Camarasaurus

Autor:	Korekta:
Bartosz Suchecki dilong Karol Sabath Maciej Ziegler	Tomasz Sokołowski Dawid Mazurek Marcin Szermański Łukasz Czepiński

---

Camarasaurus (kamarazaur)
Długość:	13-23 m
Masa:	10-47 t
Miejsce występowania:	formacja Morrison USA (Kolorado, Nowy Meksyk, Wyoming, Utah, Montana)
Czas występowania	155-147 Ma późna jura (kimeryd - tyton)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Massopoda Sauropoda Eusauropoda ? Neosauropoda ? Macronaria Camarasauromorpha Camarasauridae

Historia odkryć

Skamieniałości tego zauropoda zostały znalezione w osadach formacji Morrison. Wiek tych pokładów datuje się na późną jurę (kimeryd - tyton), a więc jakieś 155-147 milionów lat. Na przestrzeni dziesięcioleci odnaleziono dużo szczątków tego dinozaura, przez co dobrze poznaliśmy jego biologię i anatomię. Camarasaurus został odkryty przez Henry'ego Felcha i Oramela Lucasa, lecz opisany został przez Edwarda Drinkera Cope'a w Filadelfii. Ciekawostką jest, że czaszka kamarazaura przez długi czas była przypisana sławnemu, błędnemu Brontosaurus, który okazał się być mieszanką… kości Apatosaurus i Camarasaurus. W 1877 r. Cope opisał Camarasaurus supremus (i dwa lata później C. leptodirus, jego młodszy synonim), a Marsh - Apatosaurus grandis, a w 1887 r. jeszcze Morosaurus lentus. Wszystkie te gatunki i jeszcze kilka innych okazało się synonimami uznawanych obecnie gatunków kamarazaura. W 1957 r. został opisany przez Lapparenta i Zbyszewskiego Camarasaurus alenquerensis, którego nazwa znaczy "komorowy jaszczur z Alenquer". Ta miejscowość leży w prowincji Estremadura w Portugalii (szkielet został znaleziony obok ruin młyna Moincho do Corpo, 1,5 km na południe od miasteczka). Pierwotnie uznano go za gatunek apatozaura, potem za kamarazaura (Raath i McIntosh, 1987). Ze względu na długie kończyny przednie uważano go za Brachiosaurus. Jednak na podstawie kolejnych dwóch szkieletów z okolic Lourinha, gatunek ten został przeniesiony do nowego rodzaju - Lourhinosaurus przez Dantasa i in. (1998). Ta zmiana obowiązuje do dzisiaj.

Anatomia i biologia

Łopatkowe zęby Camarasaurus nie ułożone wzdłuż szczęki i umożliwiały rozdrabnianie pokarmu przed połknięciem. Każda przednia kończyna miała po pięć szeroko rozstawionych palców, z czego jeden kończył się pazurem (najprawdopodobniej pozostałości po jego przodkach). Przednie kończyny były nieco krótsze od tylnych. Cechą charakterystyczną tego dinozaura był stosunkowo duży łeb w porównaniu do innych zauropodów z zaokrąglonym pyskiem. Przód głowy jest wyższy, a otwory nosowe znajdują się przed oczyma kamarazaura, w przeciwieństwie do Giraffatitan. Kamarazaury prawdopodobnie podróżowały w stadach - jednym z wielu dowodów na to są odnalezione północno-wschodnim Wyoming szczątki trzech zauropodów, które zginęły w tym samym czasie.

Gatunki kamarazaura

C. supremus

Wymiary: 18-23 m, 23-47 t.

Materiał: holotyp (AMNH 5760) to 8 kręgów (szyjny, 3 grzbietowe, 4 ogonowe); łącznie min. 5 szkieletów, w tym mózgoczaszka i szczęki

Występowanie: 150-147 Ma (górne warstwy formacji Morrison); Wyoming, Kolorado, Nowy Meksyk

Gatunek typowy, C. supremus ("największy komorowy jaszczur"), jak sama nazwa wskazuje, jest największym ze znanych Camarasaurus i jednym z najbardziej masywnych zauropodów z późnej jury formacji Morrison. Jest bardzo podobny do C. lentus i może być jego potomkiem. Ten najmłodszy z kamarazaurów żył w wilgotniejszym niż wcześniejsze środowisku.

C. grandis

Wymiary: 14 m, 13 t.

