Tyrannotitan: Różnice pomiędzy wersjami
m (wiek) |
|||
| (Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{DISPLAYTITLE:''Tytannotitan''}} | {{DISPLAYTITLE:''Tytannotitan''}} | ||
<small> | <small> | ||
| Linia 10: | Linia 8: | ||
[[Maciej Ziegler]] | [[Maciej Ziegler]] | ||
| − | |[[ | + | |[[Marcin Szermański]] |
| − | [[ | + | [[Dawid Mazurek]] |
[[Karol Sabath]] | [[Karol Sabath]] | ||
| Linia 26: | Linia 24: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | 11,5-13 m | + | | 11,5-13<ref>Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University</ref> m |
|- | |- | ||
| Linia 39: | Linia 37: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | | + | | <small>[[wczesna kreda]] ([[apt]]-[[alb]]<ref>Za Rauhut w Carrano i in., 2012. Novas i in. (2005) podali [[apt]] a Canale i in. (2014) [[alb]].</ref>) |
| − | + | ok. 125-100 [[Ma]]</small> | |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 52: | Linia 50: | ||
[[Tetanurae]] | [[Tetanurae]] | ||
| − | [[ | + | [[Carnosauria]] |
| − | |||
| − | |||
[[Carcharodontosauridae]] | [[Carcharodontosauridae]] | ||
| − | ?[[Carcharodontosaurinae]] | + | ? [[Carcharodontosaurinae]] |
?? [[Giganotosaurinae]] (= Giganotosaurini) | ?? [[Giganotosaurinae]] (= Giganotosaurini) | ||
| Linia 67: | Linia 63: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Tyrannotitan'' to [[rodzaj]] bardzo dużego i | + | ''Tyrannotitan'' to [[rodzaj]] bardzo dużego i dość wczesnego karcharodontozauryda. ''Tyrannotitan chubutensis'' został opisany w [[2005]] roku przez [[Fernando Novas|Fernando E. Novas]]a i jego współpracowników. Skamieniałości tego [[teropod]]a odkryto 28 km na północny-wschód od Paso de Indios w prowincji Chubut, w Argentynie. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] oznaczony numerem MPEF-PV 1156 obejmuje niekompletne kości zębowe, zęby, liczne kręgi grzbietowe ( | + | [[Holotyp]] oznaczony numerem MPEF-PV 1156 obejmuje niekompletne kości zębowe, 2 zęby, liczne kręgi grzbietowe (2-7 i ?8-?11, ?14), ?pierwszy kręg krzyżowy, kręg ogonowy, żebra, łuki hemalne, fragmenty [[gastralia|gastaliów]], niekompletną kość łopatkowo-kruczą, ramienną, promieniowe, niekompletne kości: biodrowa, łonowe i kulszowe, kości udowe, kość strzałkową oraz II kość śródstopia (Canale i in., 2014). |
| + | |||
| + | [[Paratyp]] (o oznaczeniu MPEF-PV 1157) obejmuje kość jarzmową, kwadratowo-jarzmową, kość zębową, zęby, pierwszy kręg szczytowy ([[atlas|dźwigacz]]), kręg szyjny, 7 kręgów grzbietowych (1, 4, 6-8, 12-14), 2 kręgi krzyżowe, dwa żebra, kręg ogonowy, łuk hemalny, prawą kość udową, niekompletną II kość śródstopia oraz kilka paliczków (II-2, II-3, IV-2, IV-3) w tym pazur ze stopy (Canale i in., 2014). [[Paratyp]] jest większy o ok. 7% od [[holotyp]]u. | ||
| − | + | Materiał przypisany to zęby (Canale i in., 2014). | |
==Pozycja systematyczna i budowa== | ==Pozycja systematyczna i budowa== | ||
| − | Mimo, iż odkryto sporo skamieniałości tego [[teropod]]a, to wiemy o nim bardzo mało - brakuje np. czaszki. Niepewna pozostaje pozycja wewnątrz [[Carcharodontosauridae]] (zob. artykuły o [[Tetanurae]] i [[Carnosauria]]), ale np. Canale i in. ([[2014]]) uważają go za [[takson siostrzany]] względem ''[[Mapusaurus]]'' i ''[[Giganotosaurus]]'' w obrębie Giganotosaurini. | + | Mimo, iż odkryto sporo skamieniałości tego [[teropod]]a, to wiemy o nim bardzo mało - brakuje np. większości czaszki. Niepewna pozostaje pozycja wewnątrz [[Carcharodontosauridae]] (zob. artykuły o [[Tetanurae]] i [[Carnosauria]]), ale np. Canale i in. ([[2014]]) w redeskrypcji [[takson]]u uważają go za [[takson siostrzany]] względem ''[[Mapusaurus]]'' i ''[[Giganotosaurus]]'' w obrębie Giganotosaurini. |
| − | Od innych karcharodontozaurydów różni się budową zębów, żuchwy | + | Od innych karcharodontozaurydów różni się budową zębów, żuchwy, kręgów grzbietowych i strzałki. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 93: | Linia 91: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
