Titanoceratops: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
{{DISPLAYTITLE:''Titanoceratops''}}
 
<small>
 
<small>
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
Linia 27: Linia 28:
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
| wyższe pokłady [[formacji Fruitland]]
+
| [[USA]] - Nowy Meksyk
  
lub niższe pokłady [[formacji Kirkland]]
+
<small>wyższe pokłady formacji [[Fruitland]]
  
[[Stany Zjednoczone]] ([[Nowy Meksyk]])
+
lub niższe pokłady formacji [[Kirkland]]</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| 74-73 Ma
+
| 74-73 [[Ma]]
  
(późny [[kampan]])
+
<small>późna [[kreda]] (późny [[kampan]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
 
| [[Dinosauria]]
 
| [[Dinosauria]]
  
[[Ornithishia]]
+
[[Ornithischia]]
  
 
[[Genasauria]]
 
[[Genasauria]]
Linia 52: Linia 53:
  
 
[[Neoceratopia]]
 
[[Neoceratopia]]
 +
 +
[[Coronosauria]]
 +
 +
[[Ceratopsoidea]]
  
 
[[Ceratopsidae]]
 
[[Ceratopsidae]]
Linia 60: Linia 65:
 
|-
 
|-
 
| colspan=2 |[[Plik:Titanoceratops.jpg|400px|]]
 
| colspan=2 |[[Plik:Titanoceratops.jpg|400px|]]
 +
<small> Autor: Nicholas Longrich, 2011. Skala = 1 m.</small>
 +
|-
 +
! colspan=2 | Mapa znalezisk ''Titanoceratops''
 +
|-
 +
| colspan=2 |
 +
<display_points type="terrain" zoom=3>
 +
New Mexico, USA|wyższe pokłady formacji [[Fruitland]] lub niższe pokłady formacji [[Kirkland]], Nowy Meksyk, [[USA]]|<small>''T. ouranos'' - '''OMNH 10165 ([[holotyp]])'''.
 +
</display_points>
 
|}
 
|}
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
''Titanoceratops'' to nazwa rodzajowa dinozaura rogatego, który należy do kladu [[Triceratopsini]] – zaawansowanej grupy zrzeszającej ''[[Eotriceratops]]'', ''[[Nedoceratops]]'', ''[[Ojoceratops]]'', ''[[Torosaurus]]'' oraz ''[[Triceratops]]'' i jest jego najstarszym przedstawicielem. Początkowo holotyp traktowano jako wyrośnięty okaz ''[[Pentaceratops]] sternbergii'', jednak nie wykazuje jego cech diagnostycznych. ''Titanoceratops'' jest największym (najcięższym) znanym dinozaurem [[kampanu]] [[Ameryki Północnej]], choć w tej kwestii [[Longrich]] raczej się myli – niepewny gatunek lambeozaura, ''[[Lambeosaurus]] laticaudus'' przerasta go rozmiarami. Na podstawie skamieniałości uważa się, że osiągał rozmiary zbliżone do ''[[Triceratops]]''. Odkrycie tytanoceratopsa zmieniło dotychczasowy pogląd na ewolucję dużych chasmozaurynów – jak się okazuje [[Triceratopsini]] wyewoluowały 5 milionów lat wcześniej, niż sądzono dotychczas.
+
''Titanoceratops'' to [[rodzaj]] dinozaura rogatego, który należy do [[klad]]u [[Triceratopsini]] – [[zaawansowany|zaawansowanej]] grupy zrzeszającej ''[[Eotriceratops]]'', ''[[Nedoceratops]]'', ''[[Ojoceratops]]'', ''[[Torosaurus]]'' oraz ''[[Triceratops]]'' i jest jego najstarszym przedstawicielem. Początkowo [[holotyp]] traktowano jako wyrośnięty okaz ''[[Pentaceratops]] sternbergi'', jednak nie wykazuje jego cech diagnostycznych. ''Titanoceratops'' jest największym (najcięższym) znanym dinozaurem [[kampan]]u Ameryki Północnej, choć w tej kwestii [[Nicholas Longrich|Longrich]] raczej się myli – ''[[Magnapaulia]] laticaudus'' (pierwotnie zaliczana do ''[[Lambeosaurus]]'') przerasta go rozmiarami. Na podstawie skamieniałości uważa się, że osiągał rozmiary zbliżone do ''[[Triceratops]]''. Odkrycie tytanoceratopsa zmieniło dotychczasowy pogląd na ewolucję dużych chasmozaurynów – jak się okazuje [[Triceratopsini]] wyewoluowały 5 milionów lat wcześniej, niż sądzono dotychczas.
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
 