Materiał: min. 6 szkieletów, w tym 2 czaszki

Występowanie: 156-147 Ma (środkowe warstwy formacji Morrison); Wyoming, Kolorado, Montana

C. grandis ("wielki komorowy jaszczur") jest najstarszym gatunkiem, który współistniał z C. lentus zaledwie kilka milionów lat.

C. lentus

Wymiary: 15 m, 15 t.

Materiał: min. 5 szkieletów z czaszkami, w tym młode; kompletnie znany

Występowanie: 153-147 Ma (środkowe warstwy formacji Morrison); Wyoming, Utah

Do C. lentus ("powolnego komorowwgo jaszczura") należy prawie kompletny szkielet młodego kamarazaura (CM 11338 - zob. zdjęcie), którego opisał Charles W. Gilmore w 1925 roku. Mierzył on 6 metrów długości.

C. lewisi

Wymiary: 13 m, 10 t.

Materiał: prawie kompletny szkielet pozaczaszkowy

Występowanie: 150-147 Ma (środkowe warstwy formacji Morrison); Kolorado

C. lewisi ("komorowy jaszczur Lewisa") został odkryty i opisany przez Jensena. Nazywał go "Dinozaurem Jimem" i uznał, że to nowy rodzaj zwany "katetozaurem" (Cathetosaurus lewisi), lecz inni naukowcy stwierdzili, że to nowy gatunek kamarazaura, więc po pełnej nazwie pozostała tylko nazwa gatunkowa. Jensen zasugerował, że był lepiej przystosowany do stawania na tylnych łapach niż inne zauropody. Na podstawie miednicy wysunął hipotezę, że ten dinozaur mógł żerować w postawie wyprostowanej, podpierając się ogonem - podobny pogląd wypowiedziała w 1997 r. Magdalena Borsuk-Białynicka w odniesieniu do opistocelikaudii (która tez była uważana za kamarazauryda). Jedyny znany szkielet nosi ślady ugryzień pozostawione przez dużego teropoda. Wydaje się, że był to bardzo sędziwy osobnik.

Spis gatunków

Camarasaurus	Cope, 1877
= Caulodon	Cope, 1877
= Morosaurus	Marsh, 1878
= Uintasaurus	Holland, 1919
= Cathetosaurus	Jensen, 1988
?= Eobrontosaurus	Bakker, 1998
C. supremus	Cope, 1877
= Amphicoelias latus	Cope, 1877
= Caulodon diversidens	Cope, 1877
= Caulodon leptoganus	Cope, 1878
= Camarasaurus leptodirus	Cope, 1879
C. grandis	(Marsh, 1877)
= Apatosaurus grandis	Marsh, 1877
= Morosaurus impar	Marsh, 1878
= Morosaurus robustus	Marsh, 1878
= Pleurocoelus montanus	Marsh, 1896
C. excelsus	(Marsh, 1879) Osborn vide von Huene, 1929	= Apatosaurus excelsus
C. lentus	(Marsh, 1889)
= Morosaurus lentus	Marsh, 1889
= Camarasaurus annae	Ellinger, 1950
= Uintasaurus douglassi	Holland, 1919
C. agilis	(Marsh, 1889)	= Diplodocus longus
C. lewisi	(Jensen, 1988) McIntosh, Miller, Stadtman i Gillette, 1996
C. alenquerensis	(Lapparent i Zbyszewski, 1957) Raath i McIntosh, 1987	= Lourinhasaurus alenquerensis
= Cathetosaurus lewisi	Jensen, 1988

Bibliografia

1. Glut D.F. (1997) "Dinosaurs: The Encyclopedia" wyd. McFarland & Company

2. Holtz T.R. Jr. (2008) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information"

3. Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University, Princeton i Oxford

4. Sander P.M., Christian A., Clauss M., Fechner R., Gee C.T., Griebeler E.-M., Gunga H.-C., Hummel J., Mallison H., Perry S.F., Preuschoft H., Rauhut O.W.M., Remes K., Tütken T., Wings O. & Witzel U. (2011) "Biology of the sauropod dinosaurs: the evolution of gigantism" Biological Reviews, 86(1), 117–155. doi: 10.1111/j.1469-185X.2010.00137.x

5. Upchurch P., Barrett P.M. & Dodson P. (2004) "Sauropoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" wyd. University of California Press, Berkeley, 259–322.

6. Dinosaurs In Their Time: "Apatosaurus". Carnegie Museum of Natural History

7. http://en.wikipedia.org/wiki/Camarasaurus