Arstanosaurus

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Dawid Mika Maciej Ziegler

Adrian Tkocz


Arstanosaurus (arstanozaur)
Długość: ? m
Masa: ? t
Miejsce występowania: Kazachstan - Kzyl-Orda Oblast w pobliżu

Arału, Akkurgan

(formacja Boscobinskaya)

?Mongolia

Czas występowania 86-71 Ma

późna kreda (santon - kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Cerapoda

Ornithopoda

Iguanodontia

Hadrosauridae - incertae sedis

Juvenile hadrosaur.jpg

Szkielet. Fot.: Pavel Bochkov [1].

Wstęp

Arstanosaurus to wątpliwy rodzaj hadrozauryda, który żył w późnej kredzie na terenach Kazachstanu i ewentualnie Mongolii.

Etymologia

Nazwa Arstanosaurus pochodzi od Arstanu - starożytnego regionu Kazachstanu, w pobliżu którego odkryto jego szczątki oraz greckiego słowa sauros - jaszczur. Tak więc tę nazwę można tłumaczyć jako "jaszczura z Arstanu".

Materiał kopalny i klasyfikacja

Arstanosaurus został opisany na podstawie tylnej części kości szczękowej oznaczonej jako AAIZ 1 / 1 i znalezionej w datowanych na santon - kampan (późna kreda) osadach formacji Boscobinskaya w Kazachstanie. Autorzy jego opisu przypisali do niego także niekompletną kość udową znalezioną w tej samej formacji.

Został on przez nich uznany za hadrozauryda o następujących cechach diagnostycznych: masywnej, niskiej kości szczękowej z prawie prostą tylną krawędzią, prawie poziomej górnej półce oraz trójkątnemu w przekroju, skierowanymi ku dołowi wierzchołkowi. Jednak Brett i Surman (1989) wykazali, że masywna, niska górna kość szczękowa jest plezjomorfią hadrozaurydów, prawie pozioma górna półka występuje u większości tych dinozaurów, a skierowany ku górze wierzchołek może być cechą charakterystyczną dla stadium rozwojowego, w którym zginął holotyp lub wynikać z dymorfizmu osobniczego. Oznacza to, że materiał kopalny arstanozaura nie posiada cech diagnostycznych, a więc jest on rodzajem wątpliwym (nomen dubium). Warto zwrócić uwagę na fakt, że jego kość szczękowa wyraźne pokazuje wymianę zębów. Lull i Wright (1942) wyliczają kilka cech hadrozaurydów, które posiada arstanozaur, jednak naprawdę mają one szerszy zasięg wśród ornitopodów. Ogólnie rzecz biorąc kość udowa zawiera bardzo mało cech mogących pomóc w ustaleniu pozycji systematycznej "jaszczura z Arstanu" i może nawet do niego nie należeć. W połowie lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku spekulowano na temat jego pozycji systematycznej wśród neoceratopsów (na podstawie dwóch korzeni zębów, których obecność stwierdzili już opisujący go Suslov i Shilin). Niekiedy sugerowano jakoby był on chimerą złożoną z szczątków ceratopsa i hadrozauryda. Norman i Kurzanov (1982) spekulowali jakoby szczęka górna arstanozaura należała naprawdę do Bactrosaurus. Obecnie najczęściej klasyfikuje się go jako hadrozauryda o niepewnej pozycji systematycznej (incertae sedis). Być może jest on lambeozaurynem. Do arstanozaura przypisano również pochodzącą z santońskich osadów Mongolii czaszkę młodego dinozaura.

Spis gatunków

Arstanosaurus Suslov i Shilin, 1982 nomen dubium
A. akkurganensis Suslov i Shilin, 1982 nomen dubium

Bibliografia

Donald Glut "Dinosaurs The Encyklopedia" 1997

http://thescelosaurus.com/lambeosaurinae.htm

http://en.wikipedia.org/wiki/Arstanosaurus