Echinodon: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
{{DISPLAYTITLE:''Echinodon''}}
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
Linia 4: Linia 5:
 
| Korekta:
 
| Korekta:
 
|-
 
|-
−
| [[Maciej Ziegler]]
+
| [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]]
−
|[[Daniel Madzia]]
+
|[[Daniel Madzia]], [[Tomasz Sokołowski]]
−
[[Marcin Szermański]]
 
−
 
 
−
[[Tomasz Sokołowski]]
 
 
|}
 
|}
 
</small>
 
</small>
Linia 18: Linia 16:
 
|-
 
|-
 
! '''Długość''':
 
! '''Długość''':
−
| ok. 60 cm
+
| ok. 70 cm
  
 
|-
 
|-
 
! '''Masa''':
 
! '''Masa''':
−
| ok. 1 kg
+
| ? kg
  
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
−
| [[Wielka Brytania]] - hrabstwo [[Dorset]]
+
| [[Wielka Brytania]] - hrabstwo Dorset,
  
−
<small>(środkowe warstwy Purbeck)</small>
+
wyspa Purbeck
 +
 
 +
<small>(formacja [[Purbeck]] - środkowe warstwy Purbeck)</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
−
| 145-142 Ma
+
| wczesna [[kreda]] ([[berrias]])
−
 
 
−
<small>wczesna [[kreda]]</small>
 
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 40: Linia 38:
 
[[Ornithischia]]
 
[[Ornithischia]]
  
−
? [[Heterodontosauridae]]
+
(?) [[Heterodontosauridae]]
 +
|-
 +
| colspan=2 |[[Plik:Echinodon_rekon.PNG|400px|]]
 +
<small>Rekonstrukcja czaszki ''Echinodon''. Źródło: Sereno, 2012.</small>
 
|-
 
|-
−
| colspan=2 |[[Plik:Echinodon.jpg|400px|]]
+
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
−
<small> [http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/ligans/dinosaurs/dc_card_echin_big.jpg]</small>
+
|-
 +
| colspan=2 |
 +
<display_points type="terrain" zoom=6>
 +
50°35'N; 1°55'W~formacja [[Purbeck]], wyspa Purbeck, hrabstwo Dorset, [[Wielka Brytania]]~<small>''E. becklesii''.<br>
 +
</display_points>
 
|}
 
|}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
 
''Echinodon'' to niewielki dinozaur zamieszkujący tereny dzisiejszej Anglii na początku okresu kredowego. Jest jednym z najwcześniej opisanych dinozaurów, a także jednym z najmniejszych.  
 
''Echinodon'' to niewielki dinozaur zamieszkujący tereny dzisiejszej Anglii na początku okresu kredowego. Jest jednym z najwcześniej opisanych dinozaurów, a także jednym z najmniejszych.  
 +
 +
==Budowa==
 +
''Echinodon'' różni się od większości [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]] posiadaniem jednego (lub dwóch?) kłów w kości szczękowej. Podobne uzębienie występowało u heterodontozaurydów, z tą jednak różnicą, że u nich kły znajdowały się nieco bardziej z przodu szczęk, na kości przedszczękowej.
 +
 +
Czaszka mierzyła ok. 6,2 cm - mniej niż u ''[[Fruitadens]]'' (7,5 cm) i ''[[Tianyulong]]'' (ok. 6,6 cm). Wydaje się więc, że ''Echinodon'' jest najmniejszym [[Ornithischia|ptasiomiednicznym dinozaurem]], lecz ''Tianyulong'' miał proporcjonalnie ogromną czaszkę, zaś ''Echinodon'' mógł być bardziej typowo zbudowany, ponadto nie jest jasne, czy znalezione osobniki ''Echinodon'' (8, nie licząc izolowanych zębów) były dorosłe, choć ich podobne rozmiary mogą sugerować, że jest tak rzeczywiście.
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
''Echinodon'' znaczy "kłujący ząb" (gr. ''echino'' czyli "spiczasty, kłujący" i gr. ''odon'' - "ząb").
+
''Echinodon'' znaczy "kłujący ząb" (gr. ''echino'' czyli "spiczasty, kłujący" i gr. ''odon'' - "ząb"). Drugi człon nazwy honoruje Samuela H. Becklesa, który odnalazł jego skamieniałości.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
−
Izolowane fragmenty czaszek trzech osobników.
+
[[Lektotyp]] NHMUK 48209 to częściowa lewa i prawa k. przedszczękowa, przednia częśći lewej k. szczękowej z kłokształtnym zębem i zębami 2 i 3, boczny odcisk tylnej gałęzi k. szczękowej i zębów 4 i 5; NHMUK 48210 to tylna gałąź k. szczękowej z 6 zębodołami i 5 kompletnymi lub częściowymi koronami zębów, brzuszny koniec lewej k. łzowej, przedni koniec lewej k. policzkowej (jarzmowej), większa część lewego ektopterygoida (ang. ''ectopterygoid''). Oba okazy to cżęści tego samego osobnika.
  
