Pelorosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Pelorosaurus (pelorozaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 16 m (24 m??) |
| Masa: | 8-14 t (30-46 t??) |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania – hrabstwo West Sussex
(nadgrupa Wealden) |
| Czas występowania | 140,2-136,4 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Pelorosaurus. [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Pelorosaurus to takson-worek z terenów Wysp Brytyjskich. Gatunek typowy – P. conybeari – pochodzi z wczesnej kredy (walanżyn) i jest jednym z pierwszych nazwanych zauropodów. Inne gatunki, które są synonimami innych zauropodów, znane są zarówno z warstw jurajskich, jak i kredowych.
Materiał kopalny
P. conybeari – holotyp to prawa kość ramienna.
Materiał przypisany to 4 proksymalne kręgi ogonowe (holotyp Cetiosaurus brevis – zostały one odnalezione kilka metrów od kości ramiennej). Jeżeli miał te same proporcje, co Giraffatitan brancai, to mógł mieć ok. 16 metrów długości i 8-14 ton. Szacunki Holtza (2012) mówią o 24 metrach i masie czterech słoni (ok. 24 ton?), lecz nie są one podparte żadnymi wiarygodnymi badaniami.
"P." becklesii – holotyp (BMNH R1868) to dobrze zachowana kość ramienna, kość łokciowa, kość promieniowa i odcisk skóry. Warto zaznaczyć, że ten odcisk skóry jest jedynym znaną pozostałością tkanki skórnej u zauropodów (Taylor, 2010).
Taksonomia
Mimo, że do pelorozaura przypisano ogromną ilość gatunków (których nazwy zostały dodatkowo zniekształcone w kolejnych publikacjach), to konsensusem wydaje się być uznanie tylko jednego gatunku za ważnego z naukowego punktu widzenia. Jest nim P. conybeari, który być może jest brachiozaurydem – kuzynem słynnych Brachiosaurus i Giraffatitan. Jeżeli to prawda, to jest kolejnym obok Abydosaurus i Sauroposeidon dowodem, że brachiozaurydy nie wyginęły wraz z końcem jury. Pod względem taksonomicznym Pelorosaurus jest skomplikowanym rodzajem zauropoda – w podobnym stopniu do powszechnie bardziej znanych Cetiosaurus i Titanosaurus.
Kolejny, drugi gatunek pelorozaura, "P." becklesii, to – jak się okazuje po latach – niespokrewniony z P. conybeari tytanozaur ze statusem nomen dubium. Oba zostały nazwane przez Gideona Mantella.
Pozostałe gatunki albo zostały przemianowane do innych rodzajów, albo zostały do niego zaliczone z innych taksonów. Jednak autorzy drugiej edycji "The Dinosauria" uznali, że zaliczanie nierzadko źle zachowanych pojedynczych kości do pelorozaura – w dodatku z różnych przedziałów czasowych – jest nieuzasadnione. Stąd tak wiele niepewnych taksonów z Anglii, jak np. Dinodocus, Oplosaurus czy Gigantosaurus jest uznawanych za osobne rodzaje. Nieliczne, jak Pelorosaurus humerostraticus (obecnie Duriatitan humerostraticus), zostały uznane za ważne w obrębie innego rodzaju.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Pelorosaurus znaczy "monstrualny jaszczur". Epitety gatunkowe jedynych gatunków, które nie zostały przemianowane do innych taksonów – odpowiednio conybeari i becklesii – być może honorują ludzi o nazwiskach Conybear i Becklesi (lub Beckles).
