Mapusaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (rzeczywiście mowa o 3 t) |
(poprawione) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | <small> | |
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| − | | | + | | Autorzy: |
| − | |||
|- | |- | ||
| − | | [[Bartosz Suchecki]] | + | | [[Bartosz Suchecki]], [[Maciej Ziegler]], [[Dawid Mazurek]], [[Marcin Szermański]] |
| − | [[Dawid Mazurek]] | ||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 45: | Linia 41: | ||
[[Carcharodontosaurinae]] | [[Carcharodontosaurinae]] | ||
| − | [[Giganotosaurinae]] | + | [[Giganotosaurinae]] [=Giganotosaurini] |
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik:Mapusaurus1.jpg|400px|]] |
| − | <small> | + | <small>Wybrany, najbardziej kompletny czaszkowy materiał kopalny, w tym holotyp. |
| + | |||
| + | Niektóre elementy zostały odwrócone (zmodyfikowano z Coria i Currie, 2006)</small> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | Mapuzaur to późnokredowy drapieżnik spokrewniony z ''[[Giganotosaurus]]''. Ten argentyński teropod mógł mierzyć ponad 12 metrów długości i około 3,5 metra wysokości. Jego masa przekraczała 3 tony. Skamieniałości ''Mapusaurus'' znajdowano od roku [[1997]] do [[2001]] w Cañadón del Gato, 20 km na południowy zachód od Cortaderas Plaza Huincul. Opisany został przez dwóch paleontologów (Rodolfo [[Coria]] i Phil [[Currie]]) w [[2006]] roku. | + | Mapuzaur to późnokredowy drapieżnik spokrewniony z ''[[Giganotosaurus]]''. Ten argentyński teropod mógł mierzyć ponad 12 metrów długości i około 3,5 metra wysokości. Jego masa przekraczała 3 tony. Skamieniałości ''Mapusaurus'' znajdowano od roku [[1997]] do [[2001]] w Cañadón del Gato, 20 km na południowy zachód od Cortaderas Plaza Huincul. Trafił na czołówki gazet ze względu na to, że znaleziono szczątki kilku osobników obok siebie. Opisany został przez dwóch paleontologów (Rodolfo [[Coria]] i Phil [[Currie]]) w [[2006]] roku. |
| + | |||
| + | ==Materiał kopalny== | ||
| + | Odnaleziono co najmniej 9 osobników w jednogatunkowym złożu, dzięki którym znana jest większość szkieletu. [[Holotyp]]em jest prawa kość nosowa (MCF-PVPH-108.1) a poza nią odnaleziono elementy szkieletu osiowego (fragmenty czaszek - zob. rys., zęby, kręgi: szyjne, grzbietowe, krzyżowe, ogonowe; żebra, gastralia, szewrony), kończyn przednich (część kości kruczej, łopatki, kość ramienna, promieniowa, kości śródręcza II-III) i tylnych (kości kulszowe, biodrowe, łonowe, kości udowe, piszczelowe i strzałkowe, kość skokowa, kości śródstopia, paliczki). | ||
==Klasyfikacja== | ==Klasyfikacja== | ||
| − | [[Analiza kladystyczna]] przeprowadzona przez [[Coria|Corię]] i [[Currie]]go wykazała, że ''Mapusaurus'' należy do [[Carcharodontosauridae]]. Paleontolodzy odkryli również, że kość udowa strukturą bardziej przypomina kość ''[[Giganotosaurus]]'' niż ''[[Carcharodontosaurus]]''. | + | [[Analiza kladystyczna]] przeprowadzona przez [[Coria|Corię]] i [[Currie]]go wykazała, że ''Mapusaurus'' należy do [[Carcharodontosauridae]]. Paleontolodzy odkryli również, że kość udowa strukturą bardziej przypomina kość ''[[Giganotosaurus]]'' niż ''[[Carcharodontosaurus]]''. Coria i Currie są twórcami podrodziny [[Giganotosaurinae]], do której zaliczają się wszystkie teropody z Carcharodontosauridae, które są bliżej spokrewnione z ''Mapusaurus'' i ''Giganotosaurus'' niż z ''Carcharodontosaurus''. |
==Paleobiologia== | ==Paleobiologia== | ||
