Ichthyovenator: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (Do poprawy, wpisałem Mateusza)
(poprawiłem wg. artu)
Linia 1: Linia 1:
Hasło do weryfikacji - patrz bibliografia
 
 
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
Linia 68: Linia 66:
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
[[Holotyp]] - częściowo [[Szkielet artykułowany|artykułowany]] szkielet przechowywany w Muzeum Dinozaurów w Savannakhet i oznaczony jako MDS BK10-01 - 15. Zawiera on trzeci od końca [[kręg]] grzbietowy (tj. dwunasty) kręg grzbietowy, wyrostek neuralny ostatniego kręgu grzbietowego, pierwszy i drugi kręg ogonowy, pięć niekompletnych [[szkielet artykułowany|artykułowanych]] kręgów krzyżowych, kości biodrowe, prawą kość łonową, kość kulszową i tylne grzbietowe żebro.  
+
[[Holotyp]] - częściowo [[Szkielet artykułowany|artykułowany]] szkielet przechowywany w Muzeum Dinozaurów w Savannakhet i oznaczony jako MDS BK10-01 - 15. Zawiera on drugi od końca [[kręg]] grzbietowy (tj. dwunasty), wyrostek kolczysty ostatniego kręgu grzbietowego, pierwszy i drugi kręg ogonowy, pięć niekompletnych [[szkielet artykułowany|artykułowanych]] kręgów krzyżowych, kości biodrowe, prawą kość łonową, kości kulszowe i tylne grzbietowe żebro.  
  
[[Skamieniałość|Skamieliny]] odkryto w formacji "Grès supérieurs". Często jest ona uważana za odpowiadającą wiekowo tajlandzkim formacjom Khok Kraut i Phu Pan (późny [[barrem]] do wczesnego [[cenoman]]u). Niemniej jednakże [[skamieniałości przewodnie|skamieliny przewodnie]] (niemorskie małże ''Trigonioides kobayashi'' i ''Plicatounio suzuki'') odkryte w tych samym skałach co ''Ichthyovenator'' sugerują ich pochodzenie z [[apt]]u. W formacji "Grès supérieurs" odkryto również kości [[Sauropoda|zauropodów]] ''[[Tangvayosaurus]]'' i ''[[Titanosaurus|"Titanosaurus" falloti]]'', a także [[Ornithopoda|ornitopoda]] ''[[Mandschurosaurus|?Mandschurosaurus laosensis'']].
+
[[Skamieniałość|Skamieliny]] odkryto w formacji "Grès supérieurs". Często jest ona uważana za odpowiadającą wiekowo tajlandzkim formacjom Khok Kraut i Phu Pan (późny [[barrem]] do wczesnego [[cenoman]]u). Niemniej jednakże [[skamieniałości przewodnie|skamieliny przewodnie]] (słodkowodne małże ''Trigonioides kobayashi'' i ''Plicatounio suzuki'') odkryte w tych samym skałach co ''Ichthyovenator'' sugerują ich pochodzenie z [[apt]]u. W formacji "Grès supérieurs" odkryto również kości [[Sauropoda|zauropodów]] ''[[Tangvayosaurus]]'' i ''[[Titanosaurus|"Titanosaurus" falloti]]'', a także [[Ornithopoda|ornitopoda]] ''[[Mandschurosaurus|?Mandschurosaurus laosensis'']].
  
