|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| − | <small>
| + | #REDIRECT [[Diplodocus#D. halli]] |
| − | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
| |
| − | | Autor:
| |
| − | | Korekta:
| |
| − | |-
| |
| − | | [[Marcin Szermański]]
| |
| − | [[Dawid Mazurek]]
| |
| − | | [[Maciej Ziegler]]
| |
| − | |}
| |
| − | </small>
| |
| − | | |
| − | ----
| |
| − | | |
| − | {| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
| |
| − | ! colspan=2 | ''Seismosaurus'' (sejsmozaur)
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''Długość''':
| |
| − | | 30-33 m
| |
| − | | |
| − | |-
| |
| − | ! '''Masa''':
| |
| − | | 30 t
| |
| − | | |
| − | |-
| |
| − | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
| |
| − | | [[formacja Morrison]]
| |
| − | | |
| − | [[USA]] ([[Nowy Meksyk]])
| |
| − | |-
| |
| − | ! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| |
| − | | 155-148 Ma
| |
| − | | |
| − | późna [[jura]] ([[kimeryd]] - wczesny [[tyton]])
| |
| − | |-
| |
| − | | colspan=2 |[[Plik:Diplodocus.png|600px|]]
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | ==Wstęp==
| |
| − | Sejsmozaur to jeden z najbardziej znanych dinozaurów długoszyich (zauropodów). Przez ponad dekadę był uważany za jednego z największych dinozaurów, a w chwili jego opisania został nawet – nieco na wyrost, tak, jakby zapomniano o ''[[Amphicoelias]] fragillimus'' – okrzyknięty prawdopodobnie największym zwierzęciem lądowym wszechczasów. Od paru lat jego niekompletne szczątki uznawane są za skamieniałe kości innego zauropoda – słynnego ''[[Diplodocus]]''.
| |
| − | | |
| − | ==Lokalizacja==
| |
| − | Szczątki sejsmozaura zostały odnalezione w Nowym Meksyku ([[USA]], hrabstwo Sandoval, 16 km na zachód od San Ysidro) w pokładach formacji Morrison (górne warstwy ogniwa [[Brushy Basin]]). Ta sławna skalna formacja znana jest przede wszystkim ze znajdowanych w jej warstwach skamieniałości późnojurajskich zauropodów, a także jednych z najsłynniejszych dinozaurów: ''[[Allosaurus]]'' i ''[[Stegosaurus]]''. Co ciekawe, wyższe partie formacji Morrison (tradycyjnie uznawanej za pokłady późnojurajskie, w tym ogniwo [[Brushy Basin]]) mogą należeć już całkowicie lub częściowo do warstw wczesnokredowych, na co wskazują badania radiometryczne ([[Gillette]], [[1991]]), jednak wydają się one błędne.
| |
| − | | |
| − | ==Materiał kopalny==
| |
| − | [[Holotyp]] NMMNH 3690 to niekompletny, częściowo artykulowany szkielet na którego składa się: 1 izolowany i 7 artykulowanych kręgów grzbietowych, artykulowane żebra, obie kości biodrowe i kulszowe, jedna kość łonowa, kość krzyżowa, kręgi ogonowe i 230 gastrolitów, które obecnie nie są uważane za kamienie żołądkowe sejsmozaura, ponieważ okazały się one wyszlifowanymi przez strumień kamieniami (otoczakami).
| |
| − | | |
| − | Materiał przypisany to częściowy i niezidentyfikowany element kończyny, pochodzący z osobnika typowego, lecz znaleziony nieco dalej.
| |
| − | | |
| − | Cały wyżej wymieniony materiał kopalny został przypisany do ''[[Diplodocus]]''.
| |
| − | | |
| − | ==Taksonomia==
| |
| − | ''Seismosaurus'' został opisany w [[1991]] roku przez Davida [[Gillette]]’a na podstawie niekompletnego szkieletu znalezionego w [[1979]] roku w stanie [[Nowy Meksyk]] ([[USA]]). Zaliczył go do grupy [[Diplodocidae]], do którego należą takie zauropody, jak: ''[[Apatosaurus]]'', ''[[Barosaurus]]'', ''[[Diplodocus]]'', czy ''[[Supersaurus]]''. W środowisku paleontologicznym trwały dyskusję o statusie taksonomicznym sejsmozaura na poziomie rodzajowym. [[Lucas]] i in. ([[2004]]) doszli do wniosku, że sejsmozaur nie różnił się od diplodoka w więcej niż 10%. Następnie, w [[2006]] roku, [[Lucas]] i jego współpracownicy wykazali, że okaz ten nie może być uznany za odmienny rodzaj. Okazało się, że autapomorfie sejsmozaura (cechy anatomiczne odróżniające go od innych taksonów) nie są tak naprawdę autapomorfiami. W rezultacie ten długoszyi dinozaur okazał się być młodszym synonimem diplodoka, różnym od niego jedynie na poziomie gatunkowym – jako rodzaj należy do ''[[Diplodocus]]''. Mimo to rozważane jest, czy holotyp sejsmozaura nie jest aby przerośniętym okazem ''[[Diplodocus]] longus''. Na chwilę obecną jest niepewnym, największym gatunkiem diplodoka spośród wszystkich czterech (trzech?) (piąty (czwarty?) gatunek – ''[[Diplodocus]] lacustris'' – jest nieważny, a więc posiada status ''[[nomen dubium]]'').
