Isanosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(aktualizacja)
m
 
(Nie pokazano 2 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Isanosaurus''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Isanosaurus''}}
<small>
+
{{Opis
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor                 = [[Marcin Szermański]], [[Tomasz Glowienke]]
| Autor:
+
|Korekta                = [[Adrian Tkocz]], [[Mateusz Tałanda]]
| Korekta:
+
|nazwa                  = ''Isanosaurus'' (isanozaur)
|-
+
  |długość                = > 6,5 m
| [[Marcin Szermański]]
+
|wysokość              =
[[Tomasz Glowienke]]
+
|masa                  =
| [[Adrian Tkocz]]
+
|dieta                  =
[[Mateusz Tałanda]]
+
|miejsce                = [[Tajlandia]]
 
+
<small>prowincja Chaiyaphum ([[formacja]] [[Nam Phong]])</small>  
[[Maciej Ziegler]]
+
|czas                  = {{Występowanie|210|201}}
|}
+
<small>[[późny trias]] (późny [[noryk]] lub [[retyk]])</small>  
</small>
+
|systematyka            =
 
+
[[Dinosauria]]
----
 
 
 
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
! colspan=2 | ''Isanosaurus'' (isanozaur)
 
|-
 
! '''Długość''':
 
| > 6,5 m
 
|-
 
! '''Masa''':
 
| ? t
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
| [[Tajlandia]] - prowincja Chaiyaphum
 
 
 
<small>([[formacja]] [[Nam Phong]])</small>  
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
<small>[[późny trias]] (późny [[noryk]] lub [[retyk]])</small>  
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 41: Linia 20:
  
 
[[Sauropoda]]
 
[[Sauropoda]]
|-
+
|grafika                = Isanosaurus_attavipachi_femur.JPG
| colspan=2 |[[Plik:Isanosaurus_attavipachi_femur.JPG|400px|]]
+
|podpis                = Kość udowa isanozaura. Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/98/Isanosaurus_attavipachi_femur.JPG]
<small>Kość udowa isanozaura. Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/98/Isanosaurus_attavipachi_femur.JPG]<br /></small>
+
|mapa                  =  
|-
 
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
 
|-
 
| colspan=2 |
 
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
16.3° N, 102.0° E~Chaiyaphum
 
16.3° N, 102.0° E~Chaiyaphum
 
</display_points>
 
</display_points>
|}
+
}}
 
 
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
 
''Isanosaurus'' jest jednym z najwcześniejszych zauropodów. W momencie jego naukowego opisu ([[2000]] rok) uznawany był nawet za najstarszego przedstawiciela swojej grupy. Obecnie wiemy jednak, że zauropody żyły jeszcze wcześniej - m.in. ''[[Antetonitrus]]''. Żył w południowo - wschodniej Azji (dzisiejsza [[Tajlandia]]), w [[późny trias|późnym triasie]]. Prawdopodobnie żywił się wysoko rosnącą roślinnością, niedostępną dla większości nie tylko innych, ówczesnych dinozaurów, a także dla przedstawicieli pozostałych rzędów gadów.
 
''Isanosaurus'' jest jednym z najwcześniejszych zauropodów. W momencie jego naukowego opisu ([[2000]] rok) uznawany był nawet za najstarszego przedstawiciela swojej grupy. Obecnie wiemy jednak, że zauropody żyły jeszcze wcześniej - m.in. ''[[Antetonitrus]]''. Żył w południowo - wschodniej Azji (dzisiejsza [[Tajlandia]]), w [[późny trias|późnym triasie]]. Prawdopodobnie żywił się wysoko rosnącą roślinnością, niedostępną dla większości nie tylko innych, ówczesnych dinozaurów, a także dla przedstawicieli pozostałych rzędów gadów.
Linia 71: Linia 45:
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
! ''Isanosaurus''
+
|{{V|''Isanosaurus''}}
 
| {{Kpt|[[Eric Buffetaut|Buffetaut]], [[Varavudh Suteethorn|Suteethorn]], [[Gilles Cuny|Cuny]], [[Haian Tong|Tong]], [[Jean Le Loeuff|Le Loeuff]], [[Sasidhorn Khansubha|Khansubha]]}} i {{Kpt|[[Sutee Jongautchariyakul|Jongautchariyakul]]}}, [[2000]]
 
| {{Kpt|[[Eric Buffetaut|Buffetaut]], [[Varavudh Suteethorn|Suteethorn]], [[Gilles Cuny|Cuny]], [[Haian Tong|Tong]], [[Jean Le Loeuff|Le Loeuff]], [[Sasidhorn Khansubha|Khansubha]]}} i {{Kpt|[[Sutee Jongautchariyakul|Jongautchariyakul]]}}, [[2000]]
 
|-
 
|-
! ''I. attavipachi''
+
|{{V| ''I. attavipachi''}}
 
| {{Kpt|Buffetaut, Suteethorn, Cuny, Tong, Le Loeuff, Khansubha}} i {{Kpt|Jongautchariyakul}}, 2000
 
| {{Kpt|Buffetaut, Suteethorn, Cuny, Tong, Le Loeuff, Khansubha}} i {{Kpt|Jongautchariyakul}}, 2000
 
|}
 
|}

Aktualna wersja na dzień 12:37, 25 mar 2020

Autor: Marcin Szermański, Tomasz Glowienke
Korekta: Adrian Tkocz, Mateusz Tałanda


