Nodosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (usunięcie pozostałości krzaczków:
) |
(poprawki, uzupełnienia) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Autor: | | Autor: | ||
| Linia 7: | Linia 6: | ||
| [[Maciej Ziegler]] | | [[Maciej Ziegler]] | ||
[[Krzysztof Lichota]] | [[Krzysztof Lichota]] | ||
| + | |||
| + | [[Kamil Kamiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 16: | Linia 17: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | 5-6 m | + | | 5-6,1 m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| − | | 2 t | + | | 2-3,5 t |
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[USA]] - | + | | [[USA]] - Wyoming |
| − | <small>( | + | <small>([[formacja]] [[Frontier]])</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| Linia 49: | Linia 50: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Nodosaurus'' to | + | ''Nodosaurus'' to [[rodzaj]] ankylozaura, który żył podczas późnej kredy około 95-94 milionów lat temu w środkowym cenomanie na terenach obecnych Stanów Zjednoczonych. Jest to jeden z pierwszych odkrytych ankylozaurów, mimo to do dziś pozostaje słabo poznanym zwierzęciem. |
| − | + | ''Nodosaurus'' został nazwany i pobieżnie opisany przez Othniela Charlesa Marsha w [[1889]] roku. W [[1921]] roku Richard [[Lull]] opisał te szczątki dokładniej. Dawniej do ''Nodosaurus'' zaliczano też szczątki pochodzące z Kansas, lecz w 1995 r. przeniesiono je do nowego rodzaju - ''[[Niobrarasaurus]]''. | |
| − | == | + | ==Etymologia== |
| − | + | Nazwa ''Nodosaurus'' pochodzi od łacińskiego ''nodus'' („guz”, „wypukłość”) oraz greckiego ''sauros'' („gad”, „jaszczur”). Całość można tłumaczyć jako „guzkowaty jaszczur”. Nawiązuje ona do budowy pancerza nodozaura. | |
| − | + | ==Materiał kopalny== | |
| + | Holotyp (YPM 1815) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy, obejmujący co najmniej 3 niepełne kręgi grzbietowe, kość krzyżową , 13 kręgów ogonowych, kości biodrowe, żebra, fragmenty łopatek i część kości kończyn, w tym niemal kompletną lewą kończynę tylną, a także fragmenty pancerza (Lull, 1921). | ||
| − | == | + | ==Budowa== |
| − | + | [[Plik: The_American_journal_of_science_(1921)_(18147021802).jpg|300px|thumb|right|Miednica holotypu nodozaura.[ https://www.flickr.com/photos/internetarchivebookimages/18147021802/].]] | |
| + | Naukowcy twierdzą, że gad ten osiągał około 5-6 metrów długości. Nodozaur miał cztery krótkie, słupowate nogi zakończone pięcioma palcami, krótką szyję oraz długi, giętki ogon. Chociaż nie znaleziono jego czaszki, na podstawie porównań z krewniakami można przypuszczać, że jego głowa była stosunkowo wąska i zakończona spiczastym pyskiem. Pancerz grzbietowy nodozaura składał się z rzędów guzkowatych płyt, rozdzielonych pasami mniejszych, czworokątnych płytek o wymiarach ok. 2x3 cm. Większe płyty mierzyły średnio 8x5,5 cm. Zaokrąglone guzki na ich szczytach miały ok. 1,5 cm wysokości. Największa z zachowanych płyt ma ponad 14 cm długości i prawdopodobnie znajdowała się u podstawy ogona. Nie jest pewne, czy ''Nodosaurus'' miał kolce po bokach ciała. Tak jak wszystkie nodozaurydy, również ''Nodosaurus'' nie miał kostnej buławy na końcu ogona. Podczas ataku mięsożernego teropoda, być może przykucał na ziemi chroniąc miękkie podbrzusze, pozostawiając na widoku jedynie odporny na ugryzienia pancerz kostny - podobnie jak dzisiejsza peba (''Dasypus novemcinctus''). | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 69: | Linia 72: | ||
| [[Marsh]], [[1889]] | | [[Marsh]], [[1889]] | ||
|} | |} | ||
| + | |||
| + | ==Bibliografia== | ||
| + | <small> Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) “Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage.” PLoS Biology, 12(5), e1001853. [[doi:10.1371/journal.pbio.1001853]] | ||
| + | |||
| + | Creisler, B. (online 2003) "Dinosauria Translation and Pronunciation Guide N" http://www.dinosauria.com/dml/names/dinos.htm [kopia: https://archive.is/56DA9] | ||
| + | |||
| + | Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [http://www.geol.umd.edu/~tholtz/dinoappendix/HoltzappendixWinter2011.pdf]. | ||
| + | |||
| + | Lull, R.S. (1921). “The Cretateous armored dinosaur, ''Nodosaurus textilis'' Marsh”. American Journal of Science, s5-1 (2) 97-126. [[DOI: https://doi.org/10.2475/ajs.s5-1.2.97]]. | ||
| + | |||
| + | Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs" | ||
| + | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 80: | Linia 95: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Cenoman]] | [[Kategoria:Cenoman]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 20:52, 6 sie 2021
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Sokołowski | Maciej Ziegler |
| Nodosaurus (nodozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 5-6,1 m |
| Masa: | 2-3,5 t |
| Miejsce występowania: | USA - Wyoming |
| Czas występowania | 95-94 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja Nodosaurus. [1] | |
Wstęp
Nodosaurus to rodzaj ankylozaura, który żył podczas późnej kredy około 95-94 milionów lat temu w środkowym cenomanie na terenach obecnych Stanów Zjednoczonych. Jest to jeden z pierwszych odkrytych ankylozaurów, mimo to do dziś pozostaje słabo poznanym zwierzęciem.