−
==Historia i taksonomia==
+
[[Paralektotyp]]y: NHMUK 48211 - częściowa prawa k. szczękowa z zębami 2-7, z czubkiem prawej k. policzkowej (jarzmowej) i częścią prawej k. podniebięnnej; NHMUK 48212 - częściowa prawa k. szczękowa z 6 zębami; NHMUK 48213 - częściowa lewa k. zębowa z 8 zębodołami i 7 zębami; NHMUK 48214 - częściowa prawa k. zębowa bęz zębów; NHMUK 48215a - prawa k. zębowa z 10 zębodołami i 9 zębami; NHMUK 48215b - lewa k. zębowa z 10 zębodołami i 5 zębami.
−
Jedyny gatunek - ''E. becklesii'' został nazwany przez Richarda Owena (twórcy nazwy [[Dinosauria]]), który wziął echinodonta za jaszczurkę. Później uważano go za bazalnego tyreofora, z powodu uznania znalezionych razem ze szczątkami dinozaura płyt żółwia. Sądzono także, że ''Echinodon'' jest prymitywnym dinozaurem ptasiomiednicznym - fabrozaurydem. Obecnie rodzinę tą uważa się za nieważną. Paul [[Sereno]] w [[1991]] roku uznał echinodonta za przedstawiciela znanych głównie z wczesnej jury heterodontozaurydów. Jeżeli ta klasyfikacja jest prawidłowa, to mamy do czynienia z bardzo późnym przedstawicielem [[Heterodontosauridae]]. Inne pozostałości heterodontozaurydów pochodzą także z późnojurajskiej formacji Morrison ([[USA]]) - ''[[Fruitadens]]''. David B. [[Norman]] i Paul M. [[Barrett]], którzy dokonali redeskrypcji rodzaju ''Echinodon'' w [[2002]] roku uznali za prawidłową klasyfikację Paula [[Sereno]]. Także analizy Zhanga i in. ([[2009]]) oraz Butlera i in. ([[2010]], [[2011]]) wykazały, że ''Echinodon'' to heterodontozauryd. Jednak analiza Pola i in. (2011) wykazała polotomię między ''Echidonon'', ''[[Pisanosaurus]]'', [[Heterodontosauridae]] i kladem pozostałych ptasiomiednicznych.
 
  
−
==Budowa i paleoekologia==
+
Materiał przypisany: NHMUK 48229 - fragment szczęki; NHMUK 40723 - fragment k. zębowej; DORCM GS 1164-5, 1167, 1171, 1194, 1212-6, 1222-3 - izolowane zęby.
−
''Echinodon'' różni się od większości dinozaurów ptasiomiednicznych posiadaniem jednego lub dwóch kłów w kości szczękowej. Podobne uzębienie występowało u heterodontozaurydów, z tą jednak różnicą, że u nich kły znajdowały się nieco bardziej z przodu szczęk, na kości przedszczękowej. Heterodontozaurydy, mimo że należą do typowo roślinożernych [[Ornithischia]], być może były wszystkożerne. Świadczyć o tym miałoby właśnie uzębienie oraz budowa pazurów na kończynach przednich (są one zagięte, jak u drapieżników).  
+
 
