Nankangia: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Budowa i filogeneza)
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
{{DISPLAYTITLE:''Banji''}}
+
{{DISPLAYTITLE:''Nankangia''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor     = [[Kamil Kamiński]]
−
| Autor:
+
|Korekta    = [[Michał Siedlecki]]
−
| Korekta:
+
|nazwa      = ''Nankangia'' (nankangia)
−
|-
+
|długość    = 2,75 m<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.</ref>
−
|[[Kamil Kamiński]]
+
|wysokość  = 1,1 m (w biodrach)<ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
|}
+
|masa      = 69 kg<ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
</small>
+
|dieta      = wszystkożerny
−
 
+
|miejsce    = [[Chiny]] - prowincja Jiangxi
−
----
 
−
 
 
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
−
! colspan=2 | ''Banji''  
 
−
|-
 
−
! '''Długość''':
 
−
| ?
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ?
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Chiny]] - prowincja Jiangxi
 
−
 
 
 
<small>([[formacja]] [[Nanxiong]])</small>
 
<small>([[formacja]] [[Nanxiong]])</small>
−
|-
+
|czas      = {{Występowanie|66.7|66.6}}
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
+
ok. 66,7 [[Ma]]
−
|
+
<small> [[późna kreda]] (późny [[mastrycht]]</small>
−
<small> [[późna kreda]] ([[kampan]] – [[mastrycht]])</small>
+
|systematyka =
−
|-
+
[[Dinosauria]]
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Theropoda]]
 
[[Theropoda]]
Linia 43: Linia 25:
  
 
[[Oviraptoridae]]
 
[[Oviraptoridae]]
−
 
+
|grafika    = Nankangia Restoration.jpg
−
|-
+
|podpis      =Rekonstrukcja. Autor: Danny Cicchetti. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nankangia_Restoration.jpg]
−
| colspan=2 |[[Plik:Wulatelong_gobiensis.jpg|400px]]
+
|PorównanieGrupa =
−
<small>Rekonstrukcja ''[[Wulatelong]]'', krewniaka ''Banji''. Autor: TheNanotyrant.  
+
|PorównanieDługość
−
[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wulatelong_gobiensis.jpg].</small>
+
|mapa  =<display_points type="terrain" zoom=4>
−
|-
+
25°52′ N, 114°56′ E~Chiny- prowincja Jiangxi, Ganzhou City, miejsce znalezienia holotypu</small>
−
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
 
−
|-
 
−
| colspan=2 |
 
−
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
−
25°52′ N, 114°56′ E|Chiny- prowincja Jiangxi, Ganzhou City, okolice miejsca znalezienia holotypu</small>
 
 
</display_points>
 
</display_points>
−
|-
+
}}
−
|}
 
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Banji'' to [[rodzaj]] [[Oviraptorosauria|owiraptorozaura]] z późnej kredy Chin. Znany jest tylko z jednej, niekompletnej czaszki młodego osobnika. Został opisany w 2010 r. przez duet paleontologów: [[Xu Xing|Xu Xinga]] i [[Han Feng-Lu|Hana Feng-Lu]]. Prawdopodobnie był on dość prymitywnym przedstawicielem swojej rodziny, chociaż wpływa na jego pozycję w analizach filogenetycznych ma zapewne młody wiek jedynego znanego okazu.  
+
''Nankangia'' to [[rodzaj]] [[Oviraptorosauria|owiraptorozaura]] z późnej kredy Chin. Znany jest tylko z jednego, niekompletnego szkieletu. Tak jak jego krewniacy, był on bezzębnym, ptakopodobnym i najprawdopodobniej opierzonym zwierzęciem o stosunkowo niewielkich rozmiarach. Jego szczątki odkrył rolnik w 2010 r. trzy lata później ''Nankangia'' została opisana przez zespół paleontologów pod kierunkiem [[Lü Junchang|Lü Junchanga]].
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwa ''Banji'' pochodzi od słów ''ban'' oraz ''ji'', w języku chińskim oznaczających kolejno „łata” lub „pasek” oraz „grzebień”. Epitet gatunkowy ''long'' oznacza „smok”. Całość można więc tłumaczyć jako „pasiasty grzebieniasty smok”. Nazwa ta nawiązuje do wyglądu grzebienia na czaszce ''Banji'' ozdobionego charakterystycznymi prążkami.  
+
Nazwa ''Nankangia'' pochodzi od jednostki administracyjnej Nankang City Chinach. Epitet gatunkowy nawiązuje do prowincji Jiangxi.  
  
