Valdoraptor
| Poniższe hasło wymaga korekty. Hasło do gruntownej poprawy - ornitomimozaur, nie karnozaur [1] |
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Marcin Szermański |
| Valdoraptor (waldoraptor) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 5 m |
| Masa: | 150-300 kg |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania - hrabstwo West Sussex
(warstwy Wealden - formacja Tunbridge Wells Sand) |
| Czas występowania | 146-136 (130-125?) Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Stado waldoraptorów atakujące Polacanthus. Autor: Luis V. Rey. [2] | |
Wstęp
Valdoraptor był średniej wielkości drapieżnym dinozaurem żyjącym we wczesnej kredzie na terytorium dzisiejszej Anglii.
Historia taksonomii i klasyfikacja
Jedynym znalezionym pewnym materiałem kopalnym tego teropoda jest holotyp (BMNH R2559) zawierający kości lewego śródstopia (II-IV), zaliczone początkowo przez Owena (który oznaczył je jako R2556) do rodzaju Hylaeosaurus. Hulke w 1881 roku stwierdził, że należały do bliżej nieokreślonego teropoda. Później Lydekker (1889) zaklasyfikował je do Megalosaurus dunkeri. Miał on jednak do dyspozycji wyłącznie ryciny przedstawiające lustrzane odbicie szczątków, przez co uznał, że pochodzą z lewej, a nie prawej stopy. Rok później ten sam badacz uznał, że BMNH R604d, BMNH R1525, MNH 2574, 2661, 2680. Ponadto znaleziono je mniej więcej 165 m od pierwszej wspomnianej tu skamieliny. Stwierdził, że wszystkie wymienne tu skamieliny reprezentują nowy gatunek megalozaura - M. oweni. Von Huene (1926, 1932) niepoprawnie uznał przyszły holotyp waldoraptora za cztery kości śródstopia. W swojej pracy z 1923 zaliczył je do nowego gatunku altispinaksa - Altispinax oweni. Błąd ten powtarzał się później wielokrotnie - jego ofiarami padli między innymi Steel (1970) oraz Molnar (1990).
Olshevsky zauważył, że holotypowe kości śródstopia są bardziej wysmukłe, a ich trzecia (zaliczona przez Phillipsa w 1871 do Megalosaurus bucklandii) kość jest proporcjonalnie większa i masywniejsza od pozostałych. Na podstawie tych różnic oraz wieku znaleziska opisał nowy rodzaj teropoda, któremu nadał nazwę Valdoraptor (czyli "rabuś z Wealden"). BMNH R2559 mierzy 215 mm, a jego całkowita długość jest szacowana na 240 mm.
Jako, że materiał kopalny jest bardzo ubogi, trudno zaliczyć waldoraptora do jakieś konkretnej grupy teropodów, poza zaklasyfikowaniem do tetanurów. Olshevsky (1991) uznał go za allozauryda, choć pojawiają się też sugestie jakoby prawdziwym właścicielem skamielin był Neovenator lub Eotyrannus. Nadawano waldoraptorowi status nomen dubium, nie potrafiąc znaleźć w zachowanym materiale kopalnym cech diagnostycznych. Dopiero Naish (2007) znalazł dwie autapomorfię i zaklasyfikował "rabusia z Wealden" jako tetanura o bliżej nieznanej pozycji systematycznej. Valdoraptor mógł być też noazaurydem, o czym pisze Andrea Cau na blogu Theropoda. Carrano i in. (2012) w swej obszernej analizie Tetanurae twierdzą, że cechy holotypu są niedostatecznie oczywiste, aby ustalić jego klasyfikację.
Spis gatunków
| Valdoraptor | Olshevsky, 1991 | nomen dubium; ?= Thecocoelurus |
| V. oweni | (Lydekker, 1889) Olshevsky, 1991 | nomen dubium; ?= Thecocoelurus daviesi |
| = Megalosaurus oweni | Lydekker, 1889 | |
| = Altispinax oweni | (Lydekker, 1889) von Huene, 1923 |
Bibliografia
Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi: 10.1080/14772019.2011.630927
http://theropoda.blogspot.com/2008/10/valdoraptor-lydekker-1889-olshevsky.html
http://home.comcast.net/~eoraptor/Tetanurae.htm#Valdoraptoroweni
