Magnapaulia: Różnice pomiędzy wersjami
(poprawki) |
|||
| (Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[Meksyk]] | + | | [[Meksyk]] - Kalifornia Dolna |
| − | <small>( | + | <small>(formacja [[El Gallo]] - ogniwo El Disecado)</small> |
|- | |- | ||
! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 73,6- | + | | 73,6-73 [[Ma]] |
<small>późna [[kreda]] (późny [[kampan]] - wczesny [[mastrycht]])</small> | <small>późna [[kreda]] (późny [[kampan]] - wczesny [[mastrycht]])</small> | ||
|- | |- | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
[[Lambeosaurinae]] | [[Lambeosaurinae]] | ||
| + | |||
| + | [[Corythosaurini]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik:Magnapaulia. | + | | colspan=2 |[[Plik:Magnapaulia size.png|400px]] |
| − | <small>Ryc. 1. | + | <small>Ryc. 1. [[Holotyp]] LACM 17715 (brakujące elementy na szaro na podstawie |
| + | |||
| + | ''[[Corythosaurus]] casuarius'' - osobnik AMNH 5240 i 5338); | ||
| − | + | B: porównanie rozmiarów holotypu i LACM 17712. Źródło: Prieto-Márquez i in., 2012. | |
</small> | </small> | ||
|- | |- | ||
| Linia 58: | Linia 62: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Magnapaulia'' to bardzo duży lambeozauryn z późnej kredy [[Meksyk]]u. Żył na terenie tego kraju 73,6-69 milionów lat temu, na przełomie dwóch ostatnich pięter kredy - [[kampan]]u i [[mastrycht]]u. Jest jednym z największych znanych ornitopodów. | + | ''Magnapaulia'' to bardzo duży lambeozauryn z późnej kredy [[Meksyk]]u. Żył na terenie tego kraju 73,6-69 milionów lat temu, na przełomie dwóch ostatnich pięter kredy - [[kampan]]u i [[mastrycht]]u. Jest jednym z największych znanych ornitopodów. Nadzwyczaj długie są wyrostki na kręgach, zwłaszcza ogonowych i szerwony. |
==Taksonomia== | ==Taksonomia== | ||
| Linia 68: | Linia 72: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | |||
Na podstawie ilości kości strzałkowych można uznać, że dysponujemy szczątkami 4-5 osobników magnapaulii. Są to: | Na podstawie ilości kości strzałkowych można uznać, że dysponujemy szczątkami 4-5 osobników magnapaulii. Są to: | ||
| Linia 78: | Linia 81: | ||
==Rozmiary== | ==Rozmiary== | ||
| − | ''Magnapaulia'' jest jednym z największych znanych | + | ''Magnapaulia'' jest największym przedstawicielem [[Lambeosaurinae]] i jednym z największych znanych [[ornitopod]]ów i zarezem [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]], jest też największym przedstawicielem Ornithischia z Ameryki Północnej. [[William Morris|Morris]] opisujący jej szczątki pod nazwą ''"[[Lambeosaurus]]" laticaudus'' określił jej wymiary na 14-15 metrów (osobnik LACM 17712). Obecnie uważa się, że okaz ten za życia miał "tylko" 12,5 metra, co i tak czyni go olbrzymim hadrozaurydem. Istnieją jednak elementy należące prawdopodobnie do tego dinozaura (niekompletna kość ramienna LACM 26757), które pozwalają uważać, że ich właściciel mierzył około 15,3 metrów długości (+/- 1 m; obliczenie własne MZ na podstawie danych z Prieto-Márquez i in., 2012). Ze wszystkich znanych ornitopodów ustępowała pod względem rozmiarów jedynie ''[[Shantungosaurus]] giganteus'' i jego potencjalnym [[młodszy synonim|młodszym synonimom]]. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 112: | Linia 115: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]] | [[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]] | ||
Wersja z 18:26, 15 lip 2012
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Magnapaulia (magnapaulia) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 14,3-16,3 m |
| Masa: | 16-22 t |
| Miejsce występowania: | Meksyk - Kalifornia Dolna
(formacja El Gallo - ogniwo El Disecado) |
| Czas występowania | 73,6-73 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Ryc. 1. Holotyp LACM 17715 (brakujące elementy na szaro na podstawie Corythosaurus casuarius - osobnik AMNH 5240 i 5338); B: porównanie rozmiarów holotypu i LACM 17712. Źródło: Prieto-Márquez i in., 2012. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Magnapaulia to bardzo duży lambeozauryn z późnej kredy Meksyku. Żył na terenie tego kraju 73,6-69 milionów lat temu, na przełomie dwóch ostatnich pięter kredy - kampanu i mastrychtu. Jest jednym z największych znanych ornitopodów. Nadzwyczaj długie są wyrostki na kręgach, zwłaszcza ogonowych i szerwony.
Taksonomia
Dinozaur ten został pierwotnie opisany przez Williama Morrisa w 1981 roku jako kolejny gatunek Lambeosaurus - "Lambeosaurus" laticaudus. Różnił się od pozostałych gatunków lambeozaura przede wszystkim ogromnymi rozmiarami.
W 2007 roku autorzy pracy opisującej Velafrons nazwali go "lambeozaurynem z Baja" i uznali za nomen dubium (gatunek wątpliwy). Przypuszczali wówczas, że może być to wyrośnięty Hypacrosaurus, ponieważ on także ma wydłużone wyrostki na kręgach, tworzące coś w rodzaju żagla.