−
==Materiał kopalny i budowa==
+
==Materiał kopalny==
−
[[Holotyp]] (IVPP V16896) to niemal kompletna czaszka wraz z żuchwą. Należała ona do młodego osobnika i mierzyła ok. 65 mm długości. Jednak zrośnięcie się m.in. kości czołowych i nosowych świadczy o tym ze okaz ten zakończył już wczesną fazę rozwoju. Czaszka miała typowy dla owiraptorydów wygląd – była krótka i wysoka, z krótkim, bezzębnym pyskiem. Cechowała się ona ekstremalnie wydłużonymi nozdrzami zewnętrznymi. Były one wysokie i cofnięte do tyłu, a ich tylna krawędź sięgała niemal oczodołów. Na górze czaszki z kości nosowych i przedszczękowych wyrastał często spotykany w tej grupie [[Theropoda|teropodów]] grzebień. Jego boczne powierzchnie zdobiły dwa długie rowki biegnące wzdłuż grzebienia oraz poprzeczne prążki. Na grzebieniu znajdowały się również niewielkie otwory pneumatyczne. Żuchwa była masywna, a okno żuchwowe ekstremalnie przesunięte ku przodowi. Grzbietowa krawędź żuchwy była bardzo wypukła a jej końcówka – wygięta do dołu. Wg Lü i in. (2013) taka budowa dolnej szczęki miałaby pozwalać na szersze otwieranie paszczy i świadczyć o bardziej mięsożernej diecie, podczas gdy oworaptorydy o prostej dolnej krawędzi kości zębowych jak ''[[Nankangia]]'' czy ''[[Ganzhousaurus]]'' byłyby głównie roślinożerne. Takie zróżnicowanie pod względem preferencji pokarmowych pozwalałoby różnym gatunkom owiraptorozaurów żyć obok siebie bez nadmiernej konkurencji między poszczególnymi taksonami.
+
[[Holotyp]] (GMNH F10003) to niekompletny szkielet obejmujący częściową dolną szczękę, pięć kręgów grzbietowych, kompletny i częściowy kręg krzyżowy, dziewięć kompletnych i dwa fragmentaryczne kręgi ogonowe, obie kości łopatkowo-krucze, niekompletne widełki, prawą k. ramienną, większość miednicy, k. udowe, prawą k. piszczelową oraz żebra.  
 +
[[Plik:Nankangia.png|300px|thumb|right|Dolna szczęka nankangii. Źródło: Lü i in., 2013 [http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0080557].]]
  
