914
?D. sattleri Janensch, 1914

Bibliografia

Bussert, R., Heinrich W-D. & Aberhan, M. (2009) "The Tendaguru Formation (Late Jurassic to Early Cretaceous, southern Tanzania): definition, palaeoenvironments, and sequence stratigraphy" Fossil Record, 12(2), 141-174.

Schwarz-Wings, D., Böhm, N. (2012) "A morphometric approach to the specific separation of the humeri and femora of Dicraeosaurus from the Late Jurassic of Tendaguru/Tanzania" Acta Palaeontologica Polonica. doi:10.4202/app.2011.0095.

D. Glut (1997) "Dinosaurs, The Encyclopedia".

http://thescelosaurus.com/diplodocoidea.htm

http://en.wikipedia.org/wiki/Dicraeosaurus

http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6430&Itemid=67

http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6429&Itemid=67