Rativates: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Budowa) |
m (wiek) |
||
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
− | |||
{{DISPLAYTITLE:''Rativates''}} | {{DISPLAYTITLE:''Rativates''}} | ||
− | + | {{Opis | |
− | { | + | |Autor = [[Kamil Kamiński]] |
− | | Autor | + | |Korekta = [[Mateusz Tałanda]] |
− | + | |nazwa = ''Rativates'' (ratiwates) | |
− | + | |długość = 3,3-3,4 m | |
− | + | |wysokość = | |
− | | | + | |masa = |
− | | | + | |dieta = roślinożerny |
− | + | |miejsce = [[Kanada]] - Alberta | |
− | + | <small>([[formacja]] [[Dinosaur Park]])</small> | |
− | + | |czas = {{Występowanie|76.5|76.8}} | |
− | + | ok. 76,5-75,8 [[Ma]]<ref>Eberth, D. A., Evans, D. C., Ramezani, J., Kamo, S. L., Brown, C. M., Currie, P. J., & Braman, D. R. (2023). "Calibrating geologic strata, dinosaurs, and other fossils at Dinosaur Provincial Park (Alberta, Canada) using a new CA-ID-TIMS U–Pb geochronology". Canadian Journal of Earth Sciences. [[doi:10.1139/cjes-2023-0037]]</ref><br> | |
− | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | |
− | + | |systematyka = | |
− | | 3,3-3,4 m | + | [[Dinosauria]] |
− | | | ||
− | |||
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | | [[Kanada]] - Alberta | ||
− | |||
− | <small>([[formacja]] [[Dinosaur Park]])<small> | ||
− | |- | ||
− | |||
− | |||
− | | | ||
− | |||
− | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
Linia 42: | Linia 27: | ||
[[Ornithomimidae]] | [[Ornithomimidae]] | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
+ | |grafika = Evading ratite forteller by tomozaurus-daik8o5.png.jpg | ||
+ | |podpis = Rekonstrukcja ''Retivates''. Autor: Tom Parker [http://tomozaurus.deviantart.com/art/Evading-Ratite-Forteller-635839205] | ||
+ | |PorównanieGrupa = | ||
+ | |PorównanieDługość = | ||
+ | |mapa = | ||
+ | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
+ | 50.805° N, 111.63° W~Kanada- Dinosaur Provincial Park</small> | ||
+ | </display_points> | ||
+ | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Rativates'' był przedstawicielem ornitomimozaurów zamieszkującym tereny dzisiejszej Ameryki Północnej w późnej kredzie. Początkowo jego szczątki uznano za okaz ''[[Struthiomimus]] altus''. Dopiero w 2016 r. został on przeniesiony do osobnego [[rodzaj]]u. | + | ''Rativates'' był przedstawicielem ornitomimozaurów zamieszkującym tereny dzisiejszej Ameryki Północnej w późnej kredzie. Początkowo jego szczątki uznano za okaz ''[[Struthiomimus]] altus''. Dopiero w 2016 r. został on przeniesiony do osobnego [[rodzaj]]u i [[gatunek|gatunku]]. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
− | Nazwa ''Rativates'' pochodzi od łacińskich słów ''ratis'', w nawiązaniu do bezgrzebieniowców ( | + | Nazwa ''Rativates'' pochodzi od łacińskich słów ''ratis'', w nawiązaniu do bezgrzebieniowców (Ratitae), czyli ptaków nielatających, i nie posiadających grzebienia na mostku, oraz ''vates'' czyli „jasnowidz”. Odnosi się ona do podobieństwa tego dinozaura do współczesnych strusi, który miał niejako „przewidzieć” ich późniejsze pojawienie się. Z kolei epitet gatunkowy pochodzi od łacińskiego ''evadere'', czyli „unikać”, „wymykać się”. Oddaje on przypuszczalną zdolność ratiwatesa do wymykania się ówczesnym drapieżnikom, oraz nawiązuje do faktu, że został on prawidłowo zidentyfikowany i nazwany dopiero 80 lat po odkryciu holotypu (McFeeters i in., 2016). |
