Einiosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (Spis gatunków)
(Dr. rozbudowa, uzupełnienia)
Linia 1: Linia 1:
Do sprawdzenia - wiek (i uzupełnienia - Materiał kopalny)
 
 
 
{{DISPLAYTITLE:''Einiosaurus''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Einiosaurus''}}
 
<small>
 
<small>
Linia 15: Linia 13:
  
 
[[Tomasz Sokołowski]]
 
[[Tomasz Sokołowski]]
 +
 +
[[Kamil Kamiński]]
 
|}
 
|}
 
</small>
 
</small>
Linia 37: Linia 37:
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| ok. 74 [[Ma]]
+
| ok. 75,2-75,1 [[Ma]]
  
 
<small>późna [[kreda]] ([[kampan]])</small>
 
<small>późna [[kreda]] ([[kampan]])</small>
Linia 68: Linia 68:
 
[[Holotyp]] to niekompletna czaszka (MOR 456-8-9-6-1), zawierająca m.in. róg nosowy, region nadoczny i część kości ciemieniowej.  
 
[[Holotyp]] to niekompletna czaszka (MOR 456-8-9-6-1), zawierająca m.in. róg nosowy, region nadoczny i część kości ciemieniowej.  
  
Odkryto znacznie więcej szczątków zwierząt w różnym wieku. Obecnie te skamieniałości znajdują się w Museum of the Rockies (MOR) w Montanie. Kustoszem tego muzeum jest [[John Horner]]. Długość czaszki dorosłego osobnika szacuje się na ponad 1,5 m.  
+
Z tej samej lokalizacji co holotyp pochodzi materiał kopalny – dwie czaszki dorosłych osobników oraz materiał czaszkowy i pozaczaszkowy okazów będących w różnym wieku. Z innej lokalizacji znanych jest ponad 200 elementów czaszek i szkieletów pochodzących od osobników w różnych stadiach rozwoju (Sampson, 1995).
 +
 
 +
==Budowa i paleobiologia==
 +
''Einiosaurus'' zbudowany był w sposób typowy dla centrozaurynów. Wyglądem przypominał ''[[Achelousaurus]]'', był jednak lżej zbudowany. Długość czaszki dorosłego osobnika szacuje się na ponad 1,5 m. Charakterystycznymi dla einiozaura była kombinacja długiego u podstawy, spłaszczonego rogu nosowego, który u dorosłych okazów był silnie zakrzywiony do przodu, oraz obecność pary długich, skierowanych do tyłu rogów na kościach ciemieniowych.Możliwie, że kształt rogu był zróżnicowany w zależności od wieku, płci i pozycji w stadzie osobników. Mniejsze i część większych osobników miała mniejsze i proste rogi, tylko niektóre dorosłe cechowały się charakterystycznym, zakrzywionym ku przodowi rogiem. Młodsze osobniki miały wykształcone rogi nadoczne, które z wiekiem się zatracały.  
  
==Paleobiologia==
+
Zapewne te ceratopsy żyły w stadach, ponieważ odkryto wiele osobników w jednym miejscu. Róg zapewne mógł służyć do walk jak i do pokazów godowych. Kryza była duża i zapewne dawała jeszcze większy kontrast podczas pokazów.
Zapewne te ceratopsy żyły w stadach, ponieważ odkryto wiele osobników w jednym miejscu. Możliwie, że kształt rogu był zróżnicowany w zależności od wieku, płci i pozycji w stadzie osobników. Mniejsze i część większych osobników miała mniejsze i proste rogi, tylko niektóre dorosłe cechowały się charakterystycznym, zakrzywionym ku przodowi rogiem. Młodsze osobniki miały wykształcone rogi nadoczne, które z wiekiem się zatracały.  
 
  
Róg zapewne mógł służyć do walk jak i do pokazów godowych. Kryza była duża i zapewne dawała jeszcze większy kontrast podczas pokazów.
+
Badania histologiczne wykazały, że tempo wzrostu osiągało największą wartość między 3. a 5. rokiem życia, następnie wzrost spowalniał. Prawdopodobnie wtedy zwierzęta osiągały dojrzałość reprodukcyjną. Co ciekawe, nawet największe okazy einiozaura wykazywały dość szybkie tempo wzrostu, co wskazuje, że żaden z przebadanych osobników nie był w pełni dojrzały (Reizner, 2010).  
  
 
==''Einiosaurus'' w mediach==
 
==''Einiosaurus'' w mediach==
Linia 97: Linia 99:
 
|<small>(''[[nomen nudum]]'')</small>
 
|<small>(''[[nomen nudum]]'')</small>
 
|}
 
|}
 +
 +
==Bibliografia==
 +
<small>Fowler D.W. (online 2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America". PeerJ Preprints 5:e2554v2 [https://peerj.com/preprints/2554/].
 +
 +
Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.
 +
 +
Reizner, J.A. (2010). “An ontogenetic series and population histology of the ceratopsid dinosaur Einiosaurus procurvicornis”. Montana State University, Bozeman (Master of Science).
 +
 +
Sampson, S.D. (1995). “Two new horned dinosaurs from the upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana; with a phylogenetic analysis of the Centrosaurinae (Ornithischia: Ceratopsidae).” Journal of Vertebrate Paleontology. 15 (4), 743–760. [[DOI: 10.1080/02724634.1995.10011259]].
 +
</small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 107: Linia 119:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kampan]]
 