−
[[Plik:Huanansaurus.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja głowy. Autor: Levi Bernardo [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Huanansaurus.png].]]
+
==Budowa i filogeneza==
 +
Jedynym znanym elementem czaszki jest dolna szczęka. W widoku bocznym jej rostralny koniec nie jest zakrzywiony do dołu, a brzuszna krawędź jest prosta. Cecha ta występuje również u [[Caenagnathidae|cenagantydów]], ''[[Incisivosaurus]]'', ''[[Luoyanggia]]'' oraz ''[[Ganzhousaurus]]''. Spojenie żuchwy (ang. ''mandibular symphysieal'') przyjmowało kształt litery „D”, podobnie jak u [[Oviraptoridae|owiraptorydów]]. Wyjątkową cechą kręgów grzbietowych była obecność dwóch otworów pod-diapofyzalnych (ang. ''infradiapophyseal fossae'') na brzusznej powierzchni niedaleko podstaw wyrostków poprzecznych kręgów grzbietowych. Kręgi krzyżowe również miały otwory pneumatyczne w kształcie szczelin. Przednie kręgi ogonowe charakteryzowały się wyrostkami kolczystymi szerszymi poprzecznie niż przednio-tylnie. Także te kręgi wykazywały obecność otworów na przedniej i brzusznej powierzchni podstaw wyrostków poprzecznych. Kość udowa była dłuższa niż biodrowa (podobnie jak u ''[[Yulong]]'' i ''[[Khaan]]'') i miała podobną długość jak kość piszczelowa (ta ostatnia u holotypu jest o 2 cm dłuższa). Szyjka kości udowej rozciągała się pod katem około 90 stopni w stosunku do jej trzonu, co także jest wyjątkową cechą nankangii. Niezwykłą budową charakteryzowała się również kość biodrowa, choć jest bardzo podobna do ''[[Heyuannia]]''.
 +
[[Plik:Nankangia leg bones.png|300px|thumb|right|Zachowane kończyny tylne nankangii. Źródło: Lü  i in., 2013 [http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0080557].]]
 +
[[Plik:Nankangia_jiangxiensis.png|300px|thumb|right|Zachowane kręgi nankangii. Źródło: Lü  i in., 2013 [http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0080557].]]
 +
W analizie filogenetycznej Lü i in. (2013) ''Nankangia'' okazała się bardziej [[takson bazalny|bazalna]] niż [[klad]] [[Oviraptoridae]]. Późniejsze badania przeważnie pokazywały jednak, że jest ona prymitywnym owiraptorydem, a jej pozycja filogenetyczna w obrębie tej grupy pozostaje zmienna. Analizy filogenetyczne umieszczały ją np: jako takson siostrzany [[Yulong|julonga]] i [[Nomingia|nominngii]] (Lü i in., 2017) lub jako najbardziej bazalnego owiraptoryda (Wei i in., 2022) (zob. też [[Oviraptorosauria#Kladogramy]]).
  
 +
==Paleobiologia==
 +
W formacji Nanxiong ''Nankangia'' koegzystowała z kilkoma innymi owiraptorozaurami. Autorzy opisu spekulują, że poszczególne gatunki zajmowały różne nisze ekologiczne. Prawdopodobnie prosta żuchwa nankangii nie pozwalała na tak szerokie rozwarcie pyska jak u owiraptorozaurów mających zakrzywioną do dołu dolną szczękę. Wg Lü i współpracowników mogło to być przystosowanie do odżywiania się miękkimi i mniejszymi kąskami, jak liście i nasiona. Nankangia byłaby więc głównie roślinożerna, podobnie jak ''[[Ganzhousaurus]]'' i ''[[Jiangxisaurus]]'', podczas gdy np. ''[[Banji]]'' wydaje się lepiej przystosowany do pokarmu mięsnego. Takie zróżnicowanie pod względem preferencji pokarmowych pozwalałoby różnym gatunkom owiraptorozaurów żyć obok siebie bez nadmiernej konkurencji między poszczególnymi taksonami.
 +
Patrz też [[Gannansaurus#Śródowisko życia]]
 +
[[Plik:Pelvic_girdle_of_Nankangia.png|300px|thumb|right|Zachowane kości miednicy. Źródło: Lü  i in., 2013 [http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0080557].]]
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
|{{V|''Banji''}}
+
|{{V|''Nankangia''}}
−
|{{Kpt|[[Xu Hing|Xu]]}} i {{Kpt|[[Han Feng-Lu|Han]]}}, [[2010]]
+
|{{Kpt|[[Lü Junchang|Lü]], [[Yi Laiping|Yi]], [[Zhong Hui|Zhong]]}} i {{Kpt|[[Wei Huefang|Wei]]}}, [[2013]]
−
|-
 
−
|{{V|''B. long''}}
 
−
|{{Kpt|[[Xu Hing|Xu]]}} i {{Kpt|[[Han Feng-Lu|Han]]}}, [[2010]]
 
 
|-
 
|-
 +
|{{V|''N. jiangxiensis''}}
 +
|{{Kpt|Lü, Yi, Zhong}} i {{Kpt|Wei}},  [2013
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
−
<small> Lü, J., Yi, L., Zhong, H. & Wei, X. (2013) "A New Oviraptorosaur (Dinosauria: Oviraptorosauria) from the Late Cretaceous of Southern China and Its Paleoecological Implications" PLoS ONE, 8(11), e80557. [[doi:10.1371/journal.pone.0080557]].
+
<small>  
 +
Lü, J.; Li, G; Kundrát, M.; Lee, Y.; Zhenyuan, S.; Yoshitsugu, K.; Caizhi, S.; Fangfang, T. & Hanfeng, L (2017). "High diversity of the Ganzhou Oviraptorid Fauna increased by a new "cassowary-like" crested species". Scientific Reports. 7 (1): 6393 https://doi.org/10.1038%2Fs41598-017-05016-6
 +
 
