Kol: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Tomasz Sokołowski | Tomasz Glowienke |} </small> ---- {| class="wikitab...”)
 
(uzupełnienia)
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
<small>
+
{{DISPLAYTITLE:''Kol''}}
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
{{Opis
−
| Autor:
+
|Autor                 = [[Tomasz Sokołowski]]  
−
| Korekta:
+
|Korekta                = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Glowienke]], [[Paweł Konarzewski]]
−
|-
+
|nazwa                  = ''Kol'' (kol)
−
| [[Tomasz Sokołowski]]
+
|długość                = 2,4 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes. wyd. Princeton University Press. </ref>
−
| [[Tomasz Glowienke]]
+
|wysokość              =
−
|}
+
  |masa                  = 24 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
</small>
+
|dieta                  = mięsożerny
−
----
+
|miejsce                = [[Mongolia]] - Ajmak Południowogobijski
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
<small>([[formacja]] [[Djadokhta]])</small>
−
! colspan=2 | ''Kol'' (kol)
+
|czas                  = {{Występowanie|83.6|72.1}}
−
|-
+
{{Wiek|kampan|kampan}}<br>
−
!  '''Długość''':
+
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small>
−
| ok. 3 m (?)
+
|systematyka            =
−
|-
+
[[Dinosauria]]
−
! '''Masa''':
 
−
| 15 kg (?)
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Mongolia]] - Ajmak Południowogobijski,
 
−
 
 
−
Ukhaa Tolgod
 
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| 73-70 Ma
 
−
 
 
−
<small>późna [[kreda]] (późny [[kampan]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
 
   
 
   
 
[[Saurischia]]  
 
[[Saurischia]]  
Linia 39: Linia 24:
 
[[Coelurosauria]]
 
[[Coelurosauria]]
  
−
[[Alvarezsauroidea]]
+
[[Maniraptoriformes]]
  
−
[[Alvarezsauridae]]
+
? [[Alvarezsauroidea]] (? [[Oviraptorosauria]])
  
−
[[Parvicursorinae]]
+
? [[Alvarezsauridae]]
−
|-
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Kol.jpg|400px]]
 
−
<small>''Kol'' rozkopujący gniazdo termitów [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Kol_ghuva.jpg]</small>
 
−
|}
 
  
 +
? [[Parvicursorinae]]
 +
|grafika                = Kol.jpg
 +
|podpis                = Rekonstrukcja ''Kol'' jako alwarezzauryda, który rozkopuje gniazdo termitów [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kol_ghuva.jpg]
 +
|PorównanieGrupa        =
 +
|PorównanieDługość      =
 +
|mapa                  =
 +
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Kol'' to [[rodzaj]] dużego [[alwarezzauryd]]a, który żył podczas późnej kredy na terenach obecnej południowej Mongolii.  
+
''Kol'' to [[rodzaj]] [[celurozaur]]a, który żył podczas późnej [[kreda|kredy]] na terenach obecnej południowej [[Mongolia|Mongolii]].
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
 
[[Holotyp]] odkryty w osadach piaskowca Ukhaa Tolgod oznaczony numerem IGM 100/2011 to: kompletna prawa "stopa" zawierająca dalszy fragment kości skokowej, kości śródstopia (I, II, III, IV i niekompletna V), paliczki oraz pazury.  
 
[[Holotyp]] odkryty w osadach piaskowca Ukhaa Tolgod oznaczony numerem IGM 100/2011 to: kompletna prawa "stopa" zawierająca dalszy fragment kości skokowej, kości śródstopia (I, II, III, IV i niekompletna V), paliczki oraz pazury.  
  