==Historia badań== | ==Historia badań== | ||
− | W 1934 r. [[Levi Sternberg|Sternberg]] odkrył niekompletny szkielet ornitomimida (ROM 1709) w osadach formacji [[Dinosaur Park]] w Albercie, uznając go za okaz ''[[Struthiomimus]]''. W 1972 r. [[Dale Russell|Russell]] dokonał rewizji systematyki północnoamerykańskich orniotmimidów, przypisując ten szkielet do ''[[Struthiomimus]] altus''. Dopiero dokładna analiza anatomii i porównanie z pozostałymi przedstawicielami [[Ornithomimidae]] pozwoliła na prawdiłową identyfikację i wyodrębnienie nowego rodzaju. ROM 1709 został nazwany i opisany w 2016 r. przez [[Bradleya McFeetersa | + | W 1934 r. [[Levi Sternberg|Sternberg]] odkrył niekompletny szkielet ornitomimida (ROM 1709) w osadach formacji [[Dinosaur Park]] w Albercie, uznając go za okaz ''[[Struthiomimus]]''. W 1972 r. [[Dale Russell|Russell]] dokonał rewizji systematyki północnoamerykańskich orniotmimidów, przypisując ten szkielet do ''[[Struthiomimus]] altus''. Dopiero dokładna analiza anatomii i porównanie z pozostałymi przedstawicielami [[Ornithomimidae]] pozwoliła na prawdiłową identyfikację i wyodrębnienie nowego rodzaju. ROM 1709 został nazwany i opisany w 2016 r. przez [[Bradley McFeeters|Bradleya McFeetersa]], [[Michael Ryan|Michaela Ryana]], [[Claudia Schröder-Adams|Claudię Schröder-Adams]] i [[Thomas Cullen|Thomasa Cullena]]. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
− | [[Holotyp]] to niekompletny szkielet oznaczony | + | [[Plik:Rativates skull.png|thumb|Czaszka ''Rativates''. Autor: PaleoNeolitic [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rativates_skull.png]]] |
+ | [[Holotyp]] to niekompletny szkielet oznaczony numerem katalogowym ROM 1709. Obejmuje on pysk i przednią część żuchwy, przednie kręgi ogonowe oraz niemal kompletną miednicę i większość kości tylnych kończyn. Wg autorów opisu, był to osobnik dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości | ||
==Filogeneza== | ==Filogeneza== | ||
− | Wg McFeetersa i in. (2016) ratiwates należał do kladu zaawansowanych ornitomimidów razem z ''[[Dromiceiomimus]] brevitertius'' (nazywany przez autorów ''[[Ornithomimus]] edmontonicus''), ''[[Struthiomimus]] altus'', ''[[ | + | Wg McFeetersa i in. (2016) ratiwates należał do kladu zaawansowanych ornitomimidów razem z ''[[Dromiceiomimus]] brevitertius'' (nazywany przez autorów ''[[Ornithomimus]] edmontonicus''), ''[[Struthiomimus]] altus'', ''[[Qiupalong]] henanensis'' i ''[[Anserimimus]] planinychus''. |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
− | Ratiwates pod względem ogólnego wyglądu mocno przypominał inne północnoamerykańskie ornitomimidy. Podobnie jak one był dwunożnym, prawdopodobnie opierzonym teropodem z niewielką głową, zakończoną bezzębnym dziobem. Różnił się od nich jedynie kilkoma szczegółami budowy kości szczękowej, kości kulszowej, wyrostków kolczystych kręgów ogonowych i trzeciej kości śródstopia. Ponadto od ''[[Struthiomimus]]'' odróżnia go budowa miednicy, od ''[[Ornithomimus]]'' sp. = ''[[Dromiceiomimus]] samueli'' – krótsze okno przedoczodołowe, a od nienazwanego dużego ornitomimida z formacji Dinosaur Park – mniejszy rozmiar ciała i kształt pazurów tylnych kończyn (McFeeters i in., 2016) | + | Ratiwates