Sonorasaurus
Hasło do weryfikacji i rozbudowy
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Sokołowski | Maciej Ziegler |
| Sonorasaurus (sonorazaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 15 m |
| Masa: | 7-11 t (ok. 15 t???) |
| Miejsce występowania: | USA - Arizona
(formacja Turney Ranch) |
| Czas występowania | pk. 98-97 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
? Titanosauriformes / ?? Laurasiformes |
Rekonstrukcja przyżyciowa Sonorasaurus, przedstawiająca go jako brachiozauryda. Całkiem możliwe jednak, że wyglądał zupełnie inaczej. Autor: Dmitry Bogdanov. [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Sonorasaurus jest rodzajem brachiozauryda, który występował we wczesnej kredzie na terenie Stanów Zjednoczonych. Długość tego zauropoda szacuje się na około 15, a wysokość na 8 metrów. Prawdopodobnie ważył około 6-10 ton.
Upchurch i in. (2004) uważają go za nomen dubium – czyli niediagnostycznego, zapewne przez kiepsko zachowany materiał kopalny. Z drugiej strony nie poświęcili mu ani jednego komentarza, co wydaje się być nieroztropne i rzuca cień na ich osąd co do ważności sonorazaura.
Historia taksonu
Gatunek typowy, S. thompsoni, został opisany przez Ratkevicha w 1998 roku, na podstawie skamielin odkrytych trzy lata wcześniej przez studenta geologii Richarda Thompsona w zachodniej części pustyni Sonoran zwanej pustynią Chihuahua. Skamieniałości zostały wydobyte 22 kwietnia 1996 roku przez Hilla, Ratkevicha i ekipę z ASDM (Arizona-Sonora Desert Museum).
Jest to pierwszy odkryty brachiozauryd żyjący podczas wczesnej kredy w Ameryce Północnej. Najciekawsze jest to, że początkowo okaz ten uznano za dużego hadrozauryda. Następnie nieoficjalnie uznano – jeszcze przed formalnym opisem – że może to być przedstawiciel therizinozaurów lub karnozaurów. Jak pisze D'Emic (2012), Ratkevich zaklasyfikował go do tej grupy zauropodów na podstawie wydłużonych kości kończyn przednich, jednak ostatnie odkrycia pokazują, że były one obecne w takiej postaci także u bazalnych somfospondylów (jak np. u Ligabuesaurus, Sauroposeidon) i bazalnych tytanozaurów (np. Andesaurus, Malawisaurus). Wg D'Emica potrzebnych jest więcej danych, by móc z całą pewnością ustalić jego pozycję systematyczną, choć autor wskazuje wiele cech potwierdzających przynależność do Titanosauriformes a także dwie cechy kości śródręcza, wskaujące na przynależność do Brachiosauridae. Dane przedstawione przez Royo-Torresa w 2009 r. ("El saurópodo de Peñarroya de Tastavins" Monograpfías Turonlenses 6) wskazały zaś, że Sonorasaurus to przedstawiciel Laurasiformes, mieszczącego się poza Titanosauriformes (za D'Emic, 2012: s. 644 i ryc. 3).
Hill i Ratkevich [2] badali jego kości pod mikroskopem i porównywali je z kośćmi należącymi do innych dinozaurów. Były to: Allosaurus, Apatosaurus, hadrozaury, ceratopsy i niezidentyfikowany zauropod z formacji Morrison dzisiejszego stanu Kolorado. Właśnie to ten ostatni wykazuje najwięcej podobieństwa pod względem budowy mikroskopijnej kości. Jak jednak podkreślają ci sami naukowcy, wyniki badań nie są jednoznaczne i wymagają ponownej, dokładniejszej analizy.
Materiał kopalny
Szczątki tego zauropoda są słabo zachowane. Są to między innymi kości kończyn, kości miednicy, żebra i kręgi ogonowe. Ich całkowita masa wynosi 6,7 kg.
Etymologia
Nazwa rodzajowa tego dinozaura długoszyjego pochodzi od pustyni Sonoran, na obszarze której odkryto jego skamieniałości. Epitet gatunkowy thompsoni honoruje Richarda Thompsona – odkrywcy jego skamieniałych szczątków.
Spis gatunków
| Sonorasaurus | Ratkevich, 1998 | ??nomen dubium |
|---|---|---|
| = "Chihuahuasaurus" | Ratkevich vide [anonim], 1997 | nomen nudum |
| S. thompsoni | Ratkevich, 1998 | ??nomen dubium |
Bibliografia
Źródła naukowe:
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x
Gunga, H.-C., Suthau, T., Bellmann, A., Stoinski, S., Friedrich, A., Trippel, T., Kirsch, K., Hellwich, O. (2008) "A new body mass estimation of Brachiosaurus brancai Janensch, 1914 mounted and exhibited at the Museum of Natural History (Berlin, Germany"). Fossil Record 11(1):28-33. doi: 10.1002/mmng.200700011 [3]
Henderson, D.M. (2004) "Tipsy punters: sauropod dinosaur pneumaticity, buoyancy and aquatic habits." Proceedings of the Royal Society of London B, 71: S180–S183. doi:10.1098/rsbl.2003.0136
Taylor, M.P. (2009) "A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensch 1914) ". Journal of Vertebrate Paleontology 29(3):787-806
Upchurch, P., Barrett, P. M., Dodson, P. (2004): Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Inne:
Hill, R. & Ratkevich R., online: A MICROSCOPIC LOOK AT THE SONORASAURUS SITE, COCHISE CO., ARIZONA [4]
Olshevsky, G. (1997, online): http://dml.cmnh.org/1997Jul/msg00164.html
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [5]
![[1]](http://en.wikipedia.org/wiki/File:Sonorasaurus1DB.jpg){kind=link}