−
==Budowa==
+
==Budowa i filogeneza==
−
Budowa "stopy" kola nie różniła się zbytnio od tych u innych [[alwarezzauryd]]ów, funkcje podporowe pełniły jedynie trzy palce, ponieważ pierwszy palec był stosunkowo niewielki, a piąty prawie zanikł. Każdy z pozostałych trzech palców (I, II i III) liczył o jeden paliczek więcej od poprzedniego. Samo śródstopie mierzyło 225 mm, wskazując iż ''Kol'' jest największym jak dotąd poznanym przedstawicielem swojej rodziny. Zaawansowana budowa trzech najdłuższych kości śródstopia, które tworzą ''arctometatarsus'' dowodzi, że jest on bardziej [[zaawansowany]] od ''[[Alvarezsaurus]]'' i ''[[Patagonykus]]''.  
+
''Kol'' to przedstawiciel [[Parvicursorinae]] (Turner i in., [[2009]]; [[Alvarezsauroidea#Nesbitt_i_in..2C_2011|Nesbitt i in., 2011]]), co zostało podważone, gdyż może chodzić o [[owiraptorozaur]]a (Agnolin i in., [[2012]]; Hartman i in., 2019). Budowa stopy kola nie różniła się zbytnio od tych u innych [[alwarezzauryd]]ów. Funkcje podporowe pełniły jedynie trzy palce, ponieważ pierwszy palec był stosunkowo niewielki, a piąty prawie zanikł. Każdy z pozostałych trzech palców (I, II i III) liczył o jeden paliczek więcej od poprzedniego. Samo śródstopie mierzyło 225 mm, wskazując iż ''Kol'' jest największym jak dotąd poznanym przedstawicielem [[Alvarezsauroidea]], o ile do niej należy. Zaawansowana budowa trzech najdłuższych kości śródstopia, które tworzą ''[[arctometatarsus]]'' dowodzi, że jest on bardziej [[zaawansowany]] od ''[[Alvarezsaurus]]'' i ''[[Patagonykus]]'' (zob. [[Arctometatarsus#Formy_.C5.9Br.C3.B3dstopia_u_celurozaur.C3.B3w_-_tabelka|formy śródstopia u celurozaurów - tabelka]]). Averianov i Lopatin (2022) uznali, że opisywany dinozaur nie należy do [[klad]]u [[Alvarezsauridae]].
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Linia 63: Linia 51:
 
== Spis gatunków ==
 
== Spis gatunków ==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Kol''
+
|{{V| ''Kol''}}
−
| [[Turner]], [[Nesbitt]] i [[Norell]], [[2009]]
+
| {{Kpt| [[Turner]], [[Nesbitt]] i [[Norell]]}}, [[2009]]
 
|-
 
|-
−
! ''K. ghuva''
+
|{{V| ''K. ghuva''}}
−
| [[Turner]], [[Nesbitt]] i [[Norell]], [[2009]]
+
| {{Kpt|Turner, Nesbitt i Norell}}, 2009
 
|}
 
|}
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
−
<small>
+
<small>Agnolin, F.L., Powell, J.E., Novas, F.E. & Kundrát, M. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from uppermost Cretaceous of north-western Patagonia with associated eggs" Cretaceous Research, doi: 10.1016/j.cretres.2011.11.014
 +
 
 +
Averianov, A. O., & Lopatin, A. V. (2022). "A re-appraisal of ''Parvicursor remotus'' from the Late Cretaceous of Mongolia: implications for the phylogeny and taxonomy of alvarezsaurid theropod dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology, 19(16), 1097-1128. [[doi:10.1080/14772019.2021.2013965]]
 +
 
 +
Hartman, S., Mortimer, M., Wahl, W. R., Lomax, D. R., Lippincott, J., & Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ, 7, e7247. [[doi:10.7717/peerj.7247]]
 +
 
 +
Nesbitt, S.J., Clarke, J.A., Turner, A.H. & Norell, M.A. (2011) "A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea" Journal of Vertebrate Paleontology, 31(1), 144-153. DOI: 10.1080/02724634.2011.540053
 +
 
 +
Mortimer, M (online) [https://theropoddatabase.com/Oviraptorosauria.htm#Kolghuva]
 +
 
 +
Turner, A.H., Nesbitt, S.J. & Norell, M.A. (2009) "A Large Alvarezsaurid from the Cretaceous of Mongolia" American Museum Novitates, 3648, 1-14.
  