| − | ''Mapusaurus'' był dinozaurem mięsożernym. Paleontolog Rodolfo [[Coria]] z Museo Carmen Funes uważał, że znalezienie wielu skamieniałości mapuzaura w jednym miejscu może wskazywać na to, iż polował w grupach i parę osobników było w stanie zabić np. dużego zauropoda jakim był ''[[Argentinosaurus]]''. Ich działanie miało polegać na oderwaniu paru większych kawałków ciała ofiary i odczekaniu aż się wykrwawi. Powyższej hipotezy nie można jednak stuprocentowo potwierdzić. Wśród specjalistów nieustannie trwają dyskusje na ten i wiele innych tematów dotyczących ''Mapusaurus''. | + | ''Mapusaurus'' był dinozaurem mięsożernym. Paleontolog Rodolfo [[Coria]] z Museo Carmen Funes uważał, że znalezienie wielu skamieniałości mapuzaura w jednym miejscu może wskazywać na to, iż polował w grupach i parę osobników było w stanie zabić np. dużego zauropoda jakim był ''[[Argentinosaurus]]''. Ich działanie miało polegać na oderwaniu paru większych kawałków ciała ofiary i odczekaniu aż się wykrwawi. Powyższej hipotezy nie można jednak stuprocentowo potwierdzić. Wydaje się, że bardziej prawdopodobnym może być, że możemy mieć do czynienia z tzw. pułapką tafonomiczną. Wśród specjalistów nieustannie trwają dyskusje na ten i wiele innych tematów dotyczących ''Mapusaurus''. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Jego nazwa oznacza "ziemska jaszczurka" i pochodzi od greckich słów ''mapuche'', czyli "kraj" lub "Ziemia" i gr. ''sauros'', co oznacza "jaszczur". | + | [[Plik:Mapusaurus.jpg|300px|thumb|right|Zrekonstruowane szkielety mapuzaura. Autor zdjęcia: "Kabacchi" [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Mapusaurus_skulls.jpg].]] |
| + | Jego nazwa oznacza "ziemska jaszczurka" i pochodzi od greckich słów ''mapuche'', czyli "kraj" lub "Ziemia" i gr. ''sauros'', co oznacza "jaszczur". Nazwa gatunkowa (''roseae'' - różany) odnosi się do koloru skał otaczających miejsce znalezienia oraz do Rose Letwin, która sponsorowała ekspedycje w latach 1999-2001. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 67: | Linia 69: | ||
! ''Mapusaurus'' | ! ''Mapusaurus'' | ||
| [[Coria]] i [[Currie]], [[2006]] | | [[Coria]] i [[Currie]], [[2006]] | ||
| + | |- | ||
| + | | = "Mapusaurus" | ||
| + | | Fiorillo i Eberth, 2004 | ||
| + | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
|- | |- | ||
! ''M. roseae'' | ! ''M. roseae'' | ||
| [[Coria]] i [[Currie]], [[2006]] | | [[Coria]] i [[Currie]], [[2006]] | ||
| + | |- | ||
| + | | = "Mapusaurus rosae" | ||
| + | | Papolio, 2004 | ||
| + | | ''[[nomen nudum]]'' | ||
|} | |} | ||
| Linia 80: | Linia 90: | ||
Therrien, F. & Henderson, D.M. (2007) "My theropod is bigger than yours...or not: estimating body size from skull length in theropods" Journal of Vertebrate Paleontology, 27(1), 108-115. | Therrien, F. & Henderson, D.M. (2007) "My theropod is bigger than yours...or not: estimating body size from skull length in theropods" Journal of Vertebrate Paleontology, 27(1), 108-115. | ||
| + | |||
| + | http://home.comcast.net/~eoraptor/Carnosauria.htm#Mapusaurusroseae | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Mapusaurus | http://en.wikipedia.org/wiki/Mapusaurus | ||
| Linia 99: | Linia 111: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Cenoman]] | [[Kategoria:Cenoman]] | ||
| − | |||
Wersja z 23:42, 9 sty 2012
| Autorzy: |
| Bartosz Suchecki, Maciej Ziegler, Dawid Mazurek, Marcin Szermański |
| Mapusaurus (mapuzaur) | |
|---|---|
| Długość: | >12 m |
| Masa: | 3-9 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Neuquén |
| Czas występowania | 97-94 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
Giganotosaurinae [=Giganotosaurini] |
| Plik:Mapusaurus1.jpg
Wybrany, najbardziej kompletny czaszkowy materiał kopalny, w tym holotyp. Niektóre elementy zostały odwrócone (zmodyfikowano z Coria i Currie, 2006) | |
Wstęp
Mapuzaur to późnokredowy drapieżnik spokrewniony z Giganotosaurus. Ten argentyński teropod mógł mierzyć ponad 12 metrów długości i około 3,5 metra wysokości. Jego masa przekraczała 3 tony. Skamieniałości Mapusaurus znajdowano od roku 1997 do 2001 w Cañadón del Gato, 20 km na południowy zachód od Cortaderas Plaza Huincul. Trafił na czołówki gazet ze względu na to, że znaleziono szczątki kilku osobników obok siebie. Opisany został przez dwóch paleontologów (Rodolfo Coria i Phil Currie) w 2006 roku.