 
==Diagnoza (za Allain i współpracownicy, 2012)==
 
==Diagnoza (za Allain i współpracownicy, 2012)==
 
{{Szablon:Diagnoza}}
 
{{Szablon:Diagnoza}}
Należący do [[Spinosauridae|Baryonychinae]] [[Spinosauridae|spinozauryd]] z następującymi [[Autapomorfia|autapomorfami]]: sinusoidalny żagiel tworzony przez kręgi grzbietowe i krzyżowe, długość wyrostku neuralnego przedostatniego kręgu grzbietowego wynosi 410% długości [[trzon]]u kręgu, posiada on także przednio-tylny palcokształtny wyrostek, wyrostek poprzeczny pierwszego kręgu grzbietowego patrząc od dołu ma sigmoidalny kszałt, głęboki trzonowo-diapofyzalny otwór w wyrostku międzykręgowym pierwszego kręgu grzbietowego, długi "szpikulec" kości biodrowej, stosunek długości kości biodrowej/łonowej wyższy niż u jakiegokolwiek innego teropoda. Ponadto ''I. laosensis'' charakteryzuje szereg cech, nieznanych u innych tetanurów: tylne żebra połączone z kompleksem mostkowym (ESM), proksymalna płyta (''plate'') łonowa z obturatorem i notches, duża biodrowa płyta (?) z otworem biodrowym i środkowobocznie spłaszczonym trzonkiem.
+
Należący do [[Spinosauridae|Baryonychinae]] [[Spinosauridae|spinozauryd]] z następującymi [[Autapomorfia|autapomorfami]]: sinusoidalny żagiel tworzony przez kręgi grzbietowe i krzyżowe, długość wyrostku kolczystego przedostatniego kręgu grzbietowego wynosi 410% długości [[trzon]]u kręgu, posiada on także przednio-tylny palcokształtny wyrostek, wyrostek poprzeczny pierwszego kręgu ogonowego patrząc od góry ma sigmoidalny kszałt, głęboki trzonowo-diapofyzalny dół w wyrostku międzykręgowym pierwszego kręgu ogonowego, długi talerz biodrowy, sprawiający, że stosunek długości kości biodrowej/łonowej jest wyższy niż u jakiegokolwiek innego teropoda. Ponadto ''I. laosensis'' charakteryzuje szereg cech, nieznanych u innych tetanurów: tylne żebra połączone z kompleksem mostkowym (ESM), bliższa płyta łonowa z obturatorem i bruzdami łonowymi, duża płyta kulszowa z otworem kulszowym i środkowobocznie spłaszczonym trzonkiem.
  
 
==Budowa==
 
==Budowa==
 
{{Szablon:Diagnoza}}
 
{{Szablon:Diagnoza}}
Jak stwierdzili sami autorzy opisu naszego [[Dinosauria|dinozaura]], jego dwunasty kręg grzbietowy pod względem anatomicznym jest jednym z najdziwniejszych znanych u [[Theropoda|teropodów]]. Jego [[centrum|trzon]] jest dwuwklęsły, nieco dłuższy niż wyższy i szerszy niż dłuższy. Z kolei wyrostek neuralny charakteryzuje się obecnością dodatkowych blaszek trzonowo-diapofyzalnych i szeregu niewyraźnych krawędzi, łączących podstawę wyrostka poprzecznego z wyrostkiem neuralnym. Mocno rozwinięty wyrostek neuralny jest pochylony ku przodowi, a nie tyłowi jak u [[Spinosaurus|spinozaur]]a. Stosunek długości wyrostka neuralnego i [[centrum|trzonu]] (410%) jest mniejszy niż u ''[[Spinosaurus]]'' i niemal równy temu u ''[[Becklespinax]]'', lecz większy niż u innych znanych [[Theropoda|teropodów]]. Wyrostki poprzeczne są bocznie skierowane.
+
Jak stwierdzili sami autorzy opisu tego [[Dinosauria|dinozaura]], jego dwunasty kręg grzbietowy pod względem anatomicznym jest jednym z najdziwniejszych znanych u [[Theropoda|teropodów]]. Jego [[centrum|trzon]] jest dwuwklęsły, nieco dłuższy niż wyższy i szerszy niż dłuższy. Z kolei wyrostek kolczysty charakteryzuje się obecnością dodatkowych blaszek trzonowo-diapofyzalnych i szeregu niewyraźnych krawędzi, łączących podstawę wyrostka poprzecznego z wyrostkiem neuralnym. Mocno rozwinięty wyrostek kolczysty nie jest pochylony ku przodowi ani tyłowi - tak jak u [[Spinosaurus|spinozaur]]a. Stosunek długości wyrostka neuralnego i [[centrum|trzonu]] (410%) jest mniejszy niż u ''[[Spinosaurus]]'' i niemal równy temu u ''[[Becklespinax]]'', lecz większy niż u innych znanych [[Theropoda|teropodów]]. Wyrostki poprzeczne są bocznie skierowane.
  
