Panphagia: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 63: | Linia 63: | ||
==Pozycja systematyczna i anatomia== | ==Pozycja systematyczna i anatomia== | ||
| − | ''Panphagia'' była małych rozmiarów – jej [[holotyp]] określa się na około 1,3 m długości. Nie były to jednak jej maksymalne rozmiary, gdyż był to osobnik nie w pełni dojrzały. Wyglądem zewnętrznym na pierwszy rzut oka przypominała inne prymitywne dinozaury [[Saurischia|gadziomiedniczne]], gdyż posiadała jeszcze ich proporcje w budowie poszczególnych kości. Budowa jej zębów wskazuje na wszystkożerność. Szczątki ''Panphagia protos'', pierwotnie uważanej za prekursora wszystkich zauropodomorfów, zostały formalnie opisane w 2009 roku przez [[Ricardo Martínez|Martínez]]a i [[Oscar Alcober|Alcober]]a. | + | ''Panphagia'' była małych rozmiarów – jej [[holotyp]] określa się na około 1,3 m długości. Nie były to jednak jej maksymalne rozmiary, gdyż był to osobnik nie w pełni dojrzały. Wyglądem zewnętrznym na pierwszy rzut oka przypominała inne prymitywne dinozaury [[Saurischia|gadziomiedniczne]], gdyż posiadała jeszcze ich proporcje w budowie poszczególnych kości. Budowa jej zębów wskazuje na wszystkożerność. Szczątki ''Panphagia protos'', pierwotnie uważanej za prekursora wszystkich zauropodomorfów, zostały formalnie opisane w [[2009]] roku przez [[Ricardo Martínez|Martínez]]a i [[Oscar Alcober|Alcober]]a. |
| − | Budowa mózgoczaszki panfagii potwierdza, że jest ona bardzo prymitywna. Nie miała jeszcze cech typowych dla późniejszych prozauropodów, takich jak szersze kości czołowe i zredukowane wnęki - przednia bębenkowa i kłaczkowata. Jednak pewne aspekty kości nadpotylicznej (np. szerokość) bardziej nawiązują już do zauropodomorfów niż pozostałych | + | Budowa mózgoczaszki panfagii potwierdza, że jest ona bardzo prymitywna. Nie miała jeszcze cech typowych dla późniejszych prozauropodów, takich jak szersze kości czołowe i zredukowane wnęki - przednia bębenkowa i kłaczkowata. Jednak pewne aspekty kości nadpotylicznej (np. szerokość) bardziej nawiązują już do zauropodomorfów niż pozostałych [[dinozaur]]ów. Dziwi przyczep mięśnia protraktora kości skrzydłowej i kwadratowej, znajdujący się na ''proootic''. Ma wydłużony kształt podobnie jak u [[Thecodontosaurus|tekodontozaura]], u prymitywnego [[Theropoda|teropoda]] [[Tawa|tawy]] jest on nieco dłuższy. Jednak jest znacznie krótszy u roślinożernych dinozaurów i [[Silesaurus|silezaura]] niż u panfagii. |
Analiza kladystyczna przeprowadzona przez autorów jej opisu, dowiodła, że ''Panphagia'' jest najbardziej bazalnym przedstawicielem [[Sauropodomorpha]]. Jednak późniejsze badania Martina Ezcurry wykazały że jest to przedstawiciel [[Guaibasauridae]]. Dzieli ona niektóre cechy z ''[[Saturnalia]]'', a także z ''[[Eoraptor]]'' - prawdopodobnie bazalnym zauropodomorfem lub teropodem (przynależność do którejś z tych grup nie jest absolutnie pewna). Są nimi np. puste kości, budowa zębów, ogólne proporcje. | Analiza kladystyczna przeprowadzona przez autorów jej opisu, dowiodła, że ''Panphagia'' jest najbardziej bazalnym przedstawicielem [[Sauropodomorpha]]. Jednak późniejsze badania Martina Ezcurry wykazały że jest to przedstawiciel [[Guaibasauridae]]. Dzieli ona niektóre cechy z ''[[Saturnalia]]'', a także z ''[[Eoraptor]]'' - prawdopodobnie bazalnym zauropodomorfem lub teropodem (przynależność do którejś z tych grup nie jest absolutnie pewna). Są nimi np. puste kości, budowa zębów, ogólne proporcje. | ||
Wersja z 13:00, 31 sty 2014
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Panphagia (panfagia) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 1,3 m |
| Masa: | ? kg |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja San Juan |
| Czas występowania | 232-230 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Szkielet - na biało odnalezione kości. Autorzy: Ricardo N. Martinez i Oscar A. Alcober (2009). | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Panphagia protos to jeden z najstarszych zauropodomorfów. Jej szczątki zostały odkryte w prowincji San Juan w Argentynie pod koniec 2006 roku. Datuje się je na ladyn lub karnik (środkowy lub późny trias).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Panphagia pochodzi o greckich słów: pan (wszystko), phagein (jeść), ia (odnoszący się do). W wolnym tłumaczeniu nazwę tę można przetłumaczyć jako "wszystkożerca". Epitet gatunkowy protos wskazuje z kolei na jego prymitywność.
