Nanuqsaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (Opis)
m
(Nie pokazano 31 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 3: Linia 3:
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
| Autor:
 
| Autor:
 +
| Korekta:
 
|-
 
|-
 
| [[Eryk Sroka]]
 
| [[Eryk Sroka]]
 
+
| [[Kamil Kamiński]], [[Maciej Ziegler]], [[Łukasz Czepiński]], [[Mateusz Tałanda]]
 
|}
 
|}
 
</small>
 
</small>
Linia 13: Linia 14:
 
|-
 
|-
 
! '''Długość''':
 
! '''Długość''':
| 6 m  
+
| 6 m
  
 
|-
 
|-
 
! '''Masa''':
 
! '''Masa''':
| ok. 450 kg
+
| ?
  
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
Ameryka Północna – [[USA]] ([[Alaska]])
+
|  [[USA]] - Alaska
  
 +
<small>[[formacja]] [[Prince Creek]]</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| 69.1 [[Ma]]
+
| 70-69 [[Ma]]
  
 
<small>[[mastrycht]]</small>
 
<small>[[mastrycht]]</small>
Linia 48: Linia 50:
 
| colspan=2 |[[Plik:Nanuqsaurus_hoglundi.png|400px]]
 
| colspan=2 |[[Plik:Nanuqsaurus_hoglundi.png|400px]]
  
<small>Holotyp DMNH 21461</small>
+
<small>Holotyp DMNH 21461. Źródło: Fiorillo i Tykoski, 2014.</small>
 
|}
 
|}
==Odkrycie==
 
Szczątki Nanukzaura zostały odnalezione w roku 2006 na terenach Okręgu North Slope w miejscowości Kikak-Tegoseak Quarry. Początkowo były one przypisywane [[Gorgosaurus|gorgozaurowi]] a potem [[Albertosaurus|albertozaurowi]] , lecz ostatecznie po preparacji szczątków w Muzeum Historii Naturalnej w Dallas zostały one przypisane nowemu gatunkowi.
 
  
==Opis==
+
==Odkrycie i opis==
Opisu i nazewnictwa ''Nanuqsaurus'' dokonali [[Anthony R. Fiorillo]] i [[Ronald S. Tykoski]] w roku 2014 w oparciu o [[holotyp]] DMNH 21461.
+
Szczątki nanukzaura zostały odnalezione w roku 2006 na terenie okręgu North Slope w Kikak-Tegoseak. Początkowo były one przypisywane [[Gorgosaurus|gorgozaurowi]], lecz ostatecznie, po preparacji szczątków w Perot Museum of Nature and Science w Dallas, zostały opisane jako nowy [[rodzaj]] i [[gatunek]]. Opisu ''Nanuqsaurus'' dokonali [[Anthony Fiorillo]] i [[Ronald Tykoski]] w roku 2014.
  
 
==Materiał kostny==
 
==Materiał kostny==
Holotyp Nanukzaura o numerach katalogowych DMNH 21461 składa się z rozczłonkowanej czaszki czyli przegroda nosowa prawej szczęki, fragmenty kości czołowej, ciemieniowej i klinowej oraz fragmentu przedniej kości zębowej, które zostały znalezione bardzo blisko siebie. Szczątki pochodziły od osobnika w pełni dojrzałego ponieważ struktura kości nosowej jest gładka.
+
[[Holotyp]] nanukzaura o numerze katalogowym DMNH 21461 składa się z rozczłonkowanej czaszki, w skład której wchodzą: niekompletny wyrostek nosowy (ang. ''ascending ramus/nasal process/dorsal process'') prawej kości szczękowej, fragmenty kości czołowych, ciemieniowych i klinowych (''laterosphenoid'') oraz fragment przedniej kości zębowej, które zostały znalezione bardzo blisko siebie.
 +
 
 +
==Paleobiologia, karłowatość==
 +
Jak sugeruje ryc. 8 w pracy opisującej nanukzaura, jego rozmiary to około 6 metrów długości (czyli połowa rozmiaru osiągana przez tyranozaura). Długość czaszki, zrekonstruowana na podstawie proporcji podobnych zwierząt, wynosiła prawdopodobnie 60-70 cm.
  