Trzony drugiego i trzeciego kręgu grzbietowego były solidnie zrośnięte, choć między innymi dalej występowały szwy.
+
Trzony drugiego i trzeciego kręgu krzyżowego były solidnie zrośnięte, choć między innymi dalej występowały szwy.
Wysokość wyrostków neuralnych kręgów krzyżowych zwiększa się od pierwszego do czwartego, a potem obniża aż do ostatniego kręgu krzyżowego. Wyrostek neuralny pierwszego kręgu krzyżowego jest morfologicznie bardzo różny od wyrostków neuralnych pozostałych kręgów krzyżowych. Był on w porównaniu nie tylko do nich, ale także tylnych kręgów grzbietowych bardzo niski, co sprawiało, że żagiel ichtiowenatora miał wyraźnie sinusoidalny kształt.
+
Wysokość wyrostków kolczystych kręgów krzyżowych zwiększa się od pierwszego do czwartego, a potem obniża aż do ostatniego kręgu krzyżowego. Wyrostek kolczysty pierwszego kręgu krzyżowego jest morfologicznie bardzo różny od wyrostków kolczystych pozostałych kręgów krzyżowych. Był on w porównaniu nie tylko do nich, ale także tylnych kręgów krzyżowych bardzo niski, co sprawiało, że żagiel ichtiowenatora miał wyraźnie sinusoidalny kształt.
  
 
Można było w nim wyróżnić trzy części:
 
Można było w nim wyróżnić trzy części:
Linia 91: Linia 89:
 
*niższy żagiel tworzony przez trzy (drugi do piątego) kręgi krzyżowe i dwa pierwsze kręgi ogonowe.
 
*niższy żagiel tworzony przez trzy (drugi do piątego) kręgi krzyżowe i dwa pierwsze kręgi ogonowe.
  
W każdym razie, ogólną budową żagiel "rybiego łowcy" zauważalnie różni się od tego występującego u zuchomima (wyraźnie głębszego i łukowato wyginającego się nad kością krzyżową) i baryonyksa (szczątkowego, słabo poznanego z racji niezachowania się w zapisie kopalnym kręgów krzyżowych).  
+
W każdym razie, ogólną budową żagiel "rybiego łowcy" zauważalnie różni się od tego występującego u ''[[Suchomimus]]'' (wyraźnie głębszego i łukowato wyginającego się nad kością krzyżową) i baryonyksa (szczątkowego, słabo poznanego z racji niezachowania się w zapisie kopalnym kręgów krzyżowych).  
  
Allain i współpracownicy ([[2012]]) na podstawie rozbieżności w morfologii różnie wydłużonych neurofyz, obserwowanych u teropodów i histologicznych analizach nadzwyczaj wydłużonych wyrostków neuralnych [[Synapsida|synapsydów]], spekulują, że żagiel ichtiowenatora odgrywał raczej rolę w rozpoznawaniu własnego [[gatunek|gatunku]], wabieniu partnerów seksualnych czy porozumienia się niż termoregulacji.  
+
Allain i współpracownicy ([[2012]]) na podstawie rozbieżności w morfologii różnie wydłużonych neurofyz, obserwowanych u teropodów i histologicznych analizach nadzwyczaj wydłużonych wyrostków kolczystych [[Synapsida|synapsydów]], spekulują, że żagiel ichtiowenatora odgrywał raczej rolę w rozpoznawaniu własnego [[gatunek|gatunku]], wabieniu partnerów seksualnych czy porozumienia się niż termoregulacji.  
  
 
Trzony pierwszych dwóch kręgów ogonowych są dwukrotnie wklęsłe i znacząco szersze niż dłuższe.
 
Trzony pierwszych dwóch kręgów ogonowych są dwukrotnie wklęsłe i znacząco szersze niż dłuższe.
Główki żeber grzbietowych ichtiowenatora przypominają te znane u innych średniej wielkości teropodów. Trzonki żeber są w przekroju poprzecznym półokrągłe.
 
