Irritator

Autor:	Korekta:
Sebastian Oziemski	Tomasz Sokołowski Maciej Ziegler Marcin Szermański

---

Irritator (irritator)
Długość:	7-9 m (?)
Masa:	1 t (?)
Miejsce występowania:	Brazylia (formacja Santana - ogniwo Romualdo)
Czas występowania	118-110 Ma wczesna kreda (alb)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Megalosauroidea / Spinosauroidea Spinosauridae Spinosaurinae
400px Holotyp i rekonstrukcja przyżyciowa Irritator. Autor: M. Shiraishi. [1]

Wstęp

Irritator to rodzaj wczesnokredowego teropoda z grupy Spinosauridae. Żył na terenie dzisiejszej Brazylii.

Odkrycie i etymologia

Mierzącą 80 cm długości czaszkę Irritator znaleźli w 1996 roku w brazylijskiej formacji Santana kolekcjonerzy skamieniałości, którzy dla zachowania jej przed wpływami środowiska nieumiejętnie oblepili ją gipsem. Późniejsze jego usuwanie wymagało długiej i ciężkiej pracy. Stąd też nazwa dinozaura, która oznacza "mozolny/uciążliwy". Drugi człon nazwy challengeri, został utworzony od książkowej postaci prof. Challengera (A.C. Doyle "Zagubiony świat").

Materiał kopalny

Holotyp (SMNS 58022) to niekompletną… czaszka (ok. 840 mm), na którą składają się: przednia… kość przedszczękowa, zęby i niekompletna… dolna… kość szczękowa.

Budowa

Drapieżnik ten posiadał stosunkowo niską i podłużną jak na teropody czaszkę. Stożkowate zęby idealnie nadawały się do przebijania i przytrzymywania śliskich ciał ryb. Irritator zjadał także prawdopodobnie padlinę lub polował na tamtejsze pterozaury. W jednym ze szkieletów tych latających gadów odnaleziono ślady zębów tego spinozauroida! Nie wiemy jakiej wielkości był grzebień irritatora, gdyż zachowała się jedynie jego czaszka.

Środowisko życia

Tereny, w których odnaleziono tego spinozaura były w kredzie rozległa delta rzeczna. Zamieszkiwana była wtedy przez wiele gatunków ryb, krokodyli, bezkręgowców i pterozaurów, które - jak się uważa - gniazdowały w tamtejszych okolicach. W tych samych osadach odnaleziono także innego spinozaura o nazwie Angaturama limai. Jest on prawdopodobnie tym samym taksonem co Irritator lub bliskim krewnym dinozaura. Zaskakujące jest natomiast podobieństwo Irritator do afrykańskiego Spinosaurus. Był on jednak o wiele mniejszy od swojego egipskiego kuzyna.

Spis gatunków

Irritator	Martill, Cruikshank, Frey, Small i Clarke, 1996	??= Angaturama	Kellner i Campos, 1996
I. challengeri	Martill, Cruikshank, Frey, Small i Clarke, 1996	??= Angaturama limai	Kellner i Campos, 1996