Tapuiasaurus

Hasło do weryfikacji - aktualna systematyka?

Autor:	Korekta:
Tomasz Skawiński	Jakub Starzyński

---

Tapuiasaurus
Długość:	? m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	Brazylia – stan Minas Gerais (formacja Quiricó)
Czas występowania	125-112 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda Titanosauriformes Somphospondyli Titanosauria Lithostrotia Nemegtosauridae
Czaszka. Źródło: Zaher i in., 2011..

Wstęp

Tapuiasaurus – rodzaj zauropoda z grupy tytanozaurów (Titanosauria) żyjącego we wczesnej kredzie na terenach dzisiejszej Ameryki Południowej.

Budowa

Czaszka Tapuiasaurus cechowała się wydłużonym rostrum z prostymi kośćmi przedszczękowymi, cylindrycznymi zębami ciągnącymi się do wysokości okna poprzedzającego okno przedoczodołowe, nachylonymi ku przodowi kośćmi kwadratowymi i nozdrzami zewnętrznymi cofniętymi do poziomu oczodołów. Tego typu wydłużona czaszka, występująca u niektórych tytanozaurów, niezależnie powstała również u przedstawicieli grupy Diplodocidae. Tapuiasaurus jest najstarszym znanym tytanozaurem z taką morfologią czaszki. Okno przedoczodołowe tego rodzaju jest większe niż u większości Macronaria, choć wydłużone w mniejszym stopniu niż u nemegtozaura. Cechą wyjątkową Tapuiasaurus jest obecność przedniego wyrostka na kości jarzmowej pokrywającego górną krawędź kości szczękowej i tworzącego większość dolnej krawędzi okna przedoczodołowego. Budowa żuchwy przypomina tę występującą u innych Nemegtosauridae. Kość łokciowa jest wydłużona, a promieniowa rozszerzona na dystalnym końcu. Kręgi przedkrzyżowe są tyłowklęsłe i wysoce spneumatyzowane.

Systematyka

Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Zahera i współpracowników Tapuiasaurus jest zaawansowanym przedstawicielem Titanosauria – należy do kladu Nemegtosauridae, obejmującego również Nemegtosaurus i Rapetosaurus. Drugi spośród tych rodzajów jest prawdopodobnie bliżej spokrewniony z Tapuiasaurus, co wspiera kilka cech czaszki niewystępujących u nemegtozaura. Zaawansowana pozycja Tapuiasaurus – mimo iż wiele pozaczaszkowych synapomorfii zaawansowanych tytanozaurów jest u niego nieobecnych – jest silnie wspierana, a uzyskanie pozycji u podstawy kladu Lithostrotia wymaga wydłużenia drzewa o sześć stopni w stosunku do najbardziej parsymonicznego.

Materiał kopalny i lokalizacja typowa

Tapuiasaurus macedoi został opisany w 2011 roku przez Hussama Zahera i współpracowników w oparciu o fragmentaryczny, połączony stawowo szkielet (MZSP-PV 807) obejmujący niemal kompletną czaszkę wraz z żuchwą, kości gnykowe, kręgi, żebra, lewą płytę mostkową, prawe: kość kruczą i ramienną, lewą kość promieniową, kości łokciowe, kości śródręcza, udowe, lewą kość strzałkową i niemal kompletną lewą stopę. Skamieniałości te odkryto w formacji Quiricó w pobliżu miasta Coração de Jesus w brazylijskim stanie Minas Gerais. Na podstawie obecności szczątków mięśniopłetwych, małżoraczków i palinomorf wiek tych osadów ocenia się na apt.

Etymologia

Nazwa Tapuiasaurus pochodzi od słowa Tapuia, w językach z rodziny Jê oznaczająca autochtoniczne plemiona środkowej Brazylii, oraz greckiego słowa sauros („jaszczur”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, macedoi, honoruje Ubirajarę Alvesa Macedo, który odkrył złoża w pobliżu Coração de Jesus.

Spis gatunków

Tapuiasaurus	Zaher, Pol, Carvalho, Nascimento, Riccomini, Larson, Juarez-Valieri, Pires-Domingues, da Silva jr i de Almeida Campos, 2011
T. macedoi	Zaher, Pol, Carvalho, Nascimento, Riccomini, Larson, Juarez-Valieri, Pires-Domingues, da Silva jr i de Almeida Campos, 2011

Bibliografia

Zaher H, Pol D, Carvalho AB, Nascimento PM, Riccomini C, Larson P, Juarez-Valieri R, Pires-Domingues R, da Silva jr J, de Almeida Campos D. 2011. A complete skull of an Early Cretaceous sauropod and the evolution of advanced titanosaurians. PLoS ONE 6 (2): e16663. doi:10.1371/journal.pone.0016663.