  
Sztyletokszałtna kość biodrowa mocno przypomina tę występującą u reszty dużych [[Theropoda|teropodów]], jednakże w porównaniu do reszty elementów miednicy jest dłuższa.  
+
Główki żeber grzbietowych ichtiowenatora przypominają te znane u innych średniej wielkości teropodów. Trzonki żeber są w przekroju poprzecznym prawie okrągłe. Budowa żebra grzbietowego wskazuje, że mogło się one łączyć z innymi za pomocą mostka.
 +
 
 +
Długa, płaska kość biodrowa mocno przypomina tę występującą u reszty dużych [[Theropoda|teropodów]], jednakże w porównaniu do reszty elementów miednicy jest dłuższa.  
  
 
==Pozycja systematyczna==
 
==Pozycja systematyczna==
Linia 126: Linia 125:
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Apt]]
 
[[Kategoria:Apt]]
[[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]]
 

Wersja z 17:27, 16 lip 2012

Autor: Korekta:
Dawid Mika Łukasz Czepiński, Marcin Szermański, Mateusz Tałanda, Maciej Ziegler


Ichthyovenator (ichtiowenator)
Długość: ? (średniej wielkości-duży)
Masa: ? (średniej wielkości-duży)
Miejsce występowania: Laos

(Ban Kalum, obszar Tang Vay, prowincja

Savannakhet, formacja "Grès supérieurs")

Czas występowania 125-112 Ma

wczesna kreda (apt)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Spinosauridae

Baryonychinae

Becklespinax restoration.jpg

Ryc. 1. Rekonstrukcja przyżyciowa Ichthyovenator.

© HodariNundu, 2012 [1]

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Ichtiowenator (Ichthyovenator) to wczesnokredowy nietypowy teropod, znany z osadów Laosu.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Ichthyovenator pochodzi od greckiego słowa ichthos - ryba i łacińskiego venator - łowca. Odnosi się do prawdopodobnej rybożerności tego zwierzęcia. Epitet gatunkowy (laosensis) wywodzi się zaś od Laosu - kraju, w którym odkryto jego szczątki.

Materiał kopalny

Holotyp - częściowo artykułowany szkielet przechowywany w Muzeum Dinozaurów w Savannakhet i oznaczony jako MDS BK10-01 - 15. Zawiera on drugi od końca kręg grzbietowy (tj. dwunasty), wyrostek kolczysty ostatniego kręgu grzbietowego, pierwszy i drugi kręg ogonowy, pięć niekompletnych artykułowanych kręgów krzyżowych, kości biodrowe, prawą kość łonową, kości kulszowe i tylne grzbietowe żebro.

Skamieliny odkryto w formacji "Grès supérieurs". Często jest ona uważana za odpowiadającą wiekowo tajlandzkim formacjom Khok Kraut i Phu Pan (późny barrem do wczesnego cenomanu). Niemniej jednakże skamieliny przewodnie (słodkowodne małże Trigonioides kobayashi i Plicatounio suzuki) odkryte w tych samym skałach co Ichthyovenator sugerują ich pochodzenie z aptu. W formacji "Grès supérieurs" odkryto również kości zauropodów Tangvayosaurus i "Titanosaurus" falloti, a także ornitopoda ?Mandschurosaurus laosensis.

Diagnoza (za Allain i współpracownicy, 2012)

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Należący do Baryonychinae spinozauryd z następującymi autapomorfami: sinusoidalny żagiel tworzony przez kręgi grzbietowe i krzyżowe, długość wyrostku kolczystego przedostatniego kręgu grzbietowego wynosi 410% długości trzonu kręgu, posiada on także przednio-tylny palcokształtny wyrostek, wyrostek poprzeczny pierwszego kręgu ogonowego patrząc od góry ma sigmoidalny kszałt, głęboki trzonowo-diapofyzalny dół w wyrostku międzykręgowym pierwszego kręgu ogonowego, długi talerz biodrowy, sprawiający, że stosunek długości kości biodrowej/łonowej jest wyższy niż u jakiegokolwiek innego teropoda. Ponadto I. laosensis charakteryzuje szereg cech, nieznanych u innych tetanurów: tylne żebra połączone z kompleksem mostkowym (ESM), bliższa płyta łonowa z obturatorem i bruzdami łonowymi, duża płyta kulszowa z otworem kulszowym i środkowobocznie spłaszczonym trzonkiem.

