Titanoceratops: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(spis gat., synonim?)
m
Linia 27: Linia 27:
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
| [[USA]] - [[Nowy Meksyk]]
+
| [[USA]] - Nowy Meksyk
  
 
<small>wyższe pokłady [[formacja Fruitland|formacji Fruitland]]
 
<small>wyższe pokłady [[formacja Fruitland|formacji Fruitland]]
Linia 41: Linia 41:
 
| [[Dinosauria]]
 
| [[Dinosauria]]
  
[[Ornithishia]]
+
[[Ornithischia]]
  
 
[[Genasauria]]
 
[[Genasauria]]

Wersja z 23:52, 12 lip 2012

Autor: Korekta:
Marcin Szermański

Maciej Ziegler

Tomasz Skawiński

Dawid Mika


Titanoceratops (tytanoceratops)
Długość: 6,8 m
Masa: 6,5 t
Miejsce występowania: USA - Nowy Meksyk

wyższe pokłady formacji Fruitland

lub niższe pokłady formacji Kirkland

Czas występowania 74-73 Ma

późna kreda (późny kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Genasauria

Cerapoda

Marginocephalia

Ceratopsia

Neoceratopia

Coronosauria

Ceratopsoidea

Ceratopsidae

Chasmosaurinae

Triceratopsini

Titanoceratops.jpg

Autor: Nicholas Longrich, 2011. Skala = 1 m.

Wstęp

Titanoceratops to nazwa rodzajowa dinozaura rogatego, który należy do kladu Triceratopsini – zaawansowanej grupy zrzeszającej Eotriceratops, Nedoceratops, Ojoceratops, Torosaurus oraz Triceratops i jest jego najstarszym przedstawicielem. Początkowo holotyp traktowano jako wyrośnięty okaz Pentaceratops sternbergi, jednak nie wykazuje jego cech diagnostycznych. Titanoceratops jest największym (najcięższym) znanym dinozaurem kampanu Ameryki Północnej, choć w tej kwestii Longrich raczej się myli – niepewny gatunek lambeozaura, Lambeosaurus laticaudus przerasta go rozmiarami. Na podstawie skamieniałości uważa się, że osiągał rozmiary zbliżone do Triceratops. Odkrycie tytanoceratopsa zmieniło dotychczasowy pogląd na ewolucję dużych chasmozaurynów – jak się okazuje Triceratopsini wyewoluowały 5 milionów lat wcześniej, niż sądzono dotychczas.

Materiał kopalny

Holotyp (OMNH 10165) to niekompletny szkielet na którego składają się: niekompletna czaszka z żuchwą, elementy kręgosłupa (syncervical, kręgi szyjne, grzbietowe, krzyżowe i ogonowe), niekompletne żebra, kości kończyny górnej (ramienne, prawa promieniowa), kości kończyny dolnej (udowe, piszczelowe, prawa strzałkowa), kości miednicy (biodrowe, kulszowe) i skostniałe ścięgna.

Budowa

Przedstawiciel kladu Triceratopsini różniący się: od innych chasmozaurynów ekstremalnym powiększeniem dołu w kości przedszczękowej; od triceratopsa w posiadaniu cienkich kości łuskowych, obecnością okien ciemieniowych (oba mogą być związane z wiekiem zwierzęcia - Horner i Goodwin, 2006; Scannella i Horner, 2010), przypominającej róg kość nadjarzmową; różniący się od triceratopsa i torozaura w posiadaniu wąskiego łuku ciemieniowego i pionowej nosowej rozpórki z wąską podstawą; różniący się od triceratopsa, torozaura i eotriceratopsa w posiadaniu rozszerzonego epoccipital (małego rożku) na ogonowym końcu kości łuskowej (może być związane z wiekiem zwierzęcia - Horner i Goodwin, 2006; Scannella i Horner, 2010) i bardzo dużym dołem w kości przedszczękowej, brakiem rzędu zgiętych grzbietowo wyrostków; różniący się od eotriceratopsa w posiadaniu wydłużonej kości przedszczękowej w stosunku do jej wysokości. Longrich (2011) podaje 22 cechy odróżniające tytanoceratopsa od pentaceratopsa, z których niektóre mogą zależeć od wieku osobnika i zmienności między przedstawicielami tego samego gatunku.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Titanoceratops znaczy "tytaniczne/olbrzymie rogate oblicze" (gr. titan + ceras + ops). Epitet gatunkowy ouranos (odrzucona ostatecznie inna wersja Longricha - ouranous) została zaczerpnięta od Uranosa – ojca tytanów z mitologii greckiej.

Spis gatunków

Titanoceratops Longrich, 2011 ?= Pentaceratops
T. ouranos Longrich, 2011 ?= Pentaceratops sternbergi
= "T. ouranos" Longrich, 2010 nomen nudum
= "T. ouranous" Longrich, 2010 nomen nudum

Bibliografia

Lehman T.M. (1998) "A gigantic skull and skeleton of the horned dinosaur Pentaceratops sternbergi from New Mexico" Journal of Paleontology, 72(5), 894-906.

Longrich N.R. (2011) "Titanoceratops ouranos, a giant horned dinosaur from the Late Campanian of New Mexico" Cretaceous Research, 32 (3), 264-276.

Horner J.R. & Goodwin M.B. (2006) "Major cranial changes during Triceratops ontogeny" Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 273 (1602), 2757-2761.

Scannella, J. & Horner J.R. (2010) "Torosaurus Marsh, 1891, is Triceratops Marsh, 1889 (Ceratopsidae: Chasmosaurinae): synonymy through ontogeny" Journal of Vertebrate Paleontology, 30(4): 1157-1168.