Xiaotingia: Różnice pomiędzy wersjami
m (Dodany obrazek) |
|||
Linia 31: | Linia 31: | ||
[[Archaeopterygidae]] | [[Archaeopterygidae]] | ||
+ | |- | ||
+ | | colspan=2 |[[Plik:Xiaotingia2.jpg|400px|Rekonstrukcja szkieletu. Z: Xu, et al., 2011]] | ||
|} | |} | ||
− | [[Plik:Xiaotingia.jpg| | + | [[Plik:Xiaotingia.jpg|200px|thumb|right|Rekonstrukcja siatoingii (Autorzy: Xing Lida, Liu Yi)]] |
<small> | <small> | ||
Linia 63: | Linia 65: | ||
== Materiał kopalny, lokalizacja typowa, etymologia == | == Materiał kopalny, lokalizacja typowa, etymologia == | ||
+ | [[Plik:Xiaotingia3.png|200px|thumb|right|Okaz holotypowy - <b>STM 27-2</b>. Z Xu, et al., 2011]] | ||
Holotypem jest połączony stawowo, niemal kompletny okaz (STM 27-2) nieobejmujący jednak fragmentów miednicy, niektórych kości kończyn i większości kręgów ogonowych. Został nabyty przez Shandong Tianyu Museum of Nature od handlarza skamieniałościami, który twierdzi, że okaz pochodzi z Linglongta w zachodnim Liaoning w Chinach. Występują tam górnojurajskie osady [[formacja Tiaojishan|formacji Tiaojishan]] oraz niewielka warstwa dolnokredowa [[formacja Yixian|formacji Yixian]]. ''Xiaotingia'' prawdopodobnie pochodzi z Tiaojishan – w okolicy Linglongta z jej osadów wydobyto skamieniałości m.in. ''Anchiornis'' i [[Pterosauria|pterozaura]] ''[[Darwinopterus]]''. Wiek okazu szacuje się na 161 – 155 mln lat. | Holotypem jest połączony stawowo, niemal kompletny okaz (STM 27-2) nieobejmujący jednak fragmentów miednicy, niektórych kości kończyn i większości kręgów ogonowych. Został nabyty przez Shandong Tianyu Museum of Nature od handlarza skamieniałościami, który twierdzi, że okaz pochodzi z Linglongta w zachodnim Liaoning w Chinach. Występują tam górnojurajskie osady [[formacja Tiaojishan|formacji Tiaojishan]] oraz niewielka warstwa dolnokredowa [[formacja Yixian|formacji Yixian]]. ''Xiaotingia'' prawdopodobnie pochodzi z Tiaojishan – w okolicy Linglongta z jej osadów wydobyto skamieniałości m.in. ''Anchiornis'' i [[Pterosauria|pterozaura]] ''[[Darwinopterus]]''. Wiek okazu szacuje się na 161 – 155 mln lat. | ||
Nazwa Xiaotingia zhengi honoruje chińskiego paleontologa [[Zheng Xiaoting|Zhenga Xiaotinga]], który zasłużył się dla Shandong Tianyu Museum of Nature, gdzie znajduje się holotyp tego gatunku. | Nazwa Xiaotingia zhengi honoruje chińskiego paleontologa [[Zheng Xiaoting|Zhenga Xiaotinga]], który zasłużył się dla Shandong Tianyu Museum of Nature, gdzie znajduje się holotyp tego gatunku. |
Wersja z 22:51, 9 wrz 2011
Xiaotingia (siaotingia) | |
---|---|
Długość: | 50 – 60 cm |
Miejsce występowania: | formacja Tiaojishan
(Chiny) |
Czas występowania | ok. 161 – 155 Ma
(oksford) |
Systematyka | Dinosauria |
Autor: | Korekta: |
Tomasz Skawiński | Maciej Ziegler, Mateusz Tałanda |
Opis
Xiaotingia to rodzaj niewielkiego teropoda z kladu Archaeopterygidae. Żył w późnej jurze na terenie dzisiejszych Chin. Ma duże znaczenie dla badania pochodzenia ptaków.
Budowa
Podobnie jak inne bazalne Paraves, Xiaotingia osiągała stosunkowo niewielkie rozmiary – długość jej czaszki wynosi nieco ponad 6 cm, co długość całego zwierzęcia pozwala oszacować na około 50-60 cm. Masa wynosiła prawdopodobnie ok. 820 gramów. Wymiary te oceniono na podstawie holotypu, będącego w chwili śmierci dorosłym zwierzęciem, na co wskazują zasklepione szwy neurocentralne na wszystkich widocznych kręgach oraz w pełni zrośnięte synsakrum.
Czaszka ma w przybliżeniu trójkątną boczną płaszczyznę, ze stosunkowo płytkim pyskiem i znacznie szerszą częścią zaoczodołową. Okno przedoczodołowe znacznie krótsze niż wyższe. Oczodoły są stosunkowo duże. Szacowana liczba zębów w kości zębowej (prawdopodobnie mniejsza niż 10) jest mniejsza niż u deinonychozaurów, lecz większa niż u bazalnych Avialae i owiraptorozaurów. Zęby w przedniej części pyska są ciasno ułożone. Korony zębów niskie i szerokie. Ogólną budową zęby przypominają te występujące u bazalnych Avialae.