Budowa

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Jak stwierdzili sami autorzy opisu tego dinozaura, jego dwunasty kręg grzbietowy pod względem anatomicznym jest jednym z najdziwniejszych znanych u teropodów. Jego trzon jest dwuwklęsły, nieco dłuższy niż wyższy i szerszy niż dłuższy. Z kolei wyrostek kolczysty charakteryzuje się obecnością dodatkowych blaszek trzonowo-diapofyzalnych i szeregu niewyraźnych krawędzi, łączących podstawę wyrostka poprzecznego z wyrostkiem neuralnym. Mocno rozwinięty wyrostek kolczysty nie jest pochylony ku przodowi ani tyłowi - tak jak u spinozaura. Stosunek długości wyrostka neuralnego i trzonu (410%) jest mniejszy niż u Spinosaurus i niemal równy temu u Becklespinax, lecz większy niż u innych znanych teropodów. Wyrostki poprzeczne są bocznie skierowane.

Trzony drugiego i trzeciego kręgu krzyżowego były solidnie zrośnięte, choć między innymi dalej występowały szwy. Wysokość wyrostków kolczystych kręgów krzyżowych zwiększa się od pierwszego do czwartego, a potem obniża aż do ostatniego kręgu krzyżowego. Wyrostek kolczysty pierwszego kręgu krzyżowego jest morfologicznie bardzo różny od wyrostków kolczystych pozostałych kręgów krzyżowych. Był on w porównaniu nie tylko do nich, ale także tylnych kręgów krzyżowych bardzo niski, co sprawiało, że żagiel ichtiowenatora miał wyraźnie sinusoidalny kształt.

Można było w nim wyróżnić trzy części:

  • wysoki grzbietowy żagiel, obejmujący co najmniej trzynasty i czternasty krąg grzbietowy. Prawdopodobnie miał on wiele większy zasięg, ukryty przez niekompletność materiału kopalnego
  • wgłębienie tworzone przez pierwszy kręg krzyżowy
  • niższy żagiel tworzony przez trzy (drugi do piątego) kręgi krzyżowe i dwa pierwsze kręgi ogonowe.

W każdym razie, ogólną budową żagiel "rybiego łowcy" zauważalnie różni się od tego występującego u Suchomimus (wyraźnie głębszego i łukowato wyginającego się nad kością krzyżową) i baryonyksa (szczątkowego, słabo poznanego z racji niezachowania się w zapisie kopalnym kręgów krzyżowych).

Allain i współpracownicy (2012) na podstawie rozbieżności w morfologii różnie wydłużonych neurofyz, obserwowanych u teropodów i histologicznych analizach nadzwyczaj wydłużonych wyrostków kolczystych synapsydów, spekulują, że żagiel ichtiowenatora odgrywał raczej rolę w rozpoznawaniu własnego gatunku, wabieniu partnerów seksualnych czy porozumienia się niż termoregulacji.

Trzony pierwszych dwóch kręgów ogonowych są dwukrotnie wklęsłe i znacząco szersze niż dłuższe.

Główki żeber grzbietowych ichtiowenatora przypominają te znane u innych średniej wielkości teropodów. Trzonki żeber są w przekroju poprzecznym prawie okrągłe. Budowa żebra grzbietowego wskazuje, że mogło się one łączyć z innymi za pomocą mostka.

Długa, płaska kość biodrowa mocno przypomina tę występującą u reszty dużych teropodów, jednakże w porównaniu do reszty elementów miednicy jest dłuższa.

Pozycja systematyczna

Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Allaina i innych (2012) wykazała, że Ichthyovenator jest przedstawicielem Baryonychinae oraz taksonem siostrzanym dla kladu tworzonego przez Baryonyx i Suchomimus.

Spis gatunków

Ichthyovenator Allain, Xaisanavong, Richir & Khentavong, 2012
I. laosensis Allain, Xaisanavong, Richir & Khentavong, 2012

Bibliografia

Allain, R.; Xaisanavong, T.; Richir, P.; Khentavong, B. (2012). "The first definitive Asian spinosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the early cretaceous of Laos". Naturwissenschaften 99 (5): 369-377. DOI:10.1007/s00114-012-0911-7 [2]