Stellasaurus

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Kamil Kamiński
Korekta: Paweł Konarzewski


Stellasaurus (stellazaur)
Dieta roślinożerny
Miejsce USA - Montana

(formacja Two Medicine)

Czas
252 201 145
66

ok. 75,2 Ma
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ceratopsia

Ceratopsoidea

Ceratopsidae

Centrosaurinae

Eucentrosaura

? Pachyrhinosaurini

Stellasaurus parietal.jpg
Kości ciemieniowe stellazaura. Źródło: Wilson i in., 2020. [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Stellasaurus to rodzaj ceratopsa z kladu Centrosaurinae, żyjącego w późnej kredzie na terenie Ameryki Północnej. Dawniej jego szczątki przypisywano do Rubeosaurus (obecnie gatunek styrakozaura). W 2020 r. Wilson i współpracownicy wydzielili je do nowego rodzaju.

Etymologia

Nazwa Stellasaurus znaczy „gwiezdny jaszczur” i pochodzi od łacińskiego stella („gwiazda”) oraz greckiego sauros („gad”, „jaszczur”). Nawiązuje ona do ornamentacji czaszki, przypominającej gwiazdę. Jest to także hołd dla piosenki „Starman” Davida Bowie. Epitet gatunkowy honoruje Carrie Ancell – paleontolog i preparator skamieniałości z Museum of the Rokies.

Materiał kopalny

Holotyp (MOR 492) to niekompletna czaszka należąca do dorosłego osobnika zawierająca częściową lewą kość przedszczękową, współkostniałą lewą i prawą kość nosową z rogiem, częściową lewą kość zaoczodołową z rogiem oraz prawie kompletną lewą kość ciemieniową z dwoma kolcami. Obecnie znajduje się ona w Museum of the Rockies w Montanie.

Budowa

Rekonstrukcja głowy Stellasaurus. Autor: Jakub Kowalski

Stellasaurus przypominał wyglądem inne centrozauryny, będąc masywnym, czworonożnym roślinożercą o głowie najeżonej rogami. Wykazywał on budowę pośrednią między nieco wcześniejszym od niego Styracosaurus albertensis a późniejszym Einiosaurus procurvicornsis. Stellasaurus miał długi, podniesiony i zakrzywiony róg nosowy oraz zredukowaną ornamentację nadoczodołową, czym przypominał styrakozaura. Z kolei do einiozaura zbliżała go budowa kości ciemieniowych, z wydłużonymi na kształt rogów wyrostkami P3 i częściowo wydłużonymi P4 oraz krótkimi P5-P7. Wyrostek P4 ma długość pośrednią między Styracosaurus albertensis a Einiosaurus. Wg autorów opisu, budowa stellazaura i następstwo czasowe wskazuje, że mógł on być potomkiem styrakozaura i przodkiem einiozaura.

Systematyka

Według analizy przeprowadzonej przez Wilsona i in. (2020) Stellasaurus jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Pachyrhinosaurini. Ishikawa i in. (2023) wskazują, że omawiany dinozaur jest eucentrozaurem nienależącym do Pachyrhinosaurini.

Spis gatunków

Stellasaurus Wilson, Ryan i Evans, 2020
S. ancellae Wilson, Ryan i Evans, 2020

Bibliografia

Ishikawa, H., Tsuihiji, T & Manabe, M. (2023). "Furcatoceratops elucidans, a new centrosaurine (Ornithischia: Ceratopsidae) from the upper Campanian Judith River Formation, Montana, USA". Cretaceous Research. 105660. doi:10.1016/j.cretres.2023.105660

Wilson, J.P., Ryan, M.J. & Evans, D.C. (2020). "A new, transitional centrosaurine ceratopsid from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana and the evolution of the 'Styracosaurus-line' dinosaurs". Royal Society Open Publishing. 7 (4). doi:10.1098/rsos.200284