[[Holotyp]] (OMNH 10165) to niekompletny szkielet na którego składają się: niekompletna czaszka z żuchwą, elementy kręgosłupa (''syncervical'', kręgi szyjne, grzbietowe, krzyżowe i ogonowe), niekompletne żebra, kości kończyny górnej (ramienne, prawa promieniowa), kości kończyny dolnej (udowe, piszczelowe, prawa strzałkowa), kości miednicy (biodrowe, kulszowe) i skostniałe ścięgna.
 
[[Holotyp]] (OMNH 10165) to niekompletny szkielet na którego składają się: niekompletna czaszka z żuchwą, elementy kręgosłupa (''syncervical'', kręgi szyjne, grzbietowe, krzyżowe i ogonowe), niekompletne żebra, kości kończyny górnej (ramienne, prawa promieniowa), kości kończyny dolnej (udowe, piszczelowe, prawa strzałkowa), kości miednicy (biodrowe, kulszowe) i skostniałe ścięgna.
  
==Budowa i cechy anatomiczne==
+
==Budowa==
Przedstawiciel kladu [[Triceratopsini]] różniący się: od innych chasmozaurynów ekstremalnym powiększeniem dołu w kości przedszczękowej; od triceratopsa w posiadaniu cienkich kości łuskowych, obecnością okien ciemieniowych (oba mogą być związane z wiekiem zwierzęcia - [[Horner]] i [[Goodwin]], [[2006]]; [[Scannella]] i [[Horner]], [[2010]]), przypominającej róg kość nadjarzmową; różniący się od triceratopsa i torozaura w posiadaniu wąskiego łuku ciemieniowego i pionowej nosowej rozpórki z wąską podstawą; różniący się od triceratopsa, torozaura i eotriceratopsa w posiadaniu rozszerzonego ''epoccipital'' (małego rożku) na ogonowym końcu kości łuskowej (może być związane z wiekiem zwierzęcia - [[Horner]] i [[Goodwin]], [[2006]]; [[Scannella]] i [[Horner]], [[2010]]) i bardzo dużym dołem w kości przedszczękowej, brakiem rzędu zgiętych grzbietowo wyrostków; różniący się od eotriceratopsa w posiadaniu wydłużonej kości przedszczękowej w stosunku do jej wysokości.
+
Przedstawiciel [[klad]]u [[Triceratopsini]] różniący się: od innych chasmozaurynów ekstremalnym powiększeniem dołu w kości przedszczękowej; od triceratopsa w posiadaniu cienkich kości łuskowych, obecnością okien ciemieniowych (oba mogą być związane z wiekiem zwierzęcia - [[John Horner|Horner]] i [[Mark Goodwin|Goodwin]], [[2006]]; [[John Scannella|Scannella]] i Horner, [[2010]]), przypominającej róg kość nadjarzmową; różniący się od triceratopsa i torozaura w posiadaniu wąskiego łuku ciemieniowego i pionowej nosowej rozpórki z wąską podstawą; różniący się od triceratopsa, torozaura i eotriceratopsa w posiadaniu rozszerzonego ''epoccipital'' (małego rożku) na ogonowym końcu kości łuskowej (może być związane z wiekiem zwierzęcia - Horner i Goodwin, [[2006]]; Scannella i Horner, [[2010]]) i bardzo dużym dołem w kości przedszczękowej, brakiem rzędu zgiętych grzbietowo wyrostków; różniący się od eotriceratopsa w posiadaniu wydłużonej kości przedszczękowej w stosunku do jej wysokości.
[[Longrich]] ([[2011]]) podaje 22 cechy odróżniające tytanoceratopsa od pentaceratopsa, z których niektóre mogą zależeć od wieku osobnika i zmienności między przedstawicielami tego samego gatunku.
+
 
