Niobrarasaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 2: Linia 2:
 
{{Opis
 
{{Opis
 
  |Autor                  = [[Krzysztof]], [[Maciej Ziegler]]
 
  |Autor                  = [[Krzysztof]], [[Maciej Ziegler]]
  |Korekta                = [[Tomasz Sokołowski ]], [[Daniel Madzia]], [[Sebastian Oziemski]], [[Michał Siedlecki]]
+
  |Korekta                = [[Tomasz Sokołowski ]], [[Daniel Madzia]], [[Sebastian Oziemski]], [[Michał Siedlecki]], [[Kamil Kamiński]]
  |nazwa                  = ''Niobrarasaurus''(niobrarazaur)
+
  |nazwa                  = ''Niobrarasaurus'' (niobrarazaur)
  |długość                = ok. 3 m
+
  |długość                = ok. 5-6,5 m
  |wysokość              = ok. 1,8m
+
  |wysokość              = ok. 1,8 m
  |masa                  = ok. 1 t  
+
  |masa                  = ok. 1,2-4 t  
 
  |dieta                  = roślinożerny
 
  |dieta                  = roślinożerny
 
  |miejsce                = [[USA]]
 
  |miejsce                = [[USA]]
Linia 23: Linia 23:
  
 
[[Nodosauridae]]
 
[[Nodosauridae]]
  |grafika                = Edmontonia_dinosaur.png
+
  |grafika                = Nodosaurus.jpg
  |podpis                = Rekonstrukcja ''[[Edmontonia]]''. Być może ''Niobrarasaurus'' był podobny.<br>
+
  |podpis                = Rekonstrukcja ''[[Nodosaurus]]''. Być może ''Niobrarasaurus'' był podobny.<br>
 
Autorzy: Mariana Ruiz i FunkMonk. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Edmontonia_dinosaur.png]
 
Autorzy: Mariana Ruiz i FunkMonk. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Edmontonia_dinosaur.png]
  |PorównanieGrupa        = Nodosauridae
+
  |PorównanieGrupa        =  
  |PorównanieDługość      = 3
+
  |PorównanieDługość      =  
 
  |mapa                  =  
 
  |mapa                  =  
 
}}
 
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
''Niobrarasaurus'' to [[rodzaj]] małego nodozuryda z późnej kredy Ameryki Północnej. Podobnie jak wszyscy inni przedstawiciele rodziny [[Nodosauridae]] był opancerzonym roślinożercą nie posiadającym buławy ogonowej. Prawdopodobnie był bliskim krewnym [[Nodosaurus|nodozaura]].
+
''Niobrarasaurus'' to [[rodzaj]] dosyć dużego nodozuryda z późnej kredy Ameryki Północnej. Podobnie jak wszyscy inni przedstawiciele rodziny [[Nodosauridae]] był opancerzonym roślinożercą nie posiadającym buławy ogonowej. Prawdopodobnie był bliskim krewnym [[Nodosaurus|nodozaura]].  Jego czaszka była długa i wąska, bardziej podobna do ''[[Pawpawsaurus]]'' niż do ''[[Edmontonia]]'' (Carpenter i Everhart, 2005).  
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Nazwa rodzajowa odnosi się do formacji, w której został znaleziony należący do niego materiał kopalny. Epitet gatunkowy honoruje geologa Virgila Cole'a, który odkrył i zdobył skamieniałość dinozaura w 1930 roku.
+
Nazwa rodzajowa odnosi się do formacji skalnej, w której został znaleziony należący do niego materiał kopalny. Epitet gatunkowy honoruje geologa Virgila Cole'a, który odkrył i zdobył skamieniałości dinozaura w 1930 roku.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
[[Holotyp]] - zmiażdżona czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe, krzyżowe oraz ogonowe; dwa szewrony, żebra, kość ramieniowa, kość biodrowa, kość promieniowa, kość łokciowa, stopa, kość udowa, piszczel, kość strzałkowa, kość skokowa, kość piętowa i pancerz.
+
[[Holotyp]] (MU 650 V, później FHSM VP-14855) - zmiażdżona czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe, oraz ogonowe, część kości krzyżowej, szewrony, żebra, częściowa kość łopatkowo-krucza, fragment kości biodrowej, prawa kość ramieniowa, promieniowa i łokciowa, fragmenty lewej kości  łokciowej i promieniowej, kości nadgarstka, kompletna prawa stopa, kość udowa, piszczelowa i kość strzałkowa, fragmenty lewej kości udowej, piszczelowej i strzałkowej,  pancerz (Carpenter i in., 1995).  
  