 +
==Historia i filogeneza==
 +
Jedyny [[gatunek]] - ''E. becklesii'' został nazwany przez [[Richard Owen|Richarda Owena]] (twórcy nazwy [[Dinosauria]]), który wziął echinodonta za jaszczurkę. Później uważano go za przestawiciela: [[Stegosauria]], [[Thyreophora]], [[Hypsilophodontidae]] i “Fabrosauridae". [[Paul Sereno]] w 1991 roku uznał echinodonta za przedstawiciela znanych głównie z wczesnej jury heterodontozaurydów. Jeżeli ta klasyfikacja jest prawidłowa, to mamy do czynienia z bardzo późnym, choć [[bazalny]]m przedstawicielem [[Heterodontosauridae]] (inne, starsze pozostałości heterodontozaurydów pochodzą także z późnojurajskiej formacji [[Morrison]] z [[USA]] - ''[[Fruitadens]]''). [[David Norman]] i [[Paul Barrett]], którzy dokonali redeskrypcji rodzaju ''Echinodon'' w 2002 roku uznali za prawidłową klasyfikację Paula Sereno. Wiele analiz filogenetycznych wykazało, że ''Echinodon'' to heterodontozauryd, jednak nie wszystkie to jasno wskazują (zob. [[Ornithischia#Kladogramy]]).
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
! ''Echinodon''
 
! ''Echinodon''
−
| [[Owen]], [[1861]]
+
| {{Kpt|[[Richard Owen|Owen]]}}, [[1861]]
 
|-
 
|-
−
| = ''[[Sauraechmodon]]''
+
| = Saurechinodon
−
| [[Falconer]], [[1861]]
+
| {{Kpt|Falconer ''vide'' Owen, 1861}}
 
| ''[[nomen nudum]]''
 
| ''[[nomen nudum]]''
 
|-
 
|-
 
! ''E. becklesii''
 
! ''E. becklesii''
−
| [[Owen]], [[1861]]
+
| {{Kpt|Owen}}, 1861
 
|}
 
|}
 +
 +
==Wybrana bibliografia==
 +
<small>Butler, R.J., Porro, L.B., Galton, P.M. & Chiappe, L.M. (2012) "Anatomy and Cranial Functional Morphology of the Small-Bodied Dinosaur Fruitadens haagarorum from the Upper Jurassic of the USA" PLoS ONE 7(4): e31556. [[doi:10.1371/journal.pone.0031556]]
 +
 +
Sereno, P.C. (2012) Taxonomy, morphology, masticatory function and phylogeny of heterodontosaurid dinosaurs. ZooKeys. 226: 1–225. [[doi:10.3897/zookeys.226.2840]]
 +
</small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 81: Linia 98:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 +
[[Kategoria:Berrias]]

Aktualna wersja na dzień 15:35, 22 paź 2023

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler, Marcin Szermański Daniel Madzia, Tomasz Sokołowski

Echinodon (echinodont)
Długość: ok. 70 cm
Masa: ? kg
Miejsce występowania: Wielka Brytania - hrabstwo Dorset,

wyspa Purbeck

(formacja Purbeck - środkowe warstwy Purbeck)

Czas występowania wczesna kreda (berrias)
Systematyka Dinosauria

Ornithischia

(?) Heterodontosauridae

Echinodon rekon.PNG

Rekonstrukcja czaszki Echinodon. Źródło: Sereno, 2012.

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Echinodon to niewielki dinozaur zamieszkujący tereny dzisiejszej Anglii na początku okresu kredowego. Jest jednym z najwcześniej opisanych dinozaurów, a także jednym z najmniejszych.

Budowa

Echinodon różni się od większości dinozaurów ptasiomiednicznych posiadaniem jednego (lub dwóch?) kłów w kości szczękowej. Podobne uzębienie występowało u heterodontozaurydów, z tą jednak różnicą, że u nich kły znajdowały się nieco bardziej z przodu szczęk, na kości przedszczękowej.