 +
[[Nicholas Longrich|Longrich]] ([[2011]]) podaje 22 cechy odróżniające tytanoceratopsa od pentaceratopsa, z których niektóre mogą zależeć od wieku osobnika i zmienności między przedstawicielami tego samego gatunku.
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Nazwa rodzajowa ''Titanoceratops'' znaczy "tytaniczne/olbrzymie rogate oblicze" (gr. ''titan'' + ''ceras'' + ''ops''). Epitet gatunkowy ''ouranos'' (odrzucona ostatecznie inna wersja [[Longricha]] - ''ouranous'') została zaczerpnięta od Uranosa – ojca tytanów z mitologii greckiej.
+
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Titanoceratops'' znaczy "tytaniczne/olbrzymie rogate oblicze" (gr. ''titan'' + ''ceras'' + ''ops''). Epitet gatunkowy ''ouranos'' (odrzucona ostatecznie inna wersja Longricha - ''ouranous'') została zaczerpnięta od Uranosa – ojca tytanów z mitologii greckiej.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
| ''Titanoceratops''
+
! ''Titanoceratops''
| [[Longrich]], [[2011]]
+
| {{Kpt|[[Nicholas Longrich|Longrich]]}}, [[2011]]
 +
| ?= ''[[Pentaceratops]]''
 
|-
 
|-
| ''T. ouranos''
+
! ''T. ouranos''
| [[Longrich]], [[2011]]
+
| {{Kpt|Longrich}}, 2011
 +
| ?= ''[[Pentaceratops]] sternbergi''
 
|-
 
|-
|= ''T. ouranous''
+
|= "T. ouranos"
| [[Longrich]], [[2011]]
+
| {{Kpt|Longrich}}, [[2010]]
 +
| ''[[nomen nudum]]''
 +
|-
 +
|= "T. ouranous"
 +
| {{Kpt|Longrich}}, 2010
 +
| ''[[nomen nudum]]''
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
<small>
+
<small>Lehman T.M. (1998) "A gigantic skull and skeleton of the horned dinosaur Pentaceratops sternbergi from New Mexico" Journal of Paleontology, 72(5), 894-906.
1. Longrich N.R. (2011) Titanoceratops ouranous, a giant horned dinosaur from the Late Campanian of New Mexico. „Cretaceous Research”
+
 
 +
Longrich N.R. (2011) "Titanoceratops ouranos, a giant horned dinosaur from the Late Campanian of New Mexico" Cretaceous Research, 32 (3), 264-276. [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0195667110001205]
  
2. Horner J.R. & Goodwin M.B. (2006) "Major cranial changes during Triceratops ontogeny" Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 273 (1602), 2757-2761.
+
Horner J.R. & Goodwin M.B. (2006) "Major cranial changes during Triceratops ontogeny" Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 273 (1602), 2757-2761.
  
3. Scannell, J. & Horner J.R. (2010) "Torosaurus Marsh, 1891, is Triceratops Marsh, 1889 (Ceratopsidae: Chasmosaurinae): synonymy through ontogeny" Journal of Vertebrate Paleontology, 30(4): 1157-1168.
+
Scannella, J. & Horner J.R. (2010) "Torosaurus Marsh, 1891, is Triceratops Marsh, 1889 (Ceratopsidae: Chasmosaurinae): synonymy through ontogeny" Journal of Vertebrate Paleontology, 30(4): 1157-1168.</small>
</small>
 
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Ornithischia]]
 
[[Kategoria:Ornithischia]]
 
[[Kategoria:Ceratopsia]]
 
[[Kategoria:Ceratopsia]]
[[Kategoria:Chasmosaurinae]]
+
[[Kategoria:Ceratopsoidea]]
 
[[Kategoria:Ameryka Północna]]
 
[[Kategoria:Ameryka Północna]]
 
[[Kategoria:USA]]
 
[[Kategoria:USA]]

Wersja z 16:27, 15 lis 2012

Autor: Korekta:
Marcin Szermański

Maciej Ziegler

Tomasz Skawiński

Dawid Mika


Titanoceratops (tytanoceratops)
Długość: 6,8 m
Masa: 6,5 t
Miejsce występowania: USA - Nowy Meksyk

wyższe pokłady formacji Fruitland

lub niższe pokłady formacji Kirkland

Czas występowania 74-73 Ma

późna kreda (późny kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Genasauria

Cerapoda

Marginocephalia

Ceratopsia

Neoceratopia

Coronosauria

Ceratopsoidea

Ceratopsidae

Chasmosaurinae

Triceratopsini

Titanoceratops.jpg

Autor: Nicholas Longrich, 2011. Skala = 1 m.

