Wuerhosaurus
| Autor: | Maciej Ziegler, "CHESTERAPTOR", Tomasz Sokołowski |
| Korekta: | Marcin Szermański, Łukasz Czepiński, Paweł Konarzewski |
| Wuerhosaurus (wuerozaur) | |
|---|---|
| Długość | 4-8 m |
| Masa | 1,2-4 t |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | zob. tekst |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Wuerhosaurus homheni. Autor: Connor Ashbridge [1] | |
Wstęp
Wuerhosaurus to odkryty w Chinach stegozaur żyjący we wczesnej kredzie i jednym z nielicznych z tego okresu. Nazwa rodzajowa pochodzi od miasta Wuerho, niedaleko którego odnaleziono szczątki.
Gatunki
Opisano dwa gatunki tego dinozaura:
W. homheni
Długość: 7-8 m
Masa: 4 t
Występowanie: Chiny - Sinciang-Ujgur i Mongolia Wewnętrzna (formacja Lianmuqin); 129-100 Ma
Materiał kopalny: holotyp (IVPP V4006) składa się z: 2 kręgów, lewej kości łopatkowo-kruczej, obu kości ramiennych, części kości łokciowej, bloku biodrowo-krzyżowego, kości łonowej, paliczka i dwóch płyt. Paratyp (IVPP V4007) to 3 kręgi ogonowe. Do tego gatunku zaliczono też kręg piersiowy (IVPP V6879) przypisany poprzednio do W. ordosensis.
Charakterystyka: Gatunek typowy dla rodzaju Wuerhosaurus. Czasami jest on przedstawiany z płaskimi płytami kostnymi, lecz ich prawdziwy kształt jest nieznany. Według Maidment zachowana płyta kostna W. homheni mogła ulec złamaniu. Co ciekawe, w jego środowisku żyły też inne "archaiczne" jak na swój wiek dinozaury - teropody Xinjiangovenator i Tugulusaurus. Fauna z Lianmuging była więc w pewnym stopniu reliktowa.
Systematyka: Ten duży stegozauryd jest bardzo bliskim krewnym późnojurajskich, północnoamerykańskich Stegosaurus i Hesperosaurus; został nawet uznany za gatunek tego pierwszego w 2008 roku przez Maidment i wspólników. Jednak Carpenter (2010) sądzi, że wcześniej wymienieni autorzy błędnie sklasyfikowali Wuerhosaurus za gatunek Stegosaurus i nie ma podstaw do uznania go za synonim północnoamerykańskiego kuzyna. Nowsze analizy (np. Raven i Maidment, 2017; Raven i in., 2023) potwierdzają bliskie pokrewieństwo opisywanego dinozaura z Stegosaurus.
Etymologia: Epitet gatunkowy homheni pochodzi z łaciny i oznacza "szeroki" lub "płaski".
W. ordosensis
Długość: 4-5 m
Masa: ok. 1,2 t
Występowanie: Chiny - Mongolia Wewnętrzna (formacja Ejinhoro); 121,4-100,5 Ma
Materiał kopalny: holotyp (IVPP V6877) składa się z: 3 kręgów szyjnych, 11 piersiowych, 5 krzyżowych, 5 ogonowych, żeber piersiowych i krzyżowych i prawej kości biodrowej (zaginął). Płyta oznaczona VPP V6878 została znaleziona na tym samym stanowisku gdzie holotyp.
Charakterystyka: Gatunek ten został uznany za nomen dubium (Maidment i in., 2008). W 2017 roku Hou i Ji przypisali nowy materiał do tego gatunku, przedstawiając kilka cech w budowie miednicy, które miałyby odróżniać W. ordosensis od W. homheni. Był lekko zbudowany. Podobnie jak Hesperosaurus, miał małą liczbę kręgów grzbietowych - 11 lub 13 (nie wiadomo ile miała Miragaia ani W. homheni).
Etymologia: Epitet gatunkowy ordosensis pochodzi od miejsca odkrycia szczątków - chińskiej pustyni Ordos, mieszczącej się na terenach Regionu Autonomicznego Mongolii Wewnętrznej.
Paleopatologia
Jeden z kręgów grzbietowych W. homheni nosi ślady patologii. Jej przyczyna jest nieznana i została jedynie zilustrowana a nie opisana (Maidment i in., 2008; ryc. 8a, str. 380).
Spis gatunków
| Wuerhosaurus | Dong, 1973 | |
| W. homheni | Dong, 1973 | |
| = Stegosaurus homheni | (Dong, 1973) Maidment, Norman, Barrett i Upchurch, 2008 | |
| W. ordosensis | Dong, 1993 | (?nomen dubium) |
| W. "mongoliensis" | Ulansky, 2014 vide Galton & Carpenter, 2016 | = Mongolostegus exspectabilis |
Bibliografia
Carpenter, K. (2010). "Species concept in North American stegosaurs". Swiss Journal of Geosciences. 103 (2): 155–162. doi:10.1007/s00015-010-0020-6.
Choiniere, J.N., Clark, J.M., Forster, C.A. & Xu, X. (2010) "A basal coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Late Jurassic (Oxfordian) of the Shishugou Formation in Wucaiwan, People's Republic of China" Journal of Vertebrate Paleontology, 30(6), 1773-1796. doi: 10.1080/02724634.2010.520779
Dong, Z. (1973). "Dinosaurs from Wuerho". Reports of Paleontological Expedition to Sinkiang (II): Pterosaurian Fauna from Wuerho, Sinkiang (in Chinese). Vol. 11. Memoirs of the Institute of Vertebrate Paleontology and Paleoanthropology, Academia Sinica. pp. 45–52.
Dong, Z. (1994) "A new species of stegosaur (Dinosauria) from the Ordos Basin, Inner Mongolia, People's Republic of China" Canadian Journal of Earth Sciences, 30(10), 2174-2176.
Ford, T (online) [2]
Galton, P.M. & Upchurch, P. (2004) "Stegosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" University of California Press, Berkeley, 343-362.
Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi: 10.1017/S1477201908002459
Mateus, O., Maidment, S.C.R. & Christiansen, N.A. (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur andthe evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B 276, 1663, 1815-1821. doi: 10.1098/rspb.2008.1909
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Rauhut, O.W.M., i Xu, X. (2005). "The small theropod dinosaurs Tugulusaurus and Phaedrolosaurus from the Early Cretaceous of Xinjiang, China" Journal of Vertebrate Paleontology. 25(1), 107-118. Raven, T.J., Barrett, P.M., Joyce, C.B. & Maidment, S.C.R. (2023) "The phylogenetic relationships and evolutionary history of the armoured dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora)". Journal of Systematic Palaeontology, 21:1, 2205433. doi:10.1080/14772019.2023.2205433
Raven, T. J., & Maidment, S. C. (2017). "A new phylogeny of Stegosauria (Dinosauria, Ornithischia)". Palaeontology, 60(3), 401-408. doi:10.1111/pala.12291
Sereno, P.C. (2010) "Taxonomy, cranial morphology, and relationships of parrot-beaked dinosaurs (Ceratopsia: Psittacosaurus)" [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J. & Eberth, D. A. (red) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium" Indiana University Press, 21-58.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wuerhosaurus_homheni.png){kind=link}