| |
| − | | |
| − | ==Rozmiary==
| |
| − | Pierwsza rekonstrukcja sejsmozaura autorstwa [[Gillette]]’a była imponująca – zwierzę to za życia miało mieć aż 54 metry długości, a ważyło 113 tony! To niewiele mniej od maksymalnych szacunkowych rozmiarów najdłuższego dinozaura, ''[[Amphicoelias]]''. Kolejne próby oszacowania jego rozmiarów, bazowane na najbardziej kompletnym okazie diplodoka z gatunku ''[[Diplodocus]] carnegii'' dowiodły, że początkowe założenia są błędne. Na podstawie proporcji kości tych dwu zauropodów okazało się, że [[Gillette]] zawyżył rozmiary sejsmozaura o 30%. Zrewidował więc długość do o wiele bardziej wiarygodnych 35 metrów. Okazało się bowiem, że kręgi ogonowe mające być kręgami 20-27 okazały się być kręgami 12-19. Obecnie ([[Lucas]] i in., [[2004]]) szacuje się tego dinozaura na maksymalnie 33 metry długości i 30 ton, a więc nieco mniej od ''[[Supersaurus]]''. W porównaniu do niego miał krótszą szyję, mniej krępy tułów i dłuższy ogon. Z kolei [[Paul]] ([[2010]]) obliczył jego długość na 32 metry.
| |
| − | | |
| − | ==Etymologia==
| |
| − | Nazwa rodzajowa ''Seismosaurus'' znaczy "jaszczur wstrząsający ziemią", gdyż David [[Gillette]] był przekonany o olbrzymich wręcz rozmiarach tego dinozaura. Epitet gatunkowy ''halli'' honoruje Jamesa W. Halla oraz jego żonę Ruth w zamian za pomoc okazywaną przez trzy dekady przy wykopaliskach w Nowym Meksyku. Ponieważ honoruje on formalnie nie jedną, a dwie osoby, więc nazwa ''halli'' została przemianowana przez George’a Olshevsky’ego na ''hallorum'' (liczba mnoga), na co autor opisu David [[Gillette]] się zgodził. Jednak zasady nazewnictwa [[ICZN]] nie przewidują zmian w nazwach zatwierdzonych już taksonów, nawet jeśli zawierają one błąd. Zatem proponowana nazwa ''S. hallorum'' stała się młodszym (nieważnym) synonimem ''S. halli''.
| |
| − | | |
| − | ==Spis gatunków==
| |
| − | {| class="wikitable"
| |
| − | | ''Seismosaurus''
| |
| − | | [[Gillette]], [[1991]]
| |
| − | | = ''[[Diplodocus]]''
| |
| − | | [[Marsh]], [[1878]]
| |
| − | |-
| |
| − | | ''S. halli''
| |
| − | | [[Gillette]], [[1991]]
| |
| − | | = ''[[Diplodocus]] halli''
| |
| − | | ([[Gillette]], [[1991]]) [[Lucas]], [[Heckert]], [[Hunt]] i [[Sullivan]], [[2004]]
| |
| − | | ?= ''[[Diplodocus]] longus''
| |
| − | |-
| |
| − | | = ''"S. hallorum"''
| |
| − | | [[Gillette]], [[1991]] emed. [[Olshevsky]], ?
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | ==Bibliografia==
| |
| − | <small>
| |
| − | Gillette D.D: A New Sauropod Dinosaur from the Morrison Formation (Upper Jurassic/Lower Cretaceuos) of New Mexico, USA; Source: Journal of Vertebrate Paleontology, Vol. 11, No. 4 (Dec. 31, 1991), pp. 417-433
| |
| − | | |
| − | Hartman S. & Shinkle L. (2006) "Estimating osteological neutral position in sauropod axial skeletons: Comparing two-dimensional and three-dimensional methods of analysis". Journal of Vertebrate Paleontology, Vol. 26, Supplement to No. 3
| |
| − | | |
| − | Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
| |
| − | | |
| − | Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P.: Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004
| |
| − | | |
| − | Whitlock J.A. (2011) "A phylogenic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)"
| |
| − | | |
| − | Wings O. (2007) "A review of gastrolith function with implications for fossil vertebrates and a revised classification"
| |
| − | </small>
| |
| − | | |
| − | [[Kategoria:Dinosauria]]
| |
| − | [[Kategoria:Saurischia]]
| |
| − | [[Kategoria:Sauropoda]]
| |
| − | [[Kategoria:Ameryka Północna]]
| |
| − | [[Kategoria:USA]]
| |
| − | [[Kategoria:Mezozoik]]
| |
| − | [[Kategoria:Jura]]
| |
| − | [[Kategoria:Kimeryd]]
| |
| − | [[Kategoria:Tyton]]
| |