[[Kategoria:Kampan]]
[[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]]
 

Wersja z 15:29, 17 maj 2020

Autor: Korekta:
Maciej Pindakiewicz

Maciej Ziegler

Krzysztof Lichota

Daniel Madzia

Karol Sabath

Tomasz Sokołowski

Kamil Kamiński


Einiosaurus (einiozaur)
Długość: 4,5-6 m
Masa: 1,3-3 t
Miejsce występowania: USA - stan Montana

(formacja Two Medicine)

Czas występowania ok. 75,2-75,1 Ma

późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ceratopsia

Ceratopsoidea

Ceratopsidae

Centrosaurinae

?Pachyrhinosaurini

Einiosaurus.gif

Rekonstrukcja przyżyciowa Einiosaurus. [1]

Wstęp

Einiosaurus procurvicornis to ceratops opisany wraz z gatunkiem Achelousaurus horneri przez tego samego paleontologa, Sampsona, w tej samej publikacji z roku 1995. Te rodzaje były ze sobą dość blisko spokrewnione, lecz nie występowały w tym samym miejscu i czasie - achelouzaur był nieznacznie późniejszy.

Pojawiły się sugestie, że osobniki zaliczone do rodzaju Brachyceratops są młodymi einiozaurami (a właściwie to odwrotnie - einiozaury mogą być dorosłymi brachyceratopsami - gdyż to ta druga nazwa, jako starsza, ma pierwszeństwo).

Materiał kopalny

Holotyp to niekompletna czaszka (MOR 456-8-9-6-1), zawierająca m.in. róg nosowy, region nadoczny i część kości ciemieniowej.

Z tej samej lokalizacji co holotyp pochodzi materiał kopalny – dwie czaszki dorosłych osobników oraz materiał czaszkowy i pozaczaszkowy okazów będących w różnym wieku. Z innej lokalizacji znanych jest ponad 200 elementów czaszek i szkieletów pochodzących od osobników w różnych stadiach rozwoju (Sampson, 1995).

Budowa i paleobiologia

Einiosaurus zbudowany był w sposób typowy dla centrozaurynów. Wyglądem przypominał Achelousaurus, był jednak lżej zbudowany. Długość czaszki dorosłego osobnika szacuje się na ponad 1,5 m. Charakterystycznymi dla einiozaura była kombinacja długiego u podstawy, spłaszczonego rogu nosowego, który u dorosłych okazów był silnie zakrzywiony do przodu, oraz obecność pary długich, skierowanych do tyłu rogów na kościach ciemieniowych.Możliwie, że kształt rogu był zróżnicowany w zależności od wieku, płci i pozycji w stadzie osobników. Mniejsze i część większych osobników miała mniejsze i proste rogi, tylko niektóre dorosłe cechowały się charakterystycznym, zakrzywionym ku przodowi rogiem. Młodsze osobniki miały wykształcone rogi nadoczne, które z wiekiem się zatracały.

Zapewne te ceratopsy żyły w stadach, ponieważ odkryto wiele osobników w jednym miejscu. Róg zapewne mógł służyć do walk jak i do pokazów godowych. Kryza była duża i zapewne dawała jeszcze większy kontrast podczas pokazów.

Badania histologiczne wykazały, że tempo wzrostu osiągało największą wartość między 3. a 5. rokiem życia, następnie wzrost spowalniał. Prawdopodobnie wtedy zwierzęta osiągały dojrzałość reprodukcyjną. Co ciekawe, nawet największe okazy einiozaura wykazywały dość szybkie tempo wzrostu, co wskazuje, że żaden z przebadanych osobników nie był w pełni dojrzały (Reizner, 2010).

Einiosaurus w mediach

Einiozaur pojawił się w jednym z epizodów "Planety dinozaurów", w odcinku zatytułowanym "Polowanie małego Dasa" i został przedstawiony jako stadny roślinożerca o skłonnościach do ucieczki w razie zagrożenia ze strony drapieżnych tyranozaurydów, takich jak Gorgosaurus.

Etymologia

Einiosaurus procurvicornis znaczy "bizoni jaszczur z rogiem wygiętym do przodu". Nazwa informuje, że ten dinozaur miał jeden róg nosowy (oprócz dwóch na kołnierzu) i to zagięty charakterystycznie ku przodowi głowy. Na terenach, gdzie znaleziono einiozaura, zamieszkiwało plemię Czarnych Stóp, od których zapożyczono słowo einio, czyli "bizon", aby utworzyć nazwę dinozaura.

Spis gatunków

Einiosaurus Sampson, 1995 ?= Brachyceratops Gilmore, 1914
E. procurvicornis Sampson, 1995 ?= Brachyceratops montanensis Gilmore, 1914
= Styracosaurus "makeli" Czerkas & Czerkas, 1990 (nomen nudum)

Bibliografia

Fowler D.W. (online 2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America". PeerJ Preprints 5:e2554v2 [2].

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.

Reizner, J.A. (2010). “An ontogenetic series and population histology of the ceratopsid dinosaur Einiosaurus procurvicornis”. Montana State University, Bozeman (Master of Science).

Sampson, S.D. (1995). “Two new horned dinosaurs from the upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana; with a phylogenetic analysis of the Centrosaurinae (Ornithischia: Ceratopsidae).” Journal of Vertebrate Paleontology. 15 (4), 743–760. DOI: 10.1080/02724634.1995.10011259.