Po dokładniejszych badaniach w 2012 roku Albert Prieto-Márquez i in. utworzyli dla niego nowy rodzaj - magnapaulia.
Materiał kopalny
Na podstawie ilości kości strzałkowych można uznać, że dysponujemy szczątkami 4-5 osobników magnapaulii. Są to:
Holotyp (LACM 17715) to lewa k. przedszczękowa i lewa szczękowa, lewa k. jarzmowa (policzkowa), częściowy kręg szczytowy (atlas), 3 częściowe i 2 prawie kompletne kręgi szyjne (od czaszkowych do środkowych), 1 prawie kompletny kręg ogonowy, 2 wyrostki postzygapofyzalne kręgów szyjnych, 2 prawie kompletne (najbliżej czaszkowe - ang. cranial-most) kręgi grzbietowe, 2 łuki neuralne kręgów grzbietowych, 2 częściowe kręgi grzbietowe, 3 trzony kręgów grzbietowych, 1 fragment łuku neuralnego, 2 fragmenty kręgów grzbietowych (środkowych do ogonowych/tylnych), 2 łuki neuralne, 1 trzon kręgu grzbietowego, częściowa k. krzyżowa skostniona z 4 kręgami (3 łuki neuralne z wyrostkami neuralnymi i 1 trzon), 2 pary skostnionych trzonów krzyżowych, 1 kręg krzyżowy bez trzonu, 1 trzon kręgu, 1 wyrostek neuralny k. krzyżowego, 6 fragmentarycznych żeber krzyżowych, 2 łuki neuralne kręgów ogonowych, część prawego mostka, lewa k. krucza, prawa łopatka, prawa k. ramienna, lewa k. kulszowa, kompletna lewa k. udowa i fragmenty k. udowej, proksymalny koniec lewej k. piszczelowej i prawie kompletna lewa k. śródstopia III.
Materiał przypisany:
LACM 17698 (kręg szyjny), 17699 (ząb), 17700 (ząb), 17702 (fragmenty żeber szyjnych i grzbietowych, 1 proksymalny i 1 dystalny kręg ogonowy, trzon i łuk neuralny proksymalnego kręgu ogonowego i 8 fragmentów wyrostków neuralnych), 17703 (lewa k. kulszowa), 17704 (k. piszczelowa i fragment k. udowej), 17705 (artykulowana seria 11 proksymalnych kręgów ogonowych), 17706 (lewa k. piszczelowa), 17707 (częściowa prawa k. ramienna), 17708 (k. kulszowa), 17709 (kręg grzbietowy), 17710 (proksymalna część żebra grzbietowego), 17711 (lewa k. piszczelowa), 17712 (kręg grzbietowy i liczne odciski), 17713 (fragment k. zębowej), 17716 (prawa k. ramienna i fragment kolejnej k. ramiennej), 17717 (częściowa lewa k. strzałkowa), 20873 (artykulowana seria 21 kręgów ogonowych od proksymalnych do środkowych), 20874 (częściowa lewa k. zębowa, prawie kompletny kręg grzbietowy, 3 trzony kręgów, 12 fragmentów wyrostków neuralnych kręgów grzbietowych, 1 trzon kręgu ogonowego, prawie kompletna prawa k. biodrowa, proksymalna część i fragment trzonku lewej k. kulszowej, lewa k. łonowa, dystalne wyrostki lewej i prawej k. kulszowej), (20875 (dystalne wyrostki lewej i prawej k. kulszowej), 20876 (lewa k. piszczelowa), 20883 (wiele fragmentów kręgów), 20884 (fragmenty k. zębowej i łonowej) i 20885 (częściowa lewa k. strzałkowa).
Rozmiary
Magnapaulia jest największym przedstawicielem Lambeosaurinae i jednym z największych znanych ornitopodów i zarezem dinozaurów ptasiomiednicznych, jest też największym przedstawicielem Ornithischia z Ameryki Północnej. Morris opisujący jej szczątki pod nazwą "Lambeosaurus" laticaudus określił jej wymiary na 14-15 metrów (osobnik LACM 17712). Obecnie uważa się, że okaz ten za życia miał "tylko" 12,5 metra, co i tak czyni go olbrzymim hadrozaurydem. Istnieją jednak elementy należące prawdopodobnie do tego dinozaura (niekompletna kość ramienna LACM 26757), które pozwalają uważać, że ich właściciel mierzył około 15,3 metrów długości (+/- 1 m; obliczenie własne MZ na podstawie danych z Prieto-Márquez i in., 2012). Ze wszystkich znanych ornitopodów ustępowała pod względem rozmiarów jedynie Shantungosaurus giganteus i jego potencjalnym młodszym synonimom.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Magnapaulia to zbitek dwóch słów: łac. magna (duży) i paulia, co honoruje człowieka o nazwisku Paul Haaga za ogromne wsparcie dla badań naukowych i publicznych programów Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles i jego Instytutu Dinosaurów.
Spis gatunków
| Magnapaulia | Prieto-Márquez, Chiappe i Joshi, 2012 |
|---|---|
| M. laticaudus | (Morris, 1981) Prieto-Márquez, Chiappe i Joshi, 2012 |
| ="Lambeosaurus" laticaudus | Morris, 1981 |
Bibliografia
Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martínez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930
Prieto-Márquez, Albert; Chiappe, Luis M. & Joshi, Shantanu H. (2012). The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico. PLoS ONE 7(6): e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207