Tylne kręgi szyjne są ponaddwukrotnie szersze niż dłuższe. Otwory pneumatyczne obecne są w środkowych i tylnych kręgach tułowiowych. Synsakrum tworzy pięć kręgów krzyżowych. Widełki obojczykowe kształtem przypominają bumerang, są też stosunkowo masywniejsze niż u innych teropodów spoza Avialae. Tworzące je kości obojczykowe stykają się pod kątem około 75° i mają niewielkie wyrostki barkowe. II palec stopy zwierzę mogło unosić wysoko nad ziemię, podobnie jak inne deinonychozaury, jednak nie miał zakrzywionego pazura charakterystycznego dla Dromaeosauridae i Troodontidae.
Wokół holotypu widoczne są odciski piór, jednak nie zachowały się na tyle dobrze, by zbadać morfologię piór, a tym bardziej ich kolor. Wiadomo jednak, że pióra znajdowały się także na tylnych kończynach, podobnie jak m.in. u anchiornisa. Pióra na udach były stosunkowo długie – mierzyły około 5,5 cm.
Filogeneza i wpływ na systematykę Paraves
Według przeprowadzonej przez Xu i współpracowników analizy filogenetycznej Xiaotingia należy do kladu Archaeopterygidae, w którym zajmuje pozycję siostrzaną do Anchiornis. Grupa obejmująca te dwa rodzaje jest z kolei siostrzana dla kladu Archaeopteryx + Wellnhoferia (Archaeopteryx sensu lato). Według tej analizy Archaeopterygidae nie należą jednak do Avialae sensu Gauthier 1986 – jak we wszystkich wcześniejszych analizach filogenetycznych – lecz do Deinonychosauria, będąc grupą siostrzaną dla Dromaeosauridae + Troodontidae. Taka pozycja filogenetyczna Archaeopterygidae ma bardzo istotny wpływ na zawartość taksonomiczną poszczególnych grup i ponownie podnosi kwestię, czy archeopteryksa należy uznawać za ptaka (sprawa ta dotyczy jednak wyłącznie przyjmowanej nomenklatury i tym samym jest całkowicie subiektywna). Ponadto, określenia wymagają cechy definiujące klad siostrzany do Deinonychosauria (cechą taką nie są już kończyny przednie dłuższe od tylnych [Makovicky i Zanno 2011]). Przynależność Archaeopterygidae do Deinonychosauria dobrze koresponduje z teorią powszechnej roślinożerności u Maniraptora (Zanno i Makovicky 2011, Witmer 2011).
Sami autorzy (Xu i in. 2011) przyznają jednak, że wsparcie dla takiej pozycji Archaeopterygidae było w analizie słabe. Wyłączenie Xiaotingia z analizy ponownie umieszcza Archaeopterygidae wewnątrz Avialae sensu Gauthier 1986 - z wyjątkiem anchiornisa, który pozostaje w Deinonychosauria jako takson siostrzany dla Dromaeosauridae + Troodontidae. Ten eksperyment pokazuje, jak ważna jest Xiaotingia dla zrozumienia filogenezy Paraves i ściśle związanych z tym zagadnień, takich jak pochodzenie lotu i powstanie ptaków (zob. też Dodatek 1 poniżej).
Materiał kopalny, lokalizacja typowa, etymologia
Holotypem jest połączony stawowo, niemal kompletny okaz (STM 27-2) nieobejmujący jednak fragmentów miednicy, niektórych kości kończyn i większości kręgów ogonowych. Został nabyty przez Shandong Tianyu Museum of Nature od handlarza skamieniałościami, który twierdzi, że okaz pochodzi z Linglongta w zachodnim Liaoning w Chinach. Występują tam górnojurajskie osady formacji Tiaojishan oraz niewielka warstwa dolnokredowa formacji Yixian. Xiaotingia prawdopodobnie pochodzi z Tiaojishan – w okolicy Linglongta z jej osadów wydobyto skamieniałości m.in. Anchiornis i pterozaura Darwinopterus. Wiek okazu szacuje się na 161 – 155 mln lat. Nazwa Xiaotingia zhengi honoruje chińskiego paleontologa Zhenga Xiaotinga, który zasłużył się dla Shandong Tianyu Museum of Nature, gdzie znajduje się holotyp tego gatunku.
Spis gatunków
Xiaotingia | Xu, You, Du i Han | 2011 |
---|---|---|
Xiaotingia zhengi | Xu, You, Du i Han | 2011 |
Bibliografia
1. Xu X, You H, Du K, Han F. 2011. An Archaeopteryx-like theropod from China and the origin of Avialae. Nature 475: 465–470. doi:10.1038/nature10288.
2. Makovicky PJ, Zanno LE. 2011. Theropod diversity and the refinement of avian characteristics. W: Dyke G, Kaiser G (red.): Living dinosaurs: The evolutionary history of modern birds. John Wiley & Sons, Ltd, s. 155–186.
3. Zanno LE, Makovicky PJ. 2011. Herbivorous ecomorphology and specialization patterns in theropod dinosaurs evolution. Proceedings of the National Academy of Sciences 108 (1): 232–237. doi:10.1073/pnas.1011924108.
4. Witmer LM. 2011. An icon knocked from its perch. Nature 475: 458–459. doi:10.1038/475458a.
Dodatek 1
Z kolei usunięcie z analizy anchiornisa, taksonu siostrzanego dla Xiaotingia (który pozostaje bliższy Dromaeosauridae + Troodontidae po wyłączeniu Xiaotingia; patrz wyżej), nie wywołuje takich zmian – X. zhengi dalej należy do Archaeopterygidae z Archaeopteryx i Wellnhoferia, a klad ten znajduje się wewnątrz Deinonychosauria, a nie Avialae.
Bibliografia
1. Goloboff PA, Farris JS, Nixon KC. 2008. TNT, a free program for phylogenetic analysis. Cladistics 24: 774–786. doi:10.1111/j.1096-0031.2008.00217.x.