==Rozmiary==
+
Szczątki pochodziły od osobnika w pełni dojrzałego, ponieważ m. in. miejsce łączenia kości nosowej z szczękową ma charakter wklinowania (ang. ''interlocking'').
Rozmiary Nanuqsaurusa są szacowane na około 6 metrów długości (czyli połowa rozmiaru osiągana przez Tyranozaura). Długość rekonstruowanego czaszki, na podstawie proporcji podobnych zwierząt wynosi 60-70 cm.  
 
  
==Karłowatość Nanukzaura==
+
Jedyny okaz ''Nanuqsaurus hoglundi'' pochodzi z aluwialnych osadów [[Prince Creek|formacji Prince Creek]], datowanych na [[mastrycht]]. Skały tej formacji znajdują się w pobliżu rzeki Colville, w okręgu North Slope, niedaleko koła podbiegunowego.  Czyni to nanukzaura jednym z nielicznych dinozaurów żyjących na tak dużych szerokościach geograficznych.
[[Anthony R. Fiorillo|Fiorillo]] w swoim artykule który ukazał się 12 marca 2014 roku na łamach czasopisma PLoS ONE, stwierdził że brak żywności na surowych terenach [[kreda|kredowej]]' Alaski nie pozwalał Nanukzaurowi na osiągnięcie tak dużych rozmiarów jak inne [[tyrannosaurinae|tyranozauryny]]. Jednakże stwierdzono również że alaskańskie [[Troodont|troodonty]] osiągały o 50% większe rozmiary od innych odnalezionych okazów lecz prawdopodobnie było to spowodowane większymi rozmiarami oczów co czyniło go lepszym konkurentem nanukzaura.
+
[[Plik:Nanuqsaurus.png|300px|thumb|right|Rekonstrukcja głowy nanukzaura. Autor: Tom Parker [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nanuqsaurus.png].]]
  
==Paleobiologia==
+
Według paleontologów 70 milionów lat temu tereny dzisiejszej Alaski były częścią kontynentu nazwanego [[Laramidia]]. Klimat na tych terenach był zapewne chłodny oraz występowały dni i noce polarne. Prawdopodobnie w okresie letnim wzrastała dostępność pożywienia dla drapieżników, lecz podczas ciemnej zimy liczba potencjalnych ofiar spadała znacząco (choć wg badań Chinsamy i in. z 2012 r. żyjące na dalekiej północy [[hadrozaurydy]] nie migrowały na południe).
Według paleontologów 70 milionów alt temu tereny dzisiejszej Alaski były częścią dawnego subkontynentu zwanego [[Laramidia]]. Klimat na tych terenach prawdopodobnie ochłodzony oraz występowały tam dni i noce polarne. Prawdopodobnie w okresie letnim wzrastała dostępność pożywienia dla drapieżników lecz podczas ciemnej zimy spadała ona pozostawiając teropody bez pożywienia.
+
[[Plik:Nanuqsaurus NT small.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja nanukzaura na tle śnieżnego krajobrazu. Autor: Nobu Tamura [http://spinops.blogspot.com/].]]
  
==Paleoekologia==
+
[[Anthony Fiorillo|Fiorillo]] i [[Ronald Tykoski|Tykoski]] w pracy opisującej omawianego teropoda stwierdzili, że mniejsza ilość żywności na surowych terenach [[kreda|kredowej]] Alaski nie pozwalała nanukzaurowi na osiągnięcie tak dużych rozmiarów jak u innych [[Tyrannosaurinae|tyranozaurynów]]. Jednakże stwierdzono również, że alaskańskie [[Troodon|troodony]] osiągały o 50% większe rozmiary od okazów z Alberty czy Montany. Prawdopodobnie było to spowodowane większymi rozmiarami oczu w stosunku do wielkości ciała troodonów, co pozwalało im skuteczniej konkurować z innymi teropodami w warunkach słabego oświetlenia (znalezione na Alasce szczątki prawdopodobnie należą nie do [[rodzaj]]u ''Troodon'', lecz do innych zaawansowanych [[Troodontidae|troodontydów]], jeszcze nienazwanych - zob. opis ''[[Troodon]]'').
Jedyny okaz przypisany do gatunku Nanuqsaurus hoglundi pochodzi z aluwialnych osadów [[Formacja Prince Creek|Formacji Prince Creek]] datowanych na [[Mastrycht]]. Formacja biegnie wzdłuż rzeki Colville położonej w okręgu North Slope niedaleko koła podbiegunowego co czyni Nanukzaura jednego z nielicznych dinozaurów żyjących na tak wysokich szerokościach geograficznych.  
 