==Paleobiologia i Paleoekologia==
+
Materiał przypisany to okaz FHSM VP-13985 - prawa kość łokciowa i promieniowa młodego osobnika, mierzącego 2-3 m długości (Everhart i Hamm, 2003).
Niobrarazaur żył na zachodnim wybrzeżu wewnętrznego morza Niobrara, które podczas późnej kredy podzieliło Amerykę Północną na dwa mikrokontynenty: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appallachię. W morzu żyło wiele różnych zwierząt m.in. krewni amonitów z rodzaju Baculites, różnorodne ryby kostnoszkieletowe tj. drapieżny Xiphactinus o 5 metrach długości, rekiny takie jak Squalicorax, Cretoxyrhina, czy dziwaczny Scapanorchynchus. Oprócz nich w wodzie panowały gady morskie: plezjozaury (np. Dolichorchynchops lub Styxosaurus) oraz mozazaury ( m.in. Platecarpus i Tylosaurus). Nad powierzczhnią morza szybowały rybożerne pterozaury tj. Pteranodon, Geosternbergia, czy Nyktosaurus. Na wybrzeżu niobrarazaur koegzysował z wątpliwym nodozaurydem [[Hierosaurus]], hadrozauroidem [[Claosaurus]] oraz nieopisanym, wielkim hadrozaurydem, który był podobny do [[Corythosaurus|korytozaura]]. Gruby pancerz chronił grzbiet i boki niobrarazaura przed atakami drapieżników, a aby chronić nieopancerzoną skórę na spodzie ciała, dinozaur kładł się na brzuchu, podobnie jak jego krewniacy.
+
 
 +
==Historia taksonu==
 +
''Niobrarasaurus''  został pierwotnie opisany jako ''[[Hierosaurus]] coleii'' przez Mehla (1936). Coombs i Maryańska (1990) zsynonimizowali ten takson z ''[[Nodosaurus]] textilis''. Carpenter i in. (1995) stwierdzili, że okaz MU 650 V nie wykazuje żadnych cech unikatowych dla nodozaura, dlatego utworzyli dla niego nowy rodzaj ''Niobrarasaurus'' . W 2005 r. Carpenter i Everhart dokonali redeskrypcji czaszki. W tym samym roku Everhart i Hamm opisali fragmentaryczne szczątki młodego osobnika.
 +
 
 +
==Paleobiologia i paleoekologia==
 +
Niobrarazaur żył na zachodnim wybrzeżu wewnętrznego morza Niobrara, które podczas późnej kredy podzieliło Amerykę Północną na dwa mikrokontynenty: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appallachię. W morzu żyło wiele różnych zwierząt m.in. krewni amonitów z rodzaju ''Baculites'', różnorodne ryby kostnoszkieletowe tj. drapieżny ''Xiphactinus'' mierzący 5 m długości, rekiny takie jak ''Squalicorax'', ''Cretoxyrhina'', czy dziwaczny ''Scapanorchynchus''. Oprócz nich w wodzie panowały gady morskie: plezjozaury (np. ''Dolichorchynchops'' lub ''Styxosaurus'') oraz mozazaury ( m.in. ''Platecarpus'' i ''Tylosaurus''). Nad powierzchnią morza szybowały rybożerne pterozaury tj. ''Pteranodon'', ''Geosternbergia'', czy ''Nyktosaurus''. Oprócz nich po niebie latały ptaki z rodzaju ''Ichtyornis'', a w morzu  pływały ''Hesperornis'' i ''Baptornis'' - nielotne ptaki. Na wybrzeżu niobrarazaur koegzysował z wątpliwym nodozaurydem ''[[Hierosaurus]]'', hadrozauroidem ''[[Claosaurus]]'' oraz nieopisanym, wielkim hadrozaurydem, który był podobny do [[Corythosaurus|korytozaura]]. Gruby pancerz chronił grzbiet i boki niobrarazaura przed atakami drapieżników, a aby chronić nieopancerzoną skórę na spodzie ciała, dinozaur prawdopodobnie kładł się na brzuchu, podobnie jak jego krewniacy.
  