Pozycja systematyczna i anatomia
Panphagia była małych rozmiarów – jej holotyp określa się na około 1,3 m długości. Nie były to jednak jej maksymalne rozmiary, gdyż był to osobnik nie w pełni dojrzały. Wyglądem zewnętrznym na pierwszy rzut oka przypominała inne prymitywne dinozaury gadziomiedniczne, gdyż posiadała jeszcze ich proporcje w budowie poszczególnych kości. Budowa jej zębów wskazuje na wszystkożerność. Szczątki Panphagia protos, pierwotnie uważanej za prekursora wszystkich zauropodomorfów, zostały formalnie opisane w 2009 roku przez Martíneza i Alcobera.
Budowa mózgoczaszki panfagii potwierdza, że jest ona bardzo prymitywna. Nie miała jeszcze cech typowych dla późniejszych prozauropodów, takich jak szersze kości czołowe i zredukowane wnęki - przednia bębenkowa i kłaczkowata. Jednak pewne aspekty kości nadpotylicznej (np. szerokość) bardziej nawiązują już do zauropodomorfów niż pozostałych dinozaurów. Dziwi przyczep mięśnia protraktora kości skrzydłowej i kwadratowej, znajdujący się na proootic. Ma wydłużony kształt podobnie jak u tekodontozaura, u prymitywnego teropoda tawy jest on nieco dłuższy. Jednak jest znacznie krótszy u roślinożernych dinozaurów i silezaura niż u panfagii.
Analiza kladystyczna przeprowadzona przez autorów jej opisu, dowiodła, że Panphagia jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Sauropodomorpha. Jednak późniejsze badania Martina Ezcurry wykazały że jest to przedstawiciel Guaibasauridae. Dzieli ona niektóre cechy z Saturnalia, a także z Eoraptor - prawdopodobnie bazalnym zauropodomorfem lub teropodem (przynależność do którejś z tych grup nie jest absolutnie pewna). Są nimi np. puste kości, budowa zębów, ogólne proporcje.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze PVSJ 874 to następujące skamieniałości: częściowa czaszka na którą składają się prawa kość nosowa i przedczołowa, lewa czołowa, obie kości ciemieniowe i kwadratowe, prawy prootic, kość potyliczna, przednia połowa lewej dolnej szczęki i prawa część dolnej szczęki bez przedniej części kości zębowej; elementy kręgosłupa: 3 kręgi szyjne (1 przedni i 2 tylne), 4 łuki neuralne tylnych kręgów grzbietowych, 1 trzon kręgu grzbietowego, 19 kręgów ogonowych (pierwszy, 2 proksymalne, 1 środkowo-proksymalny i 15 dystalnych); elementy obręczy barkowej: lewa łopatka; elementy obręczy miednicznej: lewa kość biodrowa, lewa kość łonowa, lewa kość kulszowa; szczątki kończyn: prawa kość piszczelowa i skokowa, prawa kość III śródstopia, proksymalna połowa prawdopodobnie lewej kości IV śródstopia i 4 paliczki (w tym 1 kończyny tylnej).
Diagnoza
Wg Martíneza i Alcobera (2009) jest to dinozaur o charakterystycznych cechach:
- przedniotylnych wydłużonych dołkach na podstawie przedniobrzusznego wyrostka kości nosowej;
- szerokim, bocznym kołnierzem na kości kwadratowej z szerokim otworem umiejscowionym daleko od trzonu kości;
- głębokim rowku na powierzchni bocznej dolnej szczęki w otoczeniu wystających grzebieni brzusznych i grzbietowych, ciągnących się od dziewiątego zęba do otworu kości kątowej górnej;
- wyrostkach tylnobrzusznych kości zębowej rozdwojonych w dwie smukłe gałęzie, które pokrywają boczną powierzchnię kości kątowej;
- długim retroarticular wyrosteku powierzchni stawowej szerszym niż obszar stawów kości kwadratowej;
- owalnych bruzdach na bocznej powierzchni tylnej granicy trzonów kręgów szyjnych;
- różnych wzniesieniach zlokalizowanych tylnogrzbietowo do diafofyzów łuków neuralnych przednich kręgów szyjnych;
- dystalnym końcu ostrza łopatki prawie trzykrotnie szerszym od jej szyjki;
- ostrzu łopatki z poszerzonym tylnodystalnym rogiem ograniczonym przez zaklinowaną tylną granicę;
- blaszką przyśrodkową brevis fossa dwukrotnie szerszą niż wyrostki kości biodrowych.
Powyższe cechy odróżniają Panphagia protos od innych prymitywnych zauropodomorfów, a także od pozostałych prymitywnych gadziomiednicznych, jak Eoraptor.
Spis gatunków
| Panphagia | Martínez i Alcober, 2009 |
|---|---|
| P. protos | Martínez i Alcober, 2009 |
Bibliografia
Ezcurra M.D. 2010. A new early dinosaur (Saurischia: Sauropodomorpha) from the Late Triassic of Argentina: a reassessment of dinosaur origin and phylogeny. Journal of Systematic Palaeontology, t. 8, nr 3, str. 371–425.
Martínez R.N. i O.A. Alcober. 2009. A basal sauropodomorph (Dinosauria: Saurischia) from the Ischigualasto Formation (Triassic, Carnian) and the early evolution of Sauropodomorpha. PLoS ONE, t. 4, nr 2, str. 1–12.
Martínez R.N., Haro J.A. i C. Apaldetti. 2012. Braincase of Panphagia protos (Dinosauria, Sauropodomorpha). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 32: sup1, str. 70-82. DOI: 10.1080/02724634.2013.819009