  
==Zmysły==
+
Jego ofiarami mogły padać [[ceratopsia|ceratopsy]] ''[[Pachyrhinosaurus#P._perotorum|Pachyrhinosaurus perotorum]]'', [[hadrozauryd]]y ''[[Ugrunaaluk]]'' (obecnie uznawany za młodszy [[synonim]] ''[[Edmontosaurus]]''), czy [[pachycefalozaury]] ''[[Alaskacephale]]''. Konkurentami w dostępie do pożywienia mogły być [[Dromaeosauridae|dromeozaurydy]] i wspomniane [[troodontydy]].
Kształt kości czaszki wskazuje na to że Nanukzaur miał bardzo rozbudowaną cześć mózgu odpowiedzialną za zmysł węchu, co sugeruje że podczas polowań opierał się właśnie na powonieniu jak [[Tyrannosaurus|Tyranozaur]]. Ze względu na to że [[Tyrannosauroidea|Tyranozauroidy]] miały bardzo rozwiniętą cześć mózgu odpowiedzialną za węch prawdopodobne jest że aktywnie polowały na zdobycz a nie pożywiały się padliną .  
 
  
 
==Upierzenie==
 
==Upierzenie==
Jest prawdopodobne, że Nanukzaur ze względu na chłód jaki panował na terenach jego występowania był pokryty puszysta masą piór taką jak jego chiński krewniak ''[[Yutyrannus]]''.
+
Jest prawdopodobne, że nanukzaur, ze względu na chłód jaki panował na terenach jego występowania, był pokryty puszystą masą piór - jak jego chiński krewniak ''[[Yutyrannus]]''.
 +
[[Plik:Random polar tyrannosaur by fredthedinosaurman.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja nanukzaura w arktycznym krajobrazie. Autor: Fred Wierum. [http://fredthedinosaurman.deviantart.com/art/Random-Polar-Tyrannosaur-497914443].]]
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Nazwa rodzajowa Nanuqsaurus pochodzi od połączenia inuickiego słowa ''"nanuq"'' które oznacza niedźwiedź polarny (''Ursus arctos'') oraz greckiego słowa ''"sauros"'' czyli jaszczurka . Epitet gatunkowy ''"hoglundi"'' honoruje filantropistę Forresta Hoglunda.
+
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Nanuqsaurus'' pochodzi od połączenia inuickiego słowa ''nanuq'' które oznacza niedźwiedzia polarnego (''Ursus maritimus'') oraz greckiego słowa ''sauros'' czyli "jaszczur". Epitet gatunkowy ''hoglundi'' honoruje Forresta Hoglunda, za karierę w naukach o ziemi i "filantropijne wysiłki w sprzyjaniu instytucjom kulturalnym".
 +
 
 +
==Filogeneza==
 +
Wg autorów opisu ''Nanuqsaurus'' był zaawansowanym [[tyranozauryn]]em i stanowił [[takson siostrzany]] dla [[klad]]u ''[[Tyrannosaurus]]''+''[[Tarbosaurus]]''. Późniejsza analiza [[Stephen Brusatte|Brusattego]] i [[Thomas Carr|Carra]] (2016) wykazała jednak, że był on bardziej [[bazalny]], a jego taksonem siostrzanym mógł być ''[[Teratophoneus]]''.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
! ''Nanuqsaurus''
 
