Rativates
| Autor: | Korekta: |
| Kamil Kamiński |
| Rativates (ratiwates) | |
|---|---|
| Długość: | 3,3-3,4 m |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Kanada - Alberta |
| Czas występowania | 77-75 Ma
późna kreda (późny kampan) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja Retivates. Autor: Tom Parker [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Rativates był przedstawicielem ornitomimozaurów zamieszkującym tereny dzisiejszej Ameryki Północnej w późnej kredzie. Początkowo jego szczątki uznano za okaz Struthiomimus altus. Dopiero w 2016 r. został on przeniesiony do osobnego rodzaju i gatunku.
Etymologia
Nazwa Rativates pochodzi od łacińskich słów ratis, w nawiązaniu do bezgrzebieniowców (Ratitae), czyli ptaków nielatających, i nie posiadających grzebienia na mostku, oraz vates czyli „jasnowidz”. Odnosi się ona do podobieństwa tego dinozaura do współczesnych strusi, który miał niejako „przewidzieć” ich późniejsze pojawienie się. Z kolei epitet gatunkowy pochodzi od łacińskiego evadere, czyli „unikać”, „wymykać się”. Oddaje on przypuszczalną zdolność ratiwatesa do wymykania się ówczesnym drapieżnikom, oraz nawiązuje do faktu, że został on prawidłowo zidentyfikowany i nazwany dopiero 80 lat po odkryciu holotypu (McFeeters i in., 2016).
Historia badań
W 1934 r. Sternberg odkrył niekompletny szkielet ornitomimida (ROM 1709) w osadach formacji Dinosaur Park w Albercie, uznając go za okaz Struthiomimus. W 1972 r. Russell dokonał rewizji systematyki północnoamerykańskich orniotmimidów, przypisując ten szkielet do Struthiomimus altus. Dopiero dokładna analiza anatomii i porównanie z pozostałymi przedstawicielami Ornithomimidae pozwoliła na prawdiłową identyfikację i wyodrębnienie nowego rodzaju. ROM 1709 został nazwany i opisany w 2016 r. przez Bradleya McFeetersa, Michaela Ryana, Claudię Schröder-Adams i Thomasa Cullena.
Materiał kopalny
Holotyp to niekompletny szkielet oznaczony numerem katalogowym ROM 1709. Obejmuje on pysk i przednią część żuchwy, przednie kręgi ogonowe oraz niemal kompletną miednicę i większość kości tylnych kończyn. Wg autorów opisu, był to osobnik dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości
Filogeneza
Wg McFeetersa i in. (2016) ratiwates należał do kladu zaawansowanych ornitomimidów razem z Dromiceiomimus brevitertius (nazywany przez autorów Ornithomimus edmontonicus), Struthiomimus altus, Qiupalong henanensis i Anserimimus planinychus.
Budowa
Ratiwates pod względem ogólnego wyglądu mocno przypominał inne północnoamerykańskie ornitomimidy. Podobnie jak one był dwunożnym, prawdopodobnie opierzonym teropodem z niewielką głową, zakończoną bezzębnym dziobem. Różnił się od nich jedynie kilkoma szczegółami budowy kości szczękowej, kości kulszowej, wyrostków kolczystych kręgów ogonowych i trzeciej kości śródstopia. Ponadto od Struthiomimus odróżnia go budowa miednicy, od Ornithomimus sp. = Dromiceiomimus samueli – krótsze okno przedoczodołowe, a od nienazwanego dużego ornitomimida z formacji Dinosaur Park – mniejszy rozmiar ciała i kształt pazurów tylnych kończyn (McFeeters i in., 2016).
Sądząc po rozmiarach kości, ratiwates był mniejszy niż Struthiomimus i Dromiceiomimus. Porównanie rozmiarów kości miednicy i kończyn tylnych wskazuje, że miał ok. 80% wielkości osobnika AMNH 5339 (Struthiomimus altus), ocenianego przez Mortimera (2016 online) na 4,3 m długości, oraz ponad 90% wielkości okazu RTMP 95.110.1 (Dromiceiomimus brevitertius), szacowanego na 3,6 m. Przy założeniu podobnych proporcji, Rativates mierzyłby zatem ok. 3,3-3,4 m.
Paleobiologia i paleoekologia
Ratiwates i jego krewniacy wg większości badań mogli być roślinożercami lub wszystkożercami (zob. też Ornithomimosauria#dieta oraz Struthiomimus altus). Obecność trzech ornitomimidów w dolnych warstwach formacji Dinosaur Park (Rativates, Dromiceiomimus i Struthiomimus) sugeruje, że zajmowały one nieco inne nisze ekologiczne, być może odzwierciedlające różnice w wielkości (McFeeters i in., 2016). Obok nich żyły liczne dinozaury rogate i kaczodziobe. Zagrożeniem dla ratiwatesa mogły być drapieżne dromeozaurydy i tyranozaurydy, jak np. Gorgosaurus. Jedynym sposobem na obronę przed większymi teropodami była zapewne ucieczka.
Spis gatunków
| Rativates | McFeeters, Ryan, Schröder-Adams i Lanser, 2016 |
| R. evadens | McFeeters, Ryan, Schröder-Adams i Lanser, 2016 |
Bibliografia
McFeeters, B., Ryan, M., J., Schröder-Adams, C., Cullen, T., M. (2016). A new ornithomimid theropod from the Dinosaur Park Formation of Alberta, Canada. Journal of Vertebrate Paleontology. DOI: 10.1080/02724634.2016.1221415
Mortimer, M. (2016) online. [2]
Russell, D. (1972). Ostrich dinosaurs from the Late Cretaceous of Western Canada. Canadian Journal of Earth Sciences. 9 (4): 375–402. doi:10.1139/e72-031.
