Pangea: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzenie hasła) |
m (Uzupełnienie) |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Pangea''' - ogromny superkontynent powstały z połączenia wszystkich kontynentów. Istniał na początku [[Mezozoik|ery mezozoicznej]]. | '''Pangea''' - ogromny superkontynent powstały z połączenia wszystkich kontynentów. Istniał na początku [[Mezozoik|ery mezozoicznej]]. | ||
==Paleogeografia== | ==Paleogeografia== | ||
| − | Większość kontynentów uległa połączeniu w jedną masę lądów w późnym [[paleozoik]]u. Ostatnimi kontynentami, które dołączyły do superkontynentu były [[Syberia]] i [[Chiny]]. Połączyły się one z pozostałymi w późnym [[perm]]ie. Od tamtej pory na Ziemi był już tylko jeden kontynent - Pangea. W miejscach, gdzie przyłączyły się Syberia, Chiny i [[Eurameryka]] powstały potężne łańcuchy górskie, które utrudniały migracje faun i flor na terenie Pangei. Choć był to jeden ląd, był on bardzo zróżnicowany. Istnienie Pangei zakończyło się w [[jura|jurze]], gdy rozpadła się ona na część północną ([[Laurazja|Laurazję]]) i południową ([[Gondwana|Gondwanę]]). | + | Większość kontynentów uległa połączeniu w jedną masę lądów w późnym [[paleozoik]]u. Ostatnimi kontynentami, które dołączyły do superkontynentu były [[Syberia]] i [[Chiny]]. Połączyły się one z pozostałymi w późnym [[perm]]ie. Od tamtej pory na Ziemi był już tylko jeden kontynent - Pangea. Otaczał go ogromny ocean [[Panthalassa]], a od wschodu [[Paleotetyda]] (a później [[Tetyda]]). W miejscach, gdzie przyłączyły się Syberia, Chiny i [[Eurameryka]] powstały potężne łańcuchy górskie, które utrudniały migracje faun i flor na terenie Pangei. Choć był to jeden ląd, był on bardzo zróżnicowany. Istnienie Pangei zakończyło się w [[jura|jurze]], gdy rozpadła się ona na część północną ([[Laurazja|Laurazję]]) i południową ([[Gondwana|Gondwanę]]). |
==Klimat== | ==Klimat== | ||
Tak ogromne masy lądów i zamknięcie wielu mórz powinny osuszyć klimat i generować ogromne wahania temperatur, tak jak to się dzieje w dzisiejszej centralnej Azji. Bogate zespoły zwierząt i roślin z formacji [[Karoo]], która leżała w sercu południowej części superkontynentu, przeczą temu poglądowi. Prawdopodobnie liczna sieć rzek, które płynęły w głąb kontynentu i zasilały duże jeziora, mogła wpływać chłodząco i stabilizująco na klimat. W [[trias]]ie klimat zaczął się jednak ocieplać i osuszać. Wilgotne powietrze z mórz i oceanów nie było w stanie dotrzeć tak daleko w głąb Pangei. Powstałe pustynie wraz z łańcuchami górskimi stanowiły trudną do przebycia barierę dla zwierząt i roślin Pangei. | Tak ogromne masy lądów i zamknięcie wielu mórz powinny osuszyć klimat i generować ogromne wahania temperatur, tak jak to się dzieje w dzisiejszej centralnej Azji. Bogate zespoły zwierząt i roślin z formacji [[Karoo]], która leżała w sercu południowej części superkontynentu, przeczą temu poglądowi. Prawdopodobnie liczna sieć rzek, które płynęły w głąb kontynentu i zasilały duże jeziora, mogła wpływać chłodząco i stabilizująco na klimat. W [[trias]]ie klimat zaczął się jednak ocieplać i osuszać. Wilgotne powietrze z mórz i oceanów nie było w stanie dotrzeć tak daleko w głąb Pangei. Powstałe pustynie wraz z łańcuchami górskimi stanowiły trudną do przebycia barierę dla zwierząt i roślin Pangei. | ||
Wersja z 15:09, 20 mar 2012
Wstęp
Pangea - ogromny superkontynent powstały z połączenia wszystkich kontynentów. Istniał na początku ery mezozoicznej.
Paleogeografia
Większość kontynentów uległa połączeniu w jedną masę lądów w późnym paleozoiku. Ostatnimi kontynentami, które dołączyły do superkontynentu były Syberia i Chiny. Połączyły się one z pozostałymi w późnym permie. Od tamtej pory na Ziemi był już tylko jeden kontynent - Pangea. Otaczał go ogromny ocean Panthalassa, a od wschodu Paleotetyda (a później Tetyda). W miejscach, gdzie przyłączyły się Syberia, Chiny i Eurameryka powstały potężne łańcuchy górskie, które utrudniały migracje faun i flor na terenie Pangei. Choć był to jeden ląd, był on bardzo zróżnicowany. Istnienie Pangei zakończyło się w jurze, gdy rozpadła się ona na część północną (Laurazję) i południową (Gondwanę).
Klimat
Tak ogromne masy lądów i zamknięcie wielu mórz powinny osuszyć klimat i generować ogromne wahania temperatur, tak jak to się dzieje w dzisiejszej centralnej Azji. Bogate zespoły zwierząt i roślin z formacji Karoo, która leżała w sercu południowej części superkontynentu, przeczą temu poglądowi. Prawdopodobnie liczna sieć rzek, które płynęły w głąb kontynentu i zasilały duże jeziora, mogła wpływać chłodząco i stabilizująco na klimat. W triasie klimat zaczął się jednak ocieplać i osuszać. Wilgotne powietrze z mórz i oceanów nie było w stanie dotrzeć tak daleko w głąb Pangei. Powstałe pustynie wraz z łańcuchami górskimi stanowiły trudną do przebycia barierę dla zwierząt i roślin Pangei.
Fauna
W środkowym permie fauna była dość jednorodna na superkontynencie. Połączenie z Syberią i Chinami w późnym permie umożliwiło migrację tych zwierząt także na te tereny. Stopniowo coraz rzadsze się stawały gady ssakokształtne, zastępowane przez różne grupy gadów archozaurokształtnych. Tempo zmian było jednak nierównomierne i zachodziło nierównomiernie w poszczególnych regionach Pangei. Pod koniec środkowego triasu powstały dinozaury, które stopniowo zasiedliły cały superkontynent. W karniku prawdopodobnie zajęły część południową, a w noryku północną. W późnym triasie na całą Pangeę rozprzestrzeniły się także ssaki, pterozaury i inne grupy zwierząt. Te, które powstały po rozpadzie superkontynentu już nie miały takiej możliwości np. Choristodera.
Flora
Stopnio i nierównomiernie drzewiaste widłaki, kalamity i klinolisty (drzewiaste widłaki) zanikały. Ich miejsce zajmowały rośliny nasienne z grupy Caytoniales i miłorzęby, a także zupełnie nowe grupy - sagowce i benetyty. Pojawiły się nowe paprocie - długoszowce (łac. Osmundales). Zmiany te trwały do końca triasu. Na południu Pangei paprocie nasienne Glossopteris zostały zastąpione przez inne - Dicroidium.
Źródła
Cox, C. B. i Moore P. D. 2000. Biogeography - An ecological and evolutionary approach. Blackwell Science, wydanie szóste, dodruk w 2003, str. 1-298.
