Delapparentia

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Marcin Szermański Maciej Ziegler, Mateusz Tałanda


Delapparentia (delapparentia)
Długość: ok. 10 m (?)
Masa: ? t
Miejsce występowania: Hiszpania – prowincja Teruel

(formacje Camarillas i Blesa)

Czas występowania 129,4-128,3 Ma

wczesna kreda (wczesny barrem)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Genasauria

Neornithischia

Cerapoda

Ornithopoda

Iguanodontia

Ankylopollexia

Styracosterna

Delapparentia.jpg

Rekonstrukcja szkieletu delapparentii. Na różowo zaznaczone odnalezione kości. [1]

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Delapparentia to rodzaj wczesnokredowego ornitopoda z grupy Styracosterna. Żyła na obszarze dzisiejszego Półwyspu Iberyjskiego (Pirenejskiego) we wczesnym barremie, jakieś 129,4-128,3 milionów lat temu. W 2017 roku została ponownie uznana za osobnika należącego do rodzaju Iguanodon, o niepewnej przynależności gatunkowej.

Materiał kopalny

Holotyp MPT/I.G (Museo Provincial de Teruel, Iguanodon, Galve) to 4 proksymalne kręgi szyjne, 2 kręgi krzyżowe, 14 kręgów ogonowych, 28 wyrostków neuralnych, 5 łuków hemalnych, skostniałe ścięgna, 14 żeber, kość biodrowa (78 cm) i łonowa.

Niektóre, pojedyncze kości (nie wymienione powyżej) okazały się należeć do Aragosaurus (obecność pneumatycznych żeber skłania do przypuszczenia, że być może one także pochodzą od zauropoda a nie dinozaura ptasiomiednicznego - przypuszczenie własne, MZ).

Trzy lata później opisano nowe kości laparentii ze stanowiska La Cantalera 2. Była to kość kulszowa i niekompletna kość zębowa prawdopodobnie z jednego osobnika.

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

J.I. Ruiz-Omeñaca wskazał następujące autapomorfie:

1. Tylne żebra grzbietowe z długimi, równoległymi i niezrośniętymi (?ze sobą) główką i guzkiem.

2. Skostniałe żebra mostkowe (sternal ribs).

3. Prosty i bocznośrodkowo rozszerzony wyrostek przedpanewkowy kości biodrowej (obecne także u Zalmoxes).

Ponadto wykazuje takie cechy, jak przednie żebra grzbietowe z pneumatycznym otworem oraz kość kulszowądużych rozmiarów w porównaniu do kości biodrowej.

W 2017 roku uznano, że powyższe cechy wpadają w zmienność osobniczą Iguanodon, stąd Delapparentia została uznana za należąca do tego rodzaju (Verdú et al., 2017).

Historia taksonomii

Holotyp D. turolensis został pierwotnie opisany jako kolejny osobnik Iguanodon bernissartensis przez de Lapparenta w 1960 roku. Na przestrzeni lat naukowcy stwierdzili, że różni się on od iguanodonta na poziomie rodzajowym. Ruiz-Omeñaca i Canudo (2003) oraz Ruiz-Omeñaca i in. (2003) określili okaz MPT/I.G odpowiednio Iguanodontidae indet. i "iguanodontydem z de la Maca" – to ostatnie miano pojawiło się również w pracy Ruiz-Omeñaca i in. (2004). Dopiero 2 lata później pojawiła się propozycja – tego samego naukowca – nowej nazwy zarówno rodzajowej, jak i gatunkowej dla tego okazu dinozaura: "Delapparentia turolensis", jednak była to nazwa wówczas nieoficjalna (nomen nudum). W 2007 roku Royo-Torres i Cobos nazywają go nowym (nienazwanym – przypis MS) gatunkiem iguanodontyda. Dopiero w 2011 roku okaz MPT/I.G doczekał się formalnego opisu, którego autorem był Ruiz-Omeñaca. Wykorzystał on zaproponowaną przez siebie 5 lat wcześniej nazwę – D. turolensis. W 2017 roku Verdú i inni uznali Delappatentia za synonim Iguanodon, o niepewnej przynależności gatunkowej (Iguanodon sp.).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Delapparentia honoruje pioniera dinozaurologii hiszpańskiej - Alberta Félixa de Lapparenta (1905-1975). Epitet gatunkowy turolensis odnosi się do prowincji Teruel, gdzie odnaleziono holotyp tego wczesnokredowego dinozaura ptasiomiednicznego.

Spis gatunków

Delapparentia Ruiz-Omeñaca, 2011 = Iguanodon
= "Delapparentia" Ruiz-Omeñaca, 2006 nomen nudum
Delapparentia turolensis Ruiz-Omeñaca, 2011 = Iguanodon sp.
= "Delapparentia turolensis" Ruiz-Omeñaca, 2006 nomen nudum

Bibliografia

Gasca, J.M., Canudo, J.I., Moreno-Azanza, M. 2014. On the diversity of Iberian iguanodont dinosaurs: New fossils from the lower Barremian, Teruel province, Spain. Cretaceous Research, t. 50, str. 264-272. doi:10.1016/j.cretres.2014.05.009

Ruiz-Omeñaca J.I. 2011. Delapparentia turolensis nov. gen et sp., un nuevo dinosaurio iguanodontoideo (Ornithischia: Ornithopoda) en el Cretácico Inferior de Galve [Delapparentia turolensis nov. gen et sp., a new iguanodontoid dinosaur (Ornithischia: Ornithopoda) from the Lower Cretaceous of Galve (Spain)]. Estudios Geológicos, t. 67, nr 1, str. 83–110. doi:10.3989/egeol.40276.124

Verdú, F.R., Godefroit, P., Royo-Torres, R., Cobos, A. & Alcalá, L., 2017 Individual variation in the postcranial skeleton of the Early Cretaceous Iguanodon bernissartensis (Dinosauria: Ornithopoda). Cretaceous Research (advance online publication) doi:10.1016/j.cretres.2017.02.006