pod względem ogólnego wyglądu mocno przypominał inne północnoamerykańskie ornitomimidy. Podobnie jak one był dwunożnym, prawdopodobnie opierzonym teropodem z niewielką głową, zakończoną bezzębnym dziobem. Różnił się od nich jedynie kilkoma szczegółami budowy kości szczękowej, kości kulszowej, wyrostków kolczystych kręgów ogonowych i trzeciej kości śródstopia. Ponadto od ''[[Struthiomimus]]'' odróżnia go budowa miednicy, od ''[[Ornithomimus]]'' sp. = ''[[Dromiceiomimus]] samueli'' – krótsze okno przedoczodołowe, a od nienazwanego dużego ornitomimida z formacji Dinosaur Park – mniejszy rozmiar ciała i kształt pazurów tylnych kończyn (McFeeters i in., 2016). |
Sądząc po rozmiarach kości, ratiwates był mniejszy niż ''[[Struthiomimus]]'' i ''[[Dromiceiomimus]]''. Porównanie rozmiarów kości miednicy i kończyn tylnych wskazuje, że miał ok. 80% wielkości osobnika AMNH 5339 (''[[Struthiomimus]] altus''), ocenianego przez [[Michael Mortimer|Mortimera]] (2016 online) na 4,3 m długości, oraz ponad 90% wielkości okazu RTMP 95.110.1 (''Dromiceiomimus brevitertius''), szacowanego na 3,6 m. Przy założeniu podobnych proporcji, ''Rativates'' mierzyłby zatem ok. 3,3-3,4 m. | Sądząc po rozmiarach kości, ratiwates był mniejszy niż ''[[Struthiomimus]]'' i ''[[Dromiceiomimus]]''. Porównanie rozmiarów kości miednicy i kończyn tylnych wskazuje, że miał ok. 80% wielkości osobnika AMNH 5339 (''[[Struthiomimus]] altus''), ocenianego przez [[Michael Mortimer|Mortimera]] (2016 online) na 4,3 m długości, oraz ponad 90% wielkości okazu RTMP 95.110.1 (''Dromiceiomimus brevitertius''), szacowanego na 3,6 m. Przy założeniu podobnych proporcji, ''Rativates'' mierzyłby zatem ok. 3,3-3,4 m. | ||
==Paleobiologia i paleoekologia== | ==Paleobiologia i paleoekologia== | ||
− | Ratiwates i jego krewniacy wg większości badań mogli być roślinożercami lub wszystkożercami (zob. też [[Ornithomimosauria#dieta]] oraz [[Struthiomimus#S. altus]]. Obecność trzech ornitomimidów w dolnych warstwach formacji Dinosaur Park (''Rativates'', ''Dromiceiomimus'' i ''Struthiomimus'') sugeruje, że zajmowały one nieco inne nisze ekologiczne, być może odzwierciedlające różnice w wielkości (McFeeters i in., 2016). Obok nich żyły liczne dinozaury rogate i kaczodziobe. Zagrożeniem dla ratiwatesa mogły być drapieżne [[Dromaeosauridae|dromeozaurydy]] i [[Tyrannosauridae|tyranozaurydy]], jak np. ''[[Gorgosaurus]]''. Jedynym sposobem na obronę przed większymi teropodami była zapewne ucieczka. | + | Ratiwates i jego krewniacy wg większości badań mogli być roślinożercami lub wszystkożercami (zob. też [[Ornithomimosauria#dieta]] oraz [[Struthiomimus#S. altus|Struthiomimus altus]]). Obecność trzech ornitomimidów w dolnych warstwach formacji Dinosaur Park (''Rativates'', ''Dromiceiomimus'' i ''Struthiomimus'') sugeruje, że zajmowały one nieco inne nisze ekologiczne, być może odzwierciedlające różnice w wielkości (McFeeters i in., 2016). Obok nich żyły liczne dinozaury rogate i kaczodziobe. Zagrożeniem dla ratiwatesa mogły być drapieżne [[Dromaeosauridae|dromeozaurydy]] i [[Tyrannosauridae|tyranozaurydy]], jak np. ''[[Gorgosaurus]]''. Jedynym sposobem na obronę przed większymi teropodami była zapewne ucieczka. |
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Rativates''}} | | {{V|''Rativates''}} | ||