! ''Nanuqsaurus''
| {{Kpt|[[Anthony R. Fiorillo|Fiorillo]]}}i {{Kpt|[[Ronald S. Tykoski|Tyksoski]]}}, [[2014]]
+
| {{Kpt|[[Anthony Fiorillo|Fiorillo]]}} i {{Kpt|[[Ronald Tykoski|Tykoski]]}}, [[2014]]
 
|-
 
|-
 
! ''N. hoglundi''
 
! ''N. hoglundi''
| {{Kpt|Fiorillo}} i {{Kpt|Tyksoski}}, 2014
+
| {{Kpt|Fiorillo}} i {{Kpt|Tykoski}}, 2014
 
|}
 
|}
 +
 +
==Bibliografia==
 +
<small>
 +
Brusatte, S.L. & Carr, T.D. (2016) "The phylogeny and evolutionary history of tyrannosauroid dinosaurs" Scientific Reports, 6, 20252. [[doi:10.1038/srep20252]]
 +
 +
Chinsamy, A., Thomas, D.B., Tumarkin-Deratzian, A.R. & Fiorillo, A.R. (2012) "Hadrosaurs were perennial polar residents" The Anatomical Record, (4), 610–614. [[doi:10.1002/ar.22428]]
 +
 +
Fiorillo, A.R. & Tykoski, R.S. (2014) "A Diminutive New Tyrannosaur from the Top of the World" PLoS ONE, 9(3), e91287. [[doi:10.1371/journal.pone.0091287]]
 +
</small>
 +
 +
[[Kategoria:Dinosauria]]
 +
[[Kategoria:Saurischia]]
 +
[[Kategoria:Theropoda]]
 +
[[Kategoria:Tetanurae]]
 +
[[Kategoria:Coelurosauria]]
 +
[[Kategoria:Tyrannosauroidea]]
 +
[[Kategoria:USA]]
 +
[[Kategoria:Mezozoik]]
 +
[[Kategoria:Kreda]]
 +
[[Kategoria:Mastrycht]]

Wersja z 19:23, 23 cze 2017

Autor: Korekta:
Eryk Sroka Kamil Kamiński, Maciej Ziegler, Łukasz Czepiński, Mateusz Tałanda


Nanuqsaurus (nanukzaur)
Długość: 6 m
Masa: ?
Miejsce występowania: USA - Alaska

formacja Prince Creek

Czas występowania 70-69 Ma

mastrycht

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Theropoda

Tetanurae

Coelurosauria

Tyrannosauroidea

Tyrannosauridae

Tyrannosaurinae

Nanuqsaurus hoglundi.png

Holotyp DMNH 21461. Źródło: Fiorillo i Tykoski, 2014.

Odkrycie i opis

Szczątki nanukzaura zostały odnalezione w roku 2006 na terenie okręgu North Slope w Kikak-Tegoseak. Początkowo były one przypisywane gorgozaurowi, lecz ostatecznie, po preparacji szczątków w Perot Museum of Nature and Science w Dallas, zostały opisane jako nowy rodzaj i gatunek. Opisu Nanuqsaurus dokonali Anthony Fiorillo i Ronald Tykoski w roku 2014.

Materiał kostny

Holotyp nanukzaura o numerze katalogowym DMNH 21461 składa się z rozczłonkowanej czaszki, w skład której wchodzą: niekompletny wyrostek nosowy (ang. ascending ramus/nasal process/dorsal process) prawej kości szczękowej, fragmenty kości czołowych, ciemieniowych i klinowych (laterosphenoid) oraz fragment przedniej kości zębowej, które zostały znalezione bardzo blisko siebie.

Paleobiologia, karłowatość

Jak sugeruje ryc. 8 w pracy opisującej nanukzaura, jego rozmiary to około 6 metrów długości (czyli połowa rozmiaru osiągana przez tyranozaura). Długość czaszki, zrekonstruowana na podstawie proporcji podobnych zwierząt, wynosiła prawdopodobnie 60-70 cm.

Szczątki pochodziły od osobnika w pełni dojrzałego, ponieważ m. in. miejsce łączenia kości nosowej z szczękową ma charakter wklinowania (ang. interlocking).