 +
Lü, J.; Yi, L.; Zhong, H. & Wei, X. (2013) "A New Oviraptorosaur (Dinosauria: Oviraptorosauria) from the Late Cretaceous of Southern China and Its Paleoecological Implications" PLoS ONE, 8(11), e80557. [[doi:10.1371/journal.pone.0080557]].
  
−
Xu, X. and Han, F.-L. (2010). "A new oviraptorid dinosaur (Theropoda: Oviraptorosauria) from the Upper Cretaceous of China." Vertebrata PalAsiatica, 48(1): 11–18.</small>
+
Wei, X.; Kundrát, M.; Xu, L.; Ma, W.; Wu, Y.; Chang, H.; Zhang, J. & Zhou, X. (2022). "A new subadult specimen of oviraptorid Yulong mini (Theropoda: Oviraptorosauria) from the Upper Cretaceous Qiupa Formation of Luanchuan, central China". Cretaceous Research. 138: 105261. https://doi.org/10.1016%2Fj.cretres.2022.105261
 +
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 95: Linia 83:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
 
[[Kategoria:Kreda]]
−
[[Kategoria:Kampan]]
 
−
[[Kategoria:Mastrycht]]
 

Aktualna wersja na dzień 19:08, 24 lut 2024

Autor: Kamil Kamiński
Korekta: Michał Siedlecki

Nankangia (nankangia)
Długość 2,75 m[1]
Wysokość 1,1 m (w biodrach)[1]
Masa 69 kg[1]
Dieta wszystkożerny
Miejsce Chiny - prowincja Jiangxi

(formacja Nanxiong)

Czas
252 201 145
66

ok. 66,7 Ma późna kreda (późny mastrycht

Systematyka Dinosauria

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Oviraptorosauria

Oviraptoridae

Nankangia Restoration.jpg
Rekonstrukcja. Autor: Danny Cicchetti. [5]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…


Wstęp

Nankangia to rodzaj owiraptorozaura z późnej kredy Chin. Znany jest tylko z jednego, niekompletnego szkieletu. Tak jak jego krewniacy, był on bezzębnym, ptakopodobnym i najprawdopodobniej opierzonym zwierzęciem o stosunkowo niewielkich rozmiarach. Jego szczątki odkrył rolnik w 2010 r. trzy lata później Nankangia została opisana przez zespół paleontologów pod kierunkiem Lü Junchanga.

Etymologia

Nazwa Nankangia pochodzi od jednostki administracyjnej Nankang City Chinach. Epitet gatunkowy nawiązuje do prowincji Jiangxi.

Materiał kopalny

Holotyp (GMNH F10003) to niekompletny szkielet obejmujący częściową dolną szczękę, pięć kręgów grzbietowych, kompletny i częściowy kręg krzyżowy, dziewięć kompletnych i dwa fragmentaryczne kręgi ogonowe, obie kości łopatkowo-krucze, niekompletne widełki, prawą k. ramienną, większość miednicy, k. udowe, prawą k. piszczelową oraz żebra.

Dolna szczęka nankangii. Źródło: Lü i in., 2013 [1].