− | | {{Kpt|[[ Bradley McFeetersa|McFeeters]], [[Michael | + | | {{Kpt|[[ Bradley McFeetersa|McFeeters]], [[Michael Ryan|Ryan]], [[Claudia Schröder-Adams|Schröder-Adams]]}} i {{Kpt|[[Klaus-Peter Lanser|Lanser]]}}, [[2016]] |
|- | |- | ||
| {{V|''R. evadens'' }} | | {{V|''R. evadens'' }} | ||
− | | {{Kpt|[[ Bradley McFeetersa|McFeeters]], [[Michael | + | | {{Kpt|[[ Bradley McFeetersa|McFeeters]], [[Michael Ryan|Ryan]], [[Claudia Schröder-Adams|Schröder-Adams]]}} i {{Kpt|[[Klaus-Peter Lanser|Lanser]]}}, [[2016]] |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
Linia 82: | Linia 73: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small> | <small> | ||
− | McFeeters, B., Ryan, M., J., Schröder-Adams, C., Cullen, T., M. (2016). | + | McFeeters, B., Ryan, M., J., Schröder-Adams, C., Cullen, T., M. (2016). "A new ornithomimid theropod from the Dinosaur Park Formation of Alberta, Canada". Journal of Vertebrate Paleontology. [[DOI: 10.1080/02724634.2016.1221415]] |
Mortimer, M. (2016) online. [http://theropoddatabase.com/Ornithomimosauria.htm#Struthiomimusaltus] | Mortimer, M. (2016) online. [http://theropoddatabase.com/Ornithomimosauria.htm#Struthiomimusaltus] | ||
− | Russell, D. (1972). | + | Russell, D. (1972). "Ostrich dinosaurs from the Late Cretaceous of Western Canada". Canadian Journal of Earth Sciences. 9 (4): 375–402. [[doi:10.1139/e72-031]]. |
− | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] |
Aktualna wersja na dzień 17:04, 17 lis 2023
Autor: | Kamil Kamiński |
Korekta: | Mateusz Tałanda |
Rativates (ratiwates) | |
---|---|
Długość | 3,3-3,4 m |
Dieta | roślinożerny |
Miejsce | Kanada - Alberta |
Czas |
ok. 76,5-75,8 Ma[1] |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja Retivates. Autor: Tom Parker [2] | |
Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Rativates był przedstawicielem ornitomimozaurów zamieszkującym tereny dzisiejszej Ameryki Północnej w późnej kredzie. Początkowo jego szczątki uznano za okaz Struthiomimus altus. Dopiero w 2016 r. został on przeniesiony do osobnego rodzaju i gatunku.
Etymologia
Nazwa Rativates pochodzi od łacińskich słów ratis, w nawiązaniu do bezgrzebieniowców (Ratitae), czyli ptaków nielatających, i nie posiadających grzebienia na mostku, oraz vates czyli „jasnowidz”. Odnosi się ona do podobieństwa tego dinozaura do współczesnych strusi, który miał niejako „przewidzieć” ich późniejsze pojawienie się. Z kolei epitet gatunkowy pochodzi od łacińskiego evadere, czyli „unikać”, „wymykać się”. Oddaje on przypuszczalną zdolność ratiwatesa do wymykania się ówczesnym drapieżnikom, oraz nawiązuje do faktu, że został on prawidłowo zidentyfikowany i nazwany dopiero 80 lat po odkryciu holotypu (McFeeters i in., 2016).
Historia badań
W 1934 r. Sternberg odkrył niekompletny szkielet ornitomimida (ROM 1709) w osadach formacji Dinosaur Park w Albercie, uznając go za okaz Struthiomimus. W 1972 r. Russell dokonał rewizji systematyki północnoamerykańskich orniotmimidów, przypisując ten szkielet do Struthiomimus altus. Dopiero dokładna analiza anatomii i porównanie z pozostałymi przedstawicielami Ornithomimidae pozwoliła na prawdiłową identyfikację i wyodrębnienie nowego rodzaju. ROM 1709 został nazwany i opisany w 2016 r. przez Bradleya McFeetersa, Michaela Ryana, Claudię Schröder-Adams i Thomasa Cullena.
