Gobihadros

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Kamil Kamiński
Korekta: Mateusz Tałanda


Gobihadros (gobihadros)
Długość ok. 7,5 m
Dieta roślinożerny
Miejsce Mongolia, ajmak południowogobijski i wschodniogobijski

(formacja Bayanshire)

Czas
252 201 145
66

ok. 100-84 Ma

późna kreda (cenomansanton)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Cerapoda

Ornithopoda

Iguanodontia

Hadrosauroidea

Skeletal reconstructions of Gobihadros.PNG
Rekonstrukcja szkieletu oraz czaszka w czterech rzutach. Źródło: Tsogtbaatar i in., 2019. [4].

Wstęp

Gobihadros to rodzaj niedużego roślinożernego dinozaura z kladu Hadrosauroidea, żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszej Mongolii. Jest to pierwszy niehadrozaurydowy przedstawiciel tej grupy z centralnej Azji, znany z tak kompletnych szczątków. Został on nazwany i opisany w 2019 r. przez grupę naukowców, której przewodził Khishigjav Tsogtbaatar[1].

Etymologia

Nazwa Gobihadros oznacza „hadrozauroid z pustyni Gobi”. Epitet gatunkowy mongoliensis nawiązuje do kraju, gdzie znaleziono jego szczątki[1].

Materiał kopalny

Holotyp (MPC-D100/746) to kompletny artykułowany szkielet wraz z nieco rozczłonkowaną czaszką[1].

Materiał przypisany jest niezwykle bogaty i obejmuje m.in. okaz MPC-D100/763 (kompletna artykułowana czaszka i dłoń). Oprócz tego odkryto wiele innych skamieniałości, należących do Gobihadros[1]. Holotyp mierzy około 3 metry długości, ale są też kości znacznie większych osobników. Okaz ZPAL MgD‐III/3 obejmujący m.in. kość udową i piszczelową jest szacowany na 7,5 metra długości[2]. Był to zapewne bardzo stary osobnik, któy osiągnął maksymalne rozmiary, o czym świadczą widoczne cechy zatrzymania wzrostu.

Budowa i filogeneza

Czaszka okazu MPC-D100/763. Źródło: Źródło: Tsogtbaatar i in., 2019. [3].

Gobihadros był stosunkowo dużym roślinożercą, mogącym poruszać się zarówno dwu- jak i czworonożnie. Ogólnym planem budowy ciała przypominał inne hadrozauroidy. Od swoich krewniaków (tzn. niehadrozaurydowych hadrozauroidów) różnił się budową kości przedszczękowej i obecnością trzech funkcjonalnych zębów w każdej z pozycji zębowych w żuchwie. Cechy te zbliżały go do przedstawicieli Hadrosauridae, jednak zdaniem autorów opisu był to efekt konwergencji (ewolucji zbieżnej). Od hadrozaurydów, a także Tethyshadros i Plesiohadros różnił się przede wszystkim pierwszym palcem dłoni, przyjmującym u niego kształt kolca. Ponadto spośród większości hadrozauroidów spoza Hadrosauridae odróżniała go również budowa miednicy[1].

Wg analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Tsogtbaatara i współpracowników, Gobihadros był przedstawicielem kladu Hadrosauromorpha w obrębie Hadrosauroidea[1]. Jego bliskimi krewniakami były prawdopodobnie takie dinozaury jak Bactrosaurus, Gilmoreosaurus czy Claosaurus.

Choroby

U wspomnianego okazu ZPAL MgD‐III/3 zdiagnozowano chorobę związaną z wiekiem, polegającą na odkładaniu się w stawach pirofosforanu wapnia. Jest to pierwszy taki przypadek odkryty u nieptasich dinozaurów. Prawdopodobnie zwierzę to cierpiało na bóle i ograniczoną ruchomość stawów [3]

Spis gatunków

Gobihadros Tsogtbaatar, Weishampel, Evans i Watabe, 2019
G. mongoliensis Tsogtbaatar, Weishampel, Evans i Watabe, 2019

Bibliografia

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Tsogtbaatar, K., Weishampel, D.B., Evans, D.C., Watabe, M. 2019. A new hadrosauroid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Cretaceous Baynshire Formation of the Gobi Desert (Mongolia). PLoS ONE, t. 14 (4): e0208480. doi:10.1371/journal.pone.0208480.
  2. Słowiak, J., Szczygielski, T., Ginter, M., Fostowicz‐Frelik, Ł. 2020. Uninterrupted growth in a non‐polar hadrosaur explains the gigantism among duck‐billed dinosaurs. Palaeontology, w druku. [1]
  3. Słowiak, J., Szczygielski, T., Rothschild, B.M. & Surmik, D. 2021. Dinosaur senescence: a hadrosauroid with age-related diseases brings a new perspective of “old” dinosaurs. Scientific Report 11, 11947. [2]