Spis gatunków
| Pelorosaurus | Mantell, 1850 | ||
|---|---|---|---|
| = Onchosaurus | (Gervais, 1852) Gervais, 1859 | ||
| = Telorosaurus | Baur, 1891 | ||
| P. conybearei | (Mantell, 1849) Mantell, 1850 | ||
| = Cetiosaurus brevis | Owen, 1842 | ||
| = Morosaurus brevis | (Owen, 1842) Sauvage, 1897/1898? | ||
| = Pelorosaurus brevis | (Owen, 1842) von Huene, 1927 | ||
| = Cetiosaurus conybeari | Melville, 1849 | ||
| = Ornithopsis conybeari | (Mantell, 1850) von Huene, 1929 | ||
| = Astrodon valdensis | (Lydekker, 1889) Swinton, 1936 | ||
| = Pleurocoelus valdensis Lydekker, 1889 | |||
| "P." becklesii | Mantell, 1852 | nomen dubium | |
| = Morosaurus becklesii | (Mantell, 1852) Marsh, 1889 | ||
| P. armatus | (Gervais, 1852) Lydekker, 1889 | = Oplosaurus armatus | Gervais, 1852 |
| P. megalonyx | (Seeley, 1869) | = Gigantosaurus megalonyx | nomen dubium |
| P. praecursor | (Sauvage, 1876) Sauvage, 1895 | ??= Neosodon praecursor | nomen dubium |
| P. humerocristatus | (Hulke, 1874) Sauvage, 1897 | = Duriatitan humerocristatus | |
| = Cetiosaurus humerocristatus | Hulke, 1874 | ||
| = Ornithopsis humerocristatus | (Hulke, 1874) Lydekker, 1888 | ||
| P. manseli | (Hulke, 1874) | = "Ischyrosaurus" manseli | ?nomen dubium |
| = Ornithopsis manseli | (Hulke, 1874) Lydekker, 1888 | ||
| ?= Morinosaurus typus | Sauvage, 1874 | ?nomen dubium | |
| = Cetiosauriscus manseli | |||
| P. hulkei | Lydekker, 1889 | = Ornithopsis hulkei | |
| P. leedsii | (Hulke, 1887) | = ?Ornithopsis leedsii | ?nomen dubium |
| = Pelorosaurus leedsi | (Hulke, 1887) Lydekker, 1890 | ||
| = Cetiosauriscus leedsii | (Hulke, 1887) von Huene, 1927 | ||
| = Cetiosaurus leedsii | (Hulke, 1887) Phillips, 1871 | ||
| P. mackesoni | = Dinodocus mackesoni | Owen, 1884 | nomen dubium |
Bibliografia
Barrett, P.M., Benson, R.B.J. and Upchurch, P. (2010) "Dinosaurs of Dorset: Part II, the sauropod dinosaurs (Saurischia, Sauropoda) with additional comments on the theropods". Proceedings of the Dorset Natural History and Archaeological Society 131: 113–126
Blows, W.T. (1995) The Early Cretaceous brachiosaurid dinosaurs Ornithopsis and Eucamerotus from the Isle of Wight, England. "Palaeontology". 38, ss. 187–197
Gunga, H.-C., Suthau, T., Bellmann, A., Stoinski, S., Friedrich, A., Trippel, T., Kirsch, K., Hellwich, O. (2008) "A new body mass estimation of Brachiosaurus brancai Janensch, 1914 mounted and exhibited at the Museum of Natural History (Berlin, Germany"). Fossil Record 11(1):28-33. doi: 10.1002/mmng.200700011 [2]
Henderson, D.M. (2004) "Tipsy punters: sauropod dinosaur pneumaticity, buoyancy and aquatic habits." Proceedings of the Royal Society of London B, 71: S180–S183. doi:10.1098/rsbl.2003.0136
Naish, D., Martill, D.M. (2007) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia. „Journal of the Geological Society”. 164, s. 493–510. doi:10.1144/0016-76492006-032
Taylor, M.P. (2009) "A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensch 1914) ". Journal of Vertebrate Paleontology 29(3):787-806
Taylor, M.P. (2010) "Sauropod dinosaur research: a historical review". Geological Society, London, Special Publications; v. 343; p. 361-386; doi:10.1144/SP343.22 [3]
Upchurch, P., Barrett, P. M., Dodson, P. (2004): Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
http://dml.cmnh.org/1999Feb/msg00055.html
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [4]