Budowa i filogeneza

Jedynym znanym elementem czaszki jest dolna szczęka. W widoku bocznym jej rostralny koniec nie jest zakrzywiony do dołu, a brzuszna krawędź jest prosta. Cecha ta występuje również u cenagantydów, Incisivosaurus, Luoyanggia oraz Ganzhousaurus. Spojenie żuchwy (ang. mandibular symphysieal) przyjmowało kształt litery „D”, podobnie jak u owiraptorydów. Wyjątkową cechą kręgów grzbietowych była obecność dwóch otworów pod-diapofyzalnych (ang. infradiapophyseal fossae) na brzusznej powierzchni niedaleko podstaw wyrostków poprzecznych kręgów grzbietowych. Kręgi krzyżowe również miały otwory pneumatyczne w kształcie szczelin. Przednie kręgi ogonowe charakteryzowały się wyrostkami kolczystymi szerszymi poprzecznie niż przednio-tylnie. Także te kręgi wykazywały obecność otworów na przedniej i brzusznej powierzchni podstaw wyrostków poprzecznych. Kość udowa była dłuższa niż biodrowa (podobnie jak u Yulong i Khaan) i miała podobną długość jak kość piszczelowa (ta ostatnia u holotypu jest o 2 cm dłuższa). Szyjka kości udowej rozciągała się pod katem około 90 stopni w stosunku do jej trzonu, co także jest wyjątkową cechą nankangii. Niezwykłą budową charakteryzowała się również kość biodrowa, choć jest bardzo podobna do Heyuannia.

Zachowane kończyny tylne nankangii. Źródło: Lü i in., 2013 [2].
Zachowane kręgi nankangii. Źródło: Lü i in., 2013 [3].

W analizie filogenetycznej Lü i in. (2013) Nankangia okazała się bardziej bazalna niż klad Oviraptoridae. Późniejsze badania przeważnie pokazywały jednak, że jest ona prymitywnym owiraptorydem, a jej pozycja filogenetyczna w obrębie tej grupy pozostaje zmienna. Analizy filogenetyczne umieszczały ją np: jako takson siostrzany julonga i nominngii (Lü i in., 2017) lub jako najbardziej bazalnego owiraptoryda (Wei i in., 2022) (zob. też Oviraptorosauria#Kladogramy).

Paleobiologia

W formacji Nanxiong Nankangia koegzystowała z kilkoma innymi owiraptorozaurami. Autorzy opisu spekulują, że poszczególne gatunki zajmowały różne nisze ekologiczne. Prawdopodobnie prosta żuchwa nankangii nie pozwalała na tak szerokie rozwarcie pyska jak u owiraptorozaurów mających zakrzywioną do dołu dolną szczękę. Wg Lü i współpracowników mogło to być przystosowanie do odżywiania się miękkimi i mniejszymi kąskami, jak liście i nasiona. Nankangia byłaby więc głównie roślinożerna, podobnie jak Ganzhousaurus i Jiangxisaurus, podczas gdy np. Banji wydaje się lepiej przystosowany do pokarmu mięsnego. Takie zróżnicowanie pod względem preferencji pokarmowych pozwalałoby różnym gatunkom owiraptorozaurów żyć obok siebie bez nadmiernej konkurencji między poszczególnymi taksonami. Patrz też Gannansaurus#Śródowisko życia

Zachowane kości miednicy. Źródło: Lü i in., 2013 [4].

Spis gatunków

Nankangia Lü, Yi, Zhong i Wei, 2013
N. jiangxiensis Lü, Yi, Zhong i Wei, [2013

Bibliografia

Lü, J.; Li, G; Kundrát, M.; Lee, Y.; Zhenyuan, S.; Yoshitsugu, K.; Caizhi, S.; Fangfang, T. & Hanfeng, L (2017). "High diversity of the Ganzhou Oviraptorid Fauna increased by a new "cassowary-like" crested species". Scientific Reports. 7 (1): 6393 https://doi.org/10.1038%2Fs41598-017-05016-6

Lü, J.; Yi, L.; Zhong, H. & Wei, X. (2013) "A New Oviraptorosaur (Dinosauria: Oviraptorosauria) from the Late Cretaceous of Southern China and Its Paleoecological Implications" PLoS ONE, 8(11), e80557. doi:10.1371/journal.pone.0080557.

Wei, X.; Kundrát, M.; Xu, L.; Ma, W.; Wu, Y.; Chang, H.; Zhang, J. & Zhou, X. (2022). "A new subadult specimen of oviraptorid Yulong mini (Theropoda: Oviraptorosauria) from the Upper Cretaceous Qiupa Formation of Luanchuan, central China". Cretaceous Research. 138: 105261. https://doi.org/10.1016%2Fj.cretres.2022.105261

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Nankangia&oldid=31495”