 
==Ciekawostki==
 
==Ciekawostki==
 
Choć niobrarazaur nie jest szeroko znany dla publiczności, jego rekonstrukcje znajdują się w amerykańskim parku rozrywki Moab Giants w Utah oraz w Juraparku Krasiejów.
 
Choć niobrarazaur nie jest szeroko znany dla publiczności, jego rekonstrukcje znajdują się w amerykańskim parku rozrywki Moab Giants w Utah oraz w Juraparku Krasiejów.
 
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 
| {{V|''Niobrarasaurus''}}
 
| {{V|''Niobrarasaurus''}}
| {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt| inni}} , [[1995]]
+
| {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]], [[David Dilkes|Dilkes]]}} i {{Kpt|[[David Weishampel|Weishampel]]}}, [[1995]]
 
|-
 
|-
 
| {{V|''N. coleii''}}
 
| {{V|''N. coleii''}}
| {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}} i {{Kpt|inni}}, [[1995]]
+
| ({{Kpt|[[Maurice Mehl|Mehl]]}}, [[1936]]) {{Kpt|[[Kenneth Carpenter|Carpenter]], [[David Dilkes|Dilkes]]}} i {{Kpt|[[David Weishampel|Weishampel]]}}, [[1995]]
 
|-
 
|-
|= [[Hierosaurus]] coleii
+
|= ''[[Hierosaurus]] coleii''
| {{Kpt|[[Maurice Mehl|Mehl]]}} [[1936]]
+
| {{Kpt|[[Maurice Mehl|Mehl]]}}, [[1936]]
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
<small> https://en.wikipedia.org/wiki/Niobrarasaurus
+
<small> Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) ''"Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage"''  PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]]
 +
 
 +
Carpenter, K., Dilkes, D., Weishampel, D.B. (1995). “The dinosaurs of the Niobrara Chalk Formation (upper Cretaceous, Kansas)”.  Journal of Vertebrate Paleontology 15(2): 275-297.
 +
 
 +
Carpenter, K., Everhart, M. J. (2007). “Skull of the ankylosaur ''Niobrarasaurus coleii'' (Ankylosauria: Nodosauridae) from the Smoky Hill Chalk (Coniacian) of western Kansas.” Transactions of the Kansas Academy of Science, 110(1/2): 1-9.
 +
 
 +
Everhart, M.J., Hamm, S.A. (2005). “A new nodosaur specimen (Dinosauria: Nodosauridae) from the Smoky Hill Chalk (Upper Cretaceous) of western Kansas.” Transactions of the Kansas Academy of Science 108(1/2): 15-21.
 +
 
 +
Holtz, T. (2012) ''"Dinosaurs"'' (suplement) [[https://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]]
  
 +
Paul, G.S. (2010). "''The Princeton Field Guide to Dinosaurs''" wyd. Princeton University.
 
<small>
 
<small>
  

Wersja z 08:53, 31 lip 2019

Autor: Krzysztof, Maciej Ziegler
Korekta: Tomasz Sokołowski , Daniel Madzia, Sebastian Oziemski, Michał Siedlecki, Kamil Kamiński


Niobrarasaurus (niobrarazaur)
Długość ok. 5-6,5 m
Wysokość ok. 1,8 m
Masa ok. 1,2-4 t
Dieta roślinożerny
Miejsce USA

Kansas (formacja Niobrara, ogniwo Smoky Hill Chalk)

Czas
252 201 145
66

ok. 87-82 Ma
późna kreda (późny koniak - wczesny kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Thyreophora

Ankylosauria

Nodosauridae

Nodosaurus.jpg
Rekonstrukcja Nodosaurus. Być może Niobrarasaurus był podobny.

Autorzy: Mariana Ruiz i FunkMonk. [1]

Wstęp

Niobrarasaurus to rodzaj dosyć dużego nodozuryda z późnej kredy Ameryki Północnej. Podobnie jak wszyscy inni przedstawiciele rodziny Nodosauridae był opancerzonym roślinożercą nie posiadającym buławy ogonowej. Prawdopodobnie był bliskim krewnym nodozaura. Jego czaszka była długa i wąska, bardziej podobna do Pawpawsaurus niż do Edmontonia (Carpenter i Everhart, 2005).

Etymologia

Nazwa rodzajowa odnosi się do formacji skalnej, w której został znaleziony należący do niego materiał kopalny. Epitet gatunkowy honoruje geologa Virgila Cole'a, który odkrył i zdobył skamieniałości dinozaura w 1930 roku.