Mapa znalezisk Titanoceratops
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Titanoceratops to rodzaj dinozaura rogatego, który należy do kladu Triceratopsinizaawansowanej grupy zrzeszającej Eotriceratops, Nedoceratops, Ojoceratops, Torosaurus oraz Triceratops i jest jego najstarszym przedstawicielem. Początkowo holotyp traktowano jako wyrośnięty okaz Pentaceratops sternbergi, jednak nie wykazuje jego cech diagnostycznych. Titanoceratops jest największym (najcięższym) znanym dinozaurem kampanu Ameryki Północnej, choć w tej kwestii Longrich raczej się myli – Magnapaulia laticaudus (pierwotnie zaliczana do Lambeosaurus) przerasta go rozmiarami. Na podstawie skamieniałości uważa się, że osiągał rozmiary zbliżone do Triceratops. Odkrycie tytanoceratopsa zmieniło dotychczasowy pogląd na ewolucję dużych chasmozaurynów – jak się okazuje Triceratopsini wyewoluowały 5 milionów lat wcześniej, niż sądzono dotychczas.

Materiał kopalny

Holotyp (OMNH 10165) to niekompletny szkielet na którego składają się: niekompletna czaszka z żuchwą, elementy kręgosłupa (syncervical, kręgi szyjne, grzbietowe, krzyżowe i ogonowe), niekompletne żebra, kości kończyny górnej (ramienne, prawa promieniowa), kości kończyny dolnej (udowe, piszczelowe, prawa strzałkowa), kości miednicy (biodrowe, kulszowe) i skostniałe ścięgna.

Budowa

Przedstawiciel kladu Triceratopsini różniący się: od innych chasmozaurynów ekstremalnym powiększeniem dołu w kości przedszczękowej; od triceratopsa w posiadaniu cienkich kości łuskowych, obecnością okien ciemieniowych (oba mogą być związane z wiekiem zwierzęcia - Horner i Goodwin, 2006; Scannella i Horner, 2010), przypominającej róg kość nadjarzmową; różniący się od triceratopsa i torozaura w posiadaniu wąskiego łuku ciemieniowego i pionowej nosowej rozpórki z wąską podstawą; różniący się od triceratopsa, torozaura i eotriceratopsa w posiadaniu rozszerzonego epoccipital (małego rożku) na ogonowym końcu kości łuskowej (może być związane z wiekiem zwierzęcia - Horner i Goodwin, 2006; Scannella i Horner, 2010) i bardzo dużym dołem w kości przedszczękowej, brakiem rzędu zgiętych grzbietowo wyrostków; różniący się od eotriceratopsa w posiadaniu wydłużonej kości przedszczękowej w stosunku do jej wysokości.

Longrich (2011) podaje 22 cechy odróżniające tytanoceratopsa od pentaceratopsa, z których niektóre mogą zależeć od wieku osobnika i zmienności między przedstawicielami tego samego gatunku.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Titanoceratops znaczy "tytaniczne/olbrzymie rogate oblicze" (gr. titan + ceras + ops). Epitet gatunkowy ouranos (odrzucona ostatecznie inna wersja Longricha - ouranous) została zaczerpnięta od Uranosa – ojca tytanów z mitologii greckiej.

Spis gatunków

Titanoceratops Longrich, 2011 ?= Pentaceratops
T. ouranos Longrich, 2011 ?= Pentaceratops sternbergi
= "T. ouranos" Longrich, 2010 nomen nudum
= "T. ouranous" Longrich, 2010 nomen nudum

Bibliografia

Lehman T.M. (1998) "A gigantic skull and skeleton of the horned dinosaur Pentaceratops sternbergi from New Mexico" Journal of Paleontology, 72(5), 894-906.

Longrich N.R. (2011) "Titanoceratops ouranos, a giant horned dinosaur from the Late Campanian of New Mexico" Cretaceous Research, 32 (3), 264-276. [1]

Horner J.R. & Goodwin M.B. (2006) "Major cranial changes during Triceratops ontogeny" Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 273 (1602), 2757-2761.

Scannella, J. & Horner J.R. (2010) "Torosaurus Marsh, 1891, is Triceratops Marsh, 1889 (Ceratopsidae: Chasmosaurinae): synonymy through ontogeny" Journal of Vertebrate Paleontology, 30(4): 1157-1168.