Materiał kopalny
Odnaleziono co najmniej 9 osobników w jednogatunkowym złożu, dzięki którym znana jest większość szkieletu. Holotypem jest prawa kość nosowa (MCF-PVPH-108.1) a poza nią odnaleziono elementy szkieletu osiowego (fragmenty czaszek - zob. rys., zęby, kręgi: szyjne, grzbietowe, krzyżowe, ogonowe; żebra, gastralia, szewrony), kończyn przednich (część kości kruczej, łopatki, kość ramienna, promieniowa, kości śródręcza II-III) i tylnych (kości kulszowe, biodrowe, łonowe, kości udowe, piszczelowe i strzałkowe, kość skokowa, kości śródstopia, paliczki).
Klasyfikacja
Analiza kladystyczna przeprowadzona przez Corię i Curriego wykazała, że Mapusaurus należy do Carcharodontosauridae. Paleontolodzy odkryli również, że kość udowa strukturą bardziej przypomina kość Giganotosaurus niż Carcharodontosaurus. Coria i Currie są twórcami podrodziny Giganotosaurinae, do której zaliczają się wszystkie teropody z Carcharodontosauridae, które są bliżej spokrewnione z Mapusaurus i Giganotosaurus niż z Carcharodontosaurus.
Paleobiologia
Mapusaurus był dinozaurem mięsożernym. Paleontolog Rodolfo Coria z Museo Carmen Funes uważał, że znalezienie wielu skamieniałości mapuzaura w jednym miejscu może wskazywać na to, iż polował w grupach i parę osobników było w stanie zabić np. dużego zauropoda jakim był Argentinosaurus. Ich działanie miało polegać na oderwaniu paru większych kawałków ciała ofiary i odczekaniu aż się wykrwawi. Powyższej hipotezy nie można jednak stuprocentowo potwierdzić. Wydaje się, że bardziej prawdopodobnym może być, że możemy mieć do czynienia z tzw. pułapką tafonomiczną. Wśród specjalistów nieustannie trwają dyskusje na ten i wiele innych tematów dotyczących Mapusaurus.
Etymologia
Jego nazwa oznacza "ziemska jaszczurka" i pochodzi od greckich słów mapuche, czyli "kraj" lub "Ziemia" i gr. sauros, co oznacza "jaszczur". Nazwa gatunkowa (roseae - różany) odnosi się do koloru skał otaczających miejsce znalezienia oraz do Rose Letwin, która sponsorowała ekspedycje w latach 1999-2001.
Spis gatunków
| Mapusaurus | Coria i Currie, 2006 | |
|---|---|---|
| = "Mapusaurus" | Fiorillo i Eberth, 2004 | nomen nudum |
| M. roseae | Coria i Currie, 2006 | |
| = "Mapusaurus rosae" | Papolio, 2004 | nomen nudum |
Bibliografia
Coria, R.A. & Currie, P.J. (2006) "A new carcharodontosaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina" Geodiversitas, 28(1), 71-118.
Coria, R.A. & Salgado, L. (1995) "A new giant carnivorous dinosaur from the Cretaceous of Patagonia" Nature, 377, 225-226.
Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology, 16, 71-83.
Therrien, F. & Henderson, D.M. (2007) "My theropod is bigger than yours...or not: estimating body size from skull length in theropods" Journal of Vertebrate Paleontology, 27(1), 108-115.
http://home.comcast.net/~eoraptor/Carnosauria.htm#Mapusaurusroseae
http://en.wikipedia.org/wiki/Mapusaurus
http://pl.wikipedia.org/wiki/Mapuzaur
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=478&Itemid=103
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6959&Itemid=67&chg_color=CC0000
![[1]](http://en.wikipedia.org/wiki/File:Mapusaurus_skulls.jpg){kind=link}