−
</small>
+
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]  
Linia 80: Linia 78:
 
[[Kategoria:Tetanurae]]
 
[[Kategoria:Tetanurae]]
 
[[Kategoria:Coelurosauria]]
 
[[Kategoria:Coelurosauria]]
−
[[Kategoria:Alvarezsauroidea]]
 
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Azja]]
 
[[Kategoria:Mongolia]]
 
[[Kategoria:Mongolia]]

Aktualna wersja na dzień 22:41, 3 mar 2023

Autor: Tomasz Sokołowski
Korekta: Maciej Ziegler, Tomasz Glowienke, Paweł Konarzewski

Kol (kol)
Długość 2,4 m [1]
Masa 24 kg [1]
Dieta mięsożerny
Miejsce Mongolia - Ajmak Południowogobijski

(formacja Djadokhta)

Czas
252 201 145
66

83,6 - 72,1 Ma
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Maniraptoriformes

? Alvarezsauroidea (? Oviraptorosauria)

? Alvarezsauridae

? Parvicursorinae

Kol.jpg
Rekonstrukcja Kol jako alwarezzauryda, który rozkopuje gniazdo termitów [1]

Wstęp

Kol to rodzaj celurozaura, który żył podczas późnej kredy na terenach obecnej południowej Mongolii.

Materiał kopalny

Holotyp odkryty w osadach piaskowca Ukhaa Tolgod oznaczony numerem IGM 100/2011 to: kompletna prawa "stopa" zawierająca dalszy fragment kości skokowej, kości śródstopia (I, II, III, IV i niekompletna V), paliczki oraz pazury.

Budowa i filogeneza

Kol to przedstawiciel Parvicursorinae (Turner i in., 2009; Nesbitt i in., 2011), co zostało podważone, gdyż może chodzić o owiraptorozaura (Agnolin i in., 2012; Hartman i in., 2019). Budowa stopy kola nie różniła się zbytnio od tych u innych alwarezzaurydów. Funkcje podporowe pełniły jedynie trzy palce, ponieważ pierwszy palec był stosunkowo niewielki, a piąty prawie zanikł. Każdy z pozostałych trzech palców (I, II i III) liczył o jeden paliczek więcej od poprzedniego. Samo śródstopie mierzyło 225 mm, wskazując iż Kol jest największym jak dotąd poznanym przedstawicielem Alvarezsauroidea, o ile do niej należy. Zaawansowana budowa trzech najdłuższych kości śródstopia, które tworzą arctometatarsus dowodzi, że jest on bardziej zaawansowany od Alvarezsaurus i Patagonykus (zob. formy śródstopia u celurozaurów - tabelka). Averianov i Lopatin (2022) uznali, że opisywany dinozaur nie należy do kladu Alvarezsauridae.

Etymologia

Nazwa tego dinozaura Kol ghuva pochodzi z języka mongolskiego i oznacza "piękna stopa" (kol - stopa, ghuva - piękny).

Spis gatunków

Kol Turner, Nesbitt i Norell, 2009
K. ghuva Turner, Nesbitt i Norell, 2009

Bibliografia

Agnolin, F.L., Powell, J.E., Novas, F.E. & Kundrát, M. (2012) "New alvarezsaurid (Dinosauria, Theropoda) from uppermost Cretaceous of north-western Patagonia with associated eggs" Cretaceous Research, doi: 10.1016/j.cretres.2011.11.014

Averianov, A. O., & Lopatin, A. V. (2022). "A re-appraisal of Parvicursor remotus from the Late Cretaceous of Mongolia: implications for the phylogeny and taxonomy of alvarezsaurid theropod dinosaurs". Journal of Systematic Palaeontology, 19(16), 1097-1128. doi:10.1080/14772019.2021.2013965

Hartman, S., Mortimer, M., Wahl, W. R., Lomax, D. R., Lippincott, J., & Lovelace, D. M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ, 7, e7247. doi:10.7717/peerj.7247

Nesbitt, S.J., Clarke, J.A., Turner, A.H. & Norell, M.A. (2011) "A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea" Journal of Vertebrate Paleontology, 31(1), 144-153. DOI: 10.1080/02724634.2011.540053

Mortimer, M (online) [2]

Turner, A.H., Nesbitt, S.J. & Norell, M.A. (2009) "A Large Alvarezsaurid from the Cretaceous of Mongolia" American Museum Novitates, 3648, 1-14.

  1. ↑ 1,0 1,1 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes. wyd. Princeton University Press.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Kol&oldid=28118”