Jedyny okaz Nanuqsaurus hoglundi pochodzi z aluwialnych osadów formacji Prince Creek, datowanych na mastrycht. Skały tej formacji znajdują się w pobliżu rzeki Colville, w okręgu North Slope, niedaleko koła podbiegunowego. Czyni to nanukzaura jednym z nielicznych dinozaurów żyjących na tak dużych szerokościach geograficznych.

Rekonstrukcja głowy nanukzaura. Autor: Tom Parker [1].

Według paleontologów 70 milionów lat temu tereny dzisiejszej Alaski były częścią kontynentu nazwanego Laramidia. Klimat na tych terenach był zapewne chłodny oraz występowały dni i noce polarne. Prawdopodobnie w okresie letnim wzrastała dostępność pożywienia dla drapieżników, lecz podczas ciemnej zimy liczba potencjalnych ofiar spadała znacząco (choć wg badań Chinsamy i in. z 2012 r. żyjące na dalekiej północy hadrozaurydy nie migrowały na południe).

Rekonstrukcja nanukzaura na tle śnieżnego krajobrazu. Autor: Nobu Tamura [2].

Fiorillo i Tykoski w pracy opisującej omawianego teropoda stwierdzili, że mniejsza ilość żywności na surowych terenach kredowej Alaski nie pozwalała nanukzaurowi na osiągnięcie tak dużych rozmiarów jak u innych tyranozaurynów. Jednakże stwierdzono również, że alaskańskie troodony osiągały o 50% większe rozmiary od okazów z Alberty czy Montany. Prawdopodobnie było to spowodowane większymi rozmiarami oczu w stosunku do wielkości ciała troodonów, co pozwalało im skuteczniej konkurować z innymi teropodami w warunkach słabego oświetlenia (znalezione na Alasce szczątki prawdopodobnie należą nie do rodzaju Troodon, lecz do innych zaawansowanych troodontydów, jeszcze nienazwanych - zob. opis Troodon).

Jego ofiarami mogły padać ceratopsy Pachyrhinosaurus perotorum, hadrozaurydy Ugrunaaluk (obecnie uznawany za młodszy synonim Edmontosaurus), czy pachycefalozaury Alaskacephale. Konkurentami w dostępie do pożywienia mogły być dromeozaurydy i wspomniane troodontydy.

Upierzenie

Jest prawdopodobne, że nanukzaur, ze względu na chłód jaki panował na terenach jego występowania, był pokryty puszystą masą piór - jak jego chiński krewniak Yutyrannus.

Rekonstrukcja nanukzaura w arktycznym krajobrazie. Autor: Fred Wierum. [3].

Etymologia

Nazwa rodzajowa Nanuqsaurus pochodzi od połączenia inuickiego słowa nanuq które oznacza niedźwiedzia polarnego (Ursus maritimus) oraz greckiego słowa sauros czyli "jaszczur". Epitet gatunkowy hoglundi honoruje Forresta Hoglunda, za karierę w naukach o ziemi i "filantropijne wysiłki w sprzyjaniu instytucjom kulturalnym".

Filogeneza

Wg autorów opisu Nanuqsaurus był zaawansowanym tyranozaurynem i stanowił takson siostrzany dla kladu Tyrannosaurus+Tarbosaurus. Późniejsza analiza Brusattego i Carra (2016) wykazała jednak, że był on bardziej bazalny, a jego taksonem siostrzanym mógł być Teratophoneus.

Spis gatunków

Nanuqsaurus Fiorillo i Tykoski, 2014
N. hoglundi Fiorillo i Tykoski, 2014

Bibliografia

Brusatte, S.L. & Carr, T.D. (2016) "The phylogeny and evolutionary history of tyrannosauroid dinosaurs" Scientific Reports, 6, 20252. doi:10.1038/srep20252

Chinsamy, A., Thomas, D.B., Tumarkin-Deratzian, A.R. & Fiorillo, A.R. (2012) "Hadrosaurs were perennial polar residents" The Anatomical Record, (4), 610–614. doi:10.1002/ar.22428

Fiorillo, A.R. & Tykoski, R.S. (2014) "A Diminutive New Tyrannosaur from the Top of the World" PLoS ONE, 9(3), e91287. doi:10.1371/journal.pone.0091287