Nodosaurus został nazwany i pobieżnie opisany przez Othniela Charlesa Marsha w 1889 roku. W 1921 roku Richard Lull opisał te szczątki dokładniej. Dawniej do Nodosaurus zaliczano też szczątki pochodzące z Kansas, lecz w 1995 r. przeniesiono je do nowego rodzaju - Niobrarasaurus.
Etymologia
Nazwa Nodosaurus pochodzi od łacińskiego nodus („guz”, „wypukłość”) oraz greckiego sauros („gad”, „jaszczur”). Całość można tłumaczyć jako „guzkowaty jaszczur”. Nawiązuje ona do budowy pancerza nodozaura.
Materiał kopalny
Holotyp (YPM 1815) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy, obejmujący co najmniej 3 niepełne kręgi grzbietowe, kość krzyżową , 13 kręgów ogonowych, kości biodrowe, żebra, fragmenty łopatek i część kości kończyn, w tym niemal kompletną lewą kończynę tylną, a także fragmenty pancerza (Lull, 1921).
Budowa
_(18147021802).jpg)
Naukowcy twierdzą, że gad ten osiągał około 5-6 metrów długości. Nodozaur miał cztery krótkie, słupowate nogi zakończone pięcioma palcami, krótką szyję oraz długi, giętki ogon. Chociaż nie znaleziono jego czaszki, na podstawie porównań z krewniakami można przypuszczać, że jego głowa była stosunkowo wąska i zakończona spiczastym pyskiem. Pancerz grzbietowy nodozaura składał się z rzędów guzkowatych płyt, rozdzielonych pasami mniejszych, czworokątnych płytek o wymiarach ok. 2x3 cm. Większe płyty mierzyły średnio 8x5,5 cm. Zaokrąglone guzki na ich szczytach miały ok. 1,5 cm wysokości. Największa z zachowanych płyt ma ponad 14 cm długości i prawdopodobnie znajdowała się u podstawy ogona. Nie jest pewne, czy Nodosaurus miał kolce po bokach ciała. Tak jak wszystkie nodozaurydy, również Nodosaurus nie miał kostnej buławy na końcu ogona. Podczas ataku mięsożernego teropoda, być może przykucał na ziemi chroniąc miękkie podbrzusze, pozostawiając na widoku jedynie odporny na ugryzienia pancerz kostny - podobnie jak dzisiejsza peba (Dasypus novemcinctus).
Spis gatunków
| Nodosaurus | Marsh, 1889 |
|---|---|
| N. textilis | Marsh, 1889 |
Bibliografia
Benson, R. B. J., Campione, N. E., Carrano, M. T., Mannion, P. D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D. C. (2014) “Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage.” PLoS Biology, 12(5), e1001853. doi:10.1371/journal.pbio.1001853
Creisler, B. (online 2003) "Dinosauria Translation and Pronunciation Guide N" http://www.dinosauria.com/dml/names/dinos.htm [kopia: https://archive.is/56DA9]
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [2].
Lull, R.S. (1921). “The Cretateous armored dinosaur, Nodosaurus textilis Marsh”. American Journal of Science, s5-1 (2) 97-126. DOI: https://doi.org/10.2475/ajs.s5-1.2.97.
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide To Dinosaurs"
![[1]](http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/ligans/dinosaurs/dc_card_nodos_big.jpg){kind=link}