Materiał kopalny
Holotyp to niekompletny szkielet oznaczony numerem katalogowym ROM 1709. Obejmuje on pysk i przednią część żuchwy, przednie kręgi ogonowe oraz niemal kompletną miednicę i większość kości tylnych kończyn. Wg autorów opisu, był to osobnik dorosły lub bliski osiągnięcia dorosłości
Filogeneza
Wg McFeetersa i in. (2016) ratiwates należał do kladu zaawansowanych ornitomimidów razem z Dromiceiomimus brevitertius (nazywany przez autorów Ornithomimus edmontonicus), Struthiomimus altus, Qiupalong henanensis i Anserimimus planinychus.
Budowa
Ratiwates pod względem ogólnego wyglądu mocno przypominał inne północnoamerykańskie ornitomimidy. Podobnie jak one był dwunożnym, prawdopodobnie opierzonym teropodem z niewielką głową, zakończoną bezzębnym dziobem. Różnił się od nich jedynie kilkoma szczegółami budowy kości szczękowej, kości kulszowej, wyrostków kolczystych kręgów ogonowych i trzeciej kości śródstopia. Ponadto od Struthiomimus odróżnia go budowa miednicy, od Ornithomimus sp. = Dromiceiomimus samueli – krótsze okno przedoczodołowe, a od nienazwanego dużego ornitomimida z formacji Dinosaur Park – mniejszy rozmiar ciała i kształt pazurów tylnych kończyn (McFeeters i in., 2016).
Sądząc po rozmiarach kości, ratiwates był mniejszy niż Struthiomimus i Dromiceiomimus. Porównanie rozmiarów kości miednicy i kończyn tylnych wskazuje, że miał ok. 80% wielkości osobnika AMNH 5339 (Struthiomimus altus), ocenianego przez Mortimera (2016 online) na 4,3 m długości, oraz ponad 90% wielkości okazu RTMP 95.110.1 (Dromiceiomimus brevitertius), szacowanego na 3,6 m. Przy założeniu podobnych proporcji, Rativates mierzyłby zatem ok. 3,3-3,4 m.
Paleobiologia i paleoekologia
Ratiwates i jego krewniacy wg większości badań mogli być roślinożercami lub wszystkożercami (zob. też Ornithomimosauria#dieta oraz Struthiomimus altus). Obecność trzech ornitomimidów w dolnych warstwach formacji Dinosaur Park (Rativates, Dromiceiomimus i Struthiomimus) sugeruje, że zajmowały one nieco inne nisze ekologiczne, być może odzwierciedlające różnice w wielkości (McFeeters i in., 2016). Obok nich żyły liczne dinozaury rogate i kaczodziobe. Zagrożeniem dla ratiwatesa mogły być drapieżne dromeozaurydy i tyranozaurydy, jak np. Gorgosaurus. Jedynym sposobem na obronę przed większymi teropodami była zapewne ucieczka.
Spis gatunków
Rativates | McFeeters, Ryan, Schröder-Adams i Lanser, 2016 |
R. evadens | McFeeters, Ryan, Schröder-Adams i Lanser, 2016 |
Bibliografia
McFeeters, B., Ryan, M., J., Schröder-Adams, C., Cullen, T., M. (2016). "A new ornithomimid theropod from the Dinosaur Park Formation of Alberta, Canada". Journal of Vertebrate Paleontology. DOI: 10.1080/02724634.2016.1221415
Mortimer, M. (2016) online. [3]
Russell, D. (1972). "Ostrich dinosaurs from the Late Cretaceous of Western Canada". Canadian Journal of Earth Sciences. 9 (4): 375–402. doi:10.1139/e72-031.
- ↑ Eberth, D. A., Evans, D. C., Ramezani, J., Kamo, S. L., Brown, C. M., Currie, P. J., & Braman, D. R. (2023). "Calibrating geologic strata, dinosaurs, and other fossils at Dinosaur Provincial Park (Alberta, Canada) using a new CA-ID-TIMS U–Pb geochronology". Canadian Journal of Earth Sciences. doi:10.1139/cjes-2023-0037