Czaszka mierzyła ok. 6,2 cm - mniej niż u Fruitadens (7,5 cm) i Tianyulong (ok. 6,6 cm). Wydaje się więc, że Echinodon jest najmniejszym ptasiomiednicznym dinozaurem, lecz Tianyulong miał proporcjonalnie ogromną czaszkę, zaś Echinodon mógł być bardziej typowo zbudowany, ponadto nie jest jasne, czy znalezione osobniki Echinodon (8, nie licząc izolowanych zębów) były dorosłe, choć ich podobne rozmiary mogą sugerować, że jest tak rzeczywiście.

Etymologia

Echinodon znaczy "kłujący ząb" (gr. echino czyli "spiczasty, kłujący" i gr. odon - "ząb"). Drugi człon nazwy honoruje Samuela H. Becklesa, który odnalazł jego skamieniałości.

Materiał kopalny

Lektotyp NHMUK 48209 to częściowa lewa i prawa k. przedszczękowa, przednia częśći lewej k. szczękowej z kłokształtnym zębem i zębami 2 i 3, boczny odcisk tylnej gałęzi k. szczękowej i zębów 4 i 5; NHMUK 48210 to tylna gałąź k. szczękowej z 6 zębodołami i 5 kompletnymi lub częściowymi koronami zębów, brzuszny koniec lewej k. łzowej, przedni koniec lewej k. policzkowej (jarzmowej), większa część lewego ektopterygoida (ang. ectopterygoid). Oba okazy to cżęści tego samego osobnika.

Paralektotypy: NHMUK 48211 - częściowa prawa k. szczękowa z zębami 2-7, z czubkiem prawej k. policzkowej (jarzmowej) i częścią prawej k. podniebięnnej; NHMUK 48212 - częściowa prawa k. szczękowa z 6 zębami; NHMUK 48213 - częściowa lewa k. zębowa z 8 zębodołami i 7 zębami; NHMUK 48214 - częściowa prawa k. zębowa bęz zębów; NHMUK 48215a - prawa k. zębowa z 10 zębodołami i 9 zębami; NHMUK 48215b - lewa k. zębowa z 10 zębodołami i 5 zębami.

Materiał przypisany: NHMUK 48229 - fragment szczęki; NHMUK 40723 - fragment k. zębowej; DORCM GS 1164-5, 1167, 1171, 1194, 1212-6, 1222-3 - izolowane zęby.

Historia i filogeneza

Jedyny gatunek - E. becklesii został nazwany przez Richarda Owena (twórcy nazwy Dinosauria), który wziął echinodonta za jaszczurkę. Później uważano go za przestawiciela: Stegosauria, Thyreophora, Hypsilophodontidae i “Fabrosauridae". Paul Sereno w 1991 roku uznał echinodonta za przedstawiciela znanych głównie z wczesnej jury heterodontozaurydów. Jeżeli ta klasyfikacja jest prawidłowa, to mamy do czynienia z bardzo późnym, choć bazalnym przedstawicielem Heterodontosauridae (inne, starsze pozostałości heterodontozaurydów pochodzą także z późnojurajskiej formacji Morrison z USA - Fruitadens). David Norman i Paul Barrett, którzy dokonali redeskrypcji rodzaju Echinodon w 2002 roku uznali za prawidłową klasyfikację Paula Sereno. Wiele analiz filogenetycznych wykazało, że Echinodon to heterodontozauryd, jednak nie wszystkie to jasno wskazują (zob. Ornithischia#Kladogramy).

Spis gatunków

Echinodon Owen, 1861
= Saurechinodon Falconer vide Owen, 1861 nomen nudum
E. becklesii Owen, 1861

Wybrana bibliografia

Butler, R.J., Porro, L.B., Galton, P.M. & Chiappe, L.M. (2012) "Anatomy and Cranial Functional Morphology of the Small-Bodied Dinosaur Fruitadens haagarorum from the Upper Jurassic of the USA" PLoS ONE 7(4): e31556. doi:10.1371/journal.pone.0031556

Sereno, P.C. (2012) Taxonomy, morphology, masticatory function and phylogeny of heterodontosaurid dinosaurs. ZooKeys. 226: 1–225. doi:10.3897/zookeys.226.2840

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Echinodon&oldid=30397”