Isanosaurus (isanozaur)
Długość > 6,5 m
Miejsce Tajlandia

prowincja Chaiyaphum (formacja Nam Phong)

Czas
252 201 145
66

późny trias (późny noryk lub retyk)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Isanosaurus attavipachi femur.JPG
Kość udowa isanozaura. Źródło: [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Isanosaurus jest jednym z najwcześniejszych zauropodów. W momencie jego naukowego opisu (2000 rok) uznawany był nawet za najstarszego przedstawiciela swojej grupy. Obecnie wiemy jednak, że zauropody żyły jeszcze wcześniej - m.in. Antetonitrus. Żył w południowo - wschodniej Azji (dzisiejsza Tajlandia), w późnym triasie. Prawdopodobnie żywił się wysoko rosnącą roślinnością, niedostępną dla większości nie tylko innych, ówczesnych dinozaurów, a także dla przedstawicieli pozostałych rzędów gadów.

Materiał kopalny i wymiary

Holotyp to 1 kręg szyjny, 1 kręg grzbietowy i 6 trzonów kręgów ogonowych, łuk neuralny tylnego kręgu grzbietowego, 2 szewrony, fragmentaryczne żebra, prawa płytka mostkowa, prawa kość łopatkowa i lewa kość udowa. Zostały one odnalezione w 1998 roku.

Wg Buffetauta i in. (2002) holotyp liczył prawdopodobnie około 6,5 m długości, lecz nie osiągnął jeszcze maksymalnej wielkości. Gregory Paul (2010) i Thomas Holtz (2012) szacują go odpowiednio na aż 13-17 m i ok. 7 ton.

Być może zrośnięte kości kulszowe (opisane przez Buffetauta w 1995 roku jako skamielina należąca do nieznanego i masywnego "prozauropoda") oraz niekompletny szkielet kilkunastometrowego zauropoda, znalezione w tej samej formacji, również należą do isanozaura.

Choroba

Jedna z kości udowych zauropoda, być może isanozaura, znaleziona w formacji Nam Phong ma bardzo nietypową budowę wewnętrzną. Występuje w niej włóknisto-blaszkowata tkanka kostna ułożona promieniście. Jest ona rzadko spotykana u dinozaurów. W tym wypadku naukowcy podejrzewają, że jest to świadectwo choroby. Prawdopodobnie był to nowotwór podobny do mięsaka Ewinga, który zabił tego osobnika.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Isanosaurus znaczy "jaszczur z Isan" (północno-wschodni region Tajlandii). Natomiast człon nazwy gatunkowej attavipachi upamiętnia P. Attavipacha, byłego dyrektora generalnego Departamentu Zasobów Mineralnych Tajlandii.

Spis gatunków

Isanosaurus Buffetaut, Suteethorn, Cuny, Tong, Le Loeuff, Khansubha i Jongautchariyakul, 2000
I. attavipachi Buffetaut, Suteethorn, Cuny, Tong, Le Loeuff, Khansubha i Jongautchariyakul, 2000

Bibliografia

Buffetaut, E., Suteethorn, V., Cuny, G., Tong, H., Le Loeuff, J., Khansubha, S. & Jongautchariyakul, S. (2000) The earliest known sauropod dinosaur. Nature. 407, 72–74. DOI: 10.1038/35024060

Buffetaut, E., Suteethorn, V., Le Loeuff, J., Cuny, G., Tong, H. & Khansubha, S. (2002) A review of the sauropod dinosaurs of Thailand. W: N. Mantajit (red.): Proceedings of the Symposium on the Geology of Thailand. Bangkok: Department of Mineral Resources, 95–101. [2]

Holtz, T.R. Jr. (2012) Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information. [3]

Jentgen-Ceschino, B., Stein, K., Fischer, V. (2020) Case study of radial fibrolamellar bone tissues in the outer cortex of basal sauropods. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 375 (1793), 20190143. [4]

Paul, G.S. (2010) The Princeton Field Guide to Dinosaurs. Wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Upchurch P., Barrett P.M. & Dodson P. (2004) Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.

Yates, A.M. & Kitching, J.M. (2003) The earliest known sauropod dinosaur and the first steps towards sauropod locomotion. Proceedings of the Royal Society of London B, 270 (1525), 1753–1758. DOI: 10.1098/rspb.2003.2417