Diabloceratops

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański, Paweł Konarzewski	Maciej Ziegler

---

Diabloceratops (diabloceratops)
Miejsce występowania:	USA - Utah (środkowe ogniwo formacji Wahweap)
Czas występowania	81,27 Ma późna kreda (wczesny kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ceratopsia Neoceratopsia Coronosauria Ceratopsoidea Ceratopsidae Centrosaurinae
Rekonstrukcja Diabloceratops eatoni. Autor: Nobu Tamura [4]
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E\u003Ca href=\"/index.php?title=Formacja_Wahweap\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Formacja Wahweap (strona nie istnieje)\"\u003EFormacja Wahweap\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EDiabloceratops eatoni\u003C/i\u003E - \u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E\u003C/small\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"Formacja Wahweap\n","link":"","lat":37.5,"lon":-111.7000000000000028421709430404007434844970703125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Porówanie wielkości człowieka z Diabloceratops [1]

Diabloceratops to jeden z najwcześniejszych i najbardziej bazalnych centrozaurynów, żyjący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych w południowym Utah w późnej kredzie. Jego szczątki zostały odkryte w osadach formacji Wahweap na południu stanu Utah. Gatunek ten został nazwany i opisany w 2010 roku przez Kirklanda i DeBlieuxa.

Materiał kopalny

Zrekonstruowana czaszka diabloceratopsa. Autor zdjęcia: Perry Quan [2]

Holotyp odnaleziony w Last Chance o numerze UMNH VP 16699 zawiera całą lewą część czaszki oraz elementy prawej strony.

Budowa

Czaszka diabloceratopsa ozdobiona była czterema rogami, czyniąc jego wygląd niepowtarzalnym, wręcz demonicznym (z czego zresztą wzięła się jego nazwa rodzajowa). Para dłuższych (ok. 50 cm) rogów wyrastała z końca kryzy, natomiast rogi nadoczne były około dwukrotnie krótsze. Były niemalże proste skierowane ku górze, natomiast para dłuższych była zwrócona na zewnątrz, gdy u jego kuzyna Machairoceratops były wygięte do środka kryzy. Całkowitą długość czaszki (od dzioba po koniec kryzy) ocenia się na około 1 m, natomiast jej długość od dzioba do kłykci to 62 cm.

Paleoekologia

Diabloceratops w środowisku naturalnym. Autor: Abelov2014 [3]

W formacji Wahweap znajdowały się głównie tereny wilgotne z dominacją rzek, ale sezonowo występowały susze. W starszych osadach odnaleziono dużo nienazwanych hadrozaurydów, centrozauryny, pachycefalozauryda, nodozauryda, krokodyle oraz żółwie. Znanymi dinozaurami z tej formacji są: Lythronax, Acristavus, Machairoceratops i Adelolophus.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Diabloceratops składa się z hiszpańskiego diablo (znaczącego diabeł) oraz greckiego ceratops (rogate oblicze). W wolnym tłumaczeniu nazwę te można przetłumaczyć jako "diabelskie, rogate oblicze", która wzięła się z okazałych i złowieszczo wyglądających kolców występujących po parze nad oczami i na kryzie. Natomiast epitet gatunkowy eatoni honoruje paleontologa Jeffery’ego Eatona, który badał kredowe kręgowce na terenie południowego Utah.

Spis gatunków

Diabloceratops	Kirkland i DeBlieux, 2010
D. eatoni	Kirkland i DeBlieux, 2010
= Albertaceratops eatoni	Paul 2010

Bibliografia

Beveridge, T. L., Roberts, E. M., Ramezani, J., Titus, A. L., Eaton, J. G., Irmis, R. B., & Sertich, J. J. (2022). Refined geochronology and revised stratigraphic nomenclature of the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA and the age of early Campanian vertebrates from southern Laramidia. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 591, 110876. doi:10.1016/j.palaeo.2022.110876

Jinnah, Z. A., & Roberts, E. M. (2011). Facies associations, paleoenvironment, and base-level changes in the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA. Journal of Sedimentary Research, 81(4), 266-283. doi:10.2110/jsr.2011.22

Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [5]

Holroyd, Patricia A.; Hutchison, Howard J. (2016). "Fauna and setting of the Adelolophus hutchisoni type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios. 33. doi:10.5070/P9331031196

Kirkland, J.I. & DeBlieux, D.D. (2010) New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah; in Ryan, M.J., Chinnery-Allgeier, B.J., & Eberth, D.A. (red.) New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.

McDonald A. T., (2011) A Subadult Specimen of Rubeosaurus ovatus (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation. PLoS ONE 6(8): e22710. doi:10.1371/journal.pone.0022710

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.