Materiał kopalny

Holotyp (MU 650 V, później FHSM VP-14855) - zmiażdżona czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe, oraz ogonowe, część kości krzyżowej, szewrony, żebra, częściowa kość łopatkowo-krucza, fragment kości biodrowej, prawa kość ramieniowa, promieniowa i łokciowa, fragmenty lewej kości łokciowej i promieniowej, kości nadgarstka, kompletna prawa stopa, kość udowa, piszczelowa i kość strzałkowa, fragmenty lewej kości udowej, piszczelowej i strzałkowej, pancerz (Carpenter i in., 1995).

Materiał przypisany to okaz FHSM VP-13985 - prawa kość łokciowa i promieniowa młodego osobnika, mierzącego 2-3 m długości (Everhart i Hamm, 2003).

Historia taksonu

Niobrarasaurus został pierwotnie opisany jako Hierosaurus coleii przez Mehla (1936). Coombs i Maryańska (1990) zsynonimizowali ten takson z Nodosaurus textilis. Carpenter i in. (1995) stwierdzili, że okaz MU 650 V nie wykazuje żadnych cech unikatowych dla nodozaura, dlatego utworzyli dla niego nowy rodzaj Niobrarasaurus . W 2005 r. Carpenter i Everhart dokonali redeskrypcji czaszki. W tym samym roku Everhart i Hamm opisali fragmentaryczne szczątki młodego osobnika.

Paleobiologia i paleoekologia

Niobrarazaur żył na zachodnim wybrzeżu wewnętrznego morza Niobrara, które podczas późnej kredy podzieliło Amerykę Północną na dwa mikrokontynenty: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appallachię. W morzu żyło wiele różnych zwierząt m.in. krewni amonitów z rodzaju Baculites, różnorodne ryby kostnoszkieletowe tj. drapieżny Xiphactinus mierzący 5 m długości, rekiny takie jak Squalicorax, Cretoxyrhina, czy dziwaczny Scapanorchynchus. Oprócz nich w wodzie panowały gady morskie: plezjozaury (np. Dolichorchynchops lub Styxosaurus) oraz mozazaury ( m.in. Platecarpus i Tylosaurus). Nad powierzchnią morza szybowały rybożerne pterozaury tj. Pteranodon, Geosternbergia, czy Nyktosaurus. Oprócz nich po niebie latały ptaki z rodzaju Ichtyornis, a w morzu pływały Hesperornis i Baptornis - nielotne ptaki. Na wybrzeżu niobrarazaur koegzysował z wątpliwym nodozaurydem Hierosaurus, hadrozauroidem Claosaurus oraz nieopisanym, wielkim hadrozaurydem, który był podobny do korytozaura. Gruby pancerz chronił grzbiet i boki niobrarazaura przed atakami drapieżników, a aby chronić nieopancerzoną skórę na spodzie ciała, dinozaur prawdopodobnie kładł się na brzuchu, podobnie jak jego krewniacy.

Ciekawostki

Choć niobrarazaur nie jest szeroko znany dla publiczności, jego rekonstrukcje znajdują się w amerykańskim parku rozrywki Moab Giants w Utah oraz w Juraparku Krasiejów.

Spis gatunków

Niobrarasaurus Carpenter, Dilkes i Weishampel, 1995
N. coleii (Mehl, 1936) Carpenter, Dilkes i Weishampel, 1995
= Hierosaurus coleii Mehl, 1936

Bibliografia

Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage" PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853

Carpenter, K., Dilkes, D., Weishampel, D.B. (1995). “The dinosaurs of the Niobrara Chalk Formation (upper Cretaceous, Kansas)”. Journal of Vertebrate Paleontology 15(2): 275-297.

Carpenter, K., Everhart, M. J. (2007). “Skull of the ankylosaur Niobrarasaurus coleii (Ankylosauria: Nodosauridae) from the Smoky Hill Chalk (Coniacian) of western Kansas.” Transactions of the Kansas Academy of Science, 110(1/2): 1-9.

Everhart, M.J., Hamm, S.A. (2005). “A new nodosaur specimen (Dinosauria: Nodosauridae) from the Smoky Hill Chalk (Upper Cretaceous) of western Kansas.” Transactions of the Kansas Academy of Science 108(1/2): 15-21.

Holtz, T. (2012) "Dinosaurs" (suplement) [[2]]

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.