| − | Canale, J.I., Novas, F.E. & Pol, D. (2014) Osteology and phylogenetic relationships of Tyrannotitan chubutensis Novas, de Valais, Vickers-Rich and Rich, 2005 (Theropoda: Carcharodontosauridae) from the Lower Cretaceous of Patagonia, Argentina | + | Canale, J.I., Novas, F.E. & Pol, D. (2014) "Osteology and phylogenetic relationships of Tyrannotitan chubutensis Novas, de Valais, Vickers-Rich and Rich, 2005 (Theropoda: Carcharodontosauridae) from the Lower Cretaceous of Patagonia, Argentina" Historical Biology [[doi:10.1080/08912963.2013.861830]] |
| + | |||
| + | Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. [[doi:10.1080/14772019.2011.630927]] | ||
Novas, F.E., de Valais, S., Vickers-Rich, P. & Rich, T. (2005) "A large Cretaceous theropod from Patagonia, Argentina, and the evolution of carcharodontosaurids" Naturwissenschaften, 92(5), 226-230 | Novas, F.E., de Valais, S., Vickers-Rich, P. & Rich, T. (2005) "A large Cretaceous theropod from Patagonia, Argentina, and the evolution of carcharodontosaurids" Naturwissenschaften, 92(5), 226-230 | ||
| − | + | <references/> | |
| − | |||
</small> | </small> | ||
| Linia 111: | Linia 110: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Apt]] | [[Kategoria:Apt]] | ||
| + | [[Kategoria:Alb]] | ||
Wersja z 01:09, 9 sty 2014
| Autor: | Korekta: |
| Sebastian Oziemski | Marcin Szermański |
| Tyrannotitan (tyranotytan) | |
|---|---|
| Długość: | 11,5-13[1] m |
| Masa: | ok. 6 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - Chubut
(formacja Cerro Barcino, ogniwo Cerro Castaño) |
| Czas występowania | wczesna kreda (apt-alb[2])
ok. 125-100 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
?? Giganotosaurinae (= Giganotosaurini) |
Zrekonstruowany szkielet tyranotytana. Źródło: [1] | |
Wstęp
Tyrannotitan to rodzaj bardzo dużego i dość wczesnego karcharodontozauryda. Tyrannotitan chubutensis został opisany w 2005 roku przez Fernando E. Novasa i jego współpracowników. Skamieniałości tego teropoda odkryto 28 km na północny-wschód od Paso de Indios w prowincji Chubut, w Argentynie.
Materiał kopalny
Holotyp oznaczony numerem MPEF-PV 1156 obejmuje niekompletne kości zębowe, 2 zęby, liczne kręgi grzbietowe (2-7 i ?8-?11, ?14), ?pierwszy kręg krzyżowy, kręg ogonowy, żebra, łuki hemalne, fragmenty gastaliów, niekompletną kość łopatkowo-kruczą, ramienną, promieniowe, niekompletne kości: biodrowa, łonowe i kulszowe, kości udowe, kość strzałkową oraz II kość śródstopia (Canale i in., 2014).
Paratyp (o oznaczeniu MPEF-PV 1157) obejmuje kość jarzmową, kwadratowo-jarzmową, kość zębową, zęby, pierwszy kręg szczytowy (dźwigacz), kręg szyjny, 7 kręgów grzbietowych (1, 4, 6-8, 12-14), 2 kręgi krzyżowe, dwa żebra, kręg ogonowy, łuk hemalny, prawą kość udową, niekompletną II kość śródstopia oraz kilka paliczków (II-2, II-3, IV-2, IV-3) w tym pazur ze stopy (Canale i in., 2014). Paratyp jest większy o ok. 7% od holotypu.
Materiał przypisany to zęby (Canale i in., 2014).
Pozycja systematyczna i budowa
Mimo, iż odkryto sporo skamieniałości tego teropoda, to wiemy o nim bardzo mało - brakuje np. większości czaszki. Niepewna pozostaje pozycja wewnątrz Carcharodontosauridae (zob. artykuły o Tetanurae i Carnosauria), ale np. Canale i in. (2014) w redeskrypcji taksonu uważają go za takson siostrzany względem Mapusaurus i Giganotosaurus w obrębie Giganotosaurini.
Od innych karcharodontozaurydów różni się budową zębów, żuchwy, kręgów grzbietowych i strzałki.
Etymologia
Nazwa tego mięsożernego dinozaura Tyrannotitan chubutensis oznacza "olbrzymi tyran z Chubut" (tyrannus - tyran; titan), prowincji Argentyny, gdzie odnaleziono jego skamieniałe szczątki.
Spis gatunków
| Tyrannotitan | Novas, de Valais, Vickers-Rich i Rich, 2005 |
|---|---|
| T. chubutensis | Novas, de Valais, Vickers-Rich i Rich, 2005 |
Bibliografia
Canale, J.I., Novas, F.E. & Pol, D. (2014) "Osteology and phylogenetic relationships of Tyrannotitan chubutensis Novas, de Valais, Vickers-Rich and Rich, 2005 (Theropoda: Carcharodontosauridae) from the Lower Cretaceous of Patagonia, Argentina" Historical Biology doi:10.1080/08912963.2013.861830
Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi:10.1080/14772019.2011.630927
Novas, F.E., de Valais, S., Vickers-Rich, P. & Rich, T. (2005) "A large Cretaceous theropod from Patagonia, Argentina, and the evolution of carcharodontosaurids" Naturwissenschaften, 92(5), 226-230
![[1]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d4/Dinosaurios_los_gigantes_argentinos_.jpg){kind=link}