Dyskusja użytkownika:Dino: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (Utworzył nową stronę „BRUDNOPIS =Lista ootaksonów dinozaurów= #''Ageroolithus'' #''Apheloolithus'' #''Boletuoolithus'' #''Cairanoolithus'' #''Continuoolithus'' #''[[De...”)
 
m (→‎Saurolophus beta: nowa sekcja)
Linia 241: Linia 241:
 
# '''''[[Zhengichnus]]'''''
 
# '''''[[Zhengichnus]]'''''
 
# <small>''[[Zizhongpus]]'' = ''[[Kayentapus]]'''''</small>
 
# <small>''[[Zizhongpus]]'' = ''[[Kayentapus]]'''''</small>
 +
 +
== Saurolophus beta ==
 +
 +
{{DISPLAYTITLE:''Saurolophus''}}
 +
To jest wstępna wersja artykułu.
 +
<small>
 +
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
 +
| Autor:
 +
|-
 +
| [[Łukasz Czepiński]]
 +
|}
 +
</small>
 +
 +
----
 +
 +
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 +
! colspan=2 | ''Saurolophus'' (zaurolof)
 +
|-
 +
! '''Długość''':
 +
| do 12 m
 +
|-
 +
! '''Masa''':
 +
| 3 t
 +
|-
 +
! '''[[:Kategoria:Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 +
| [[Kanada]]
 +
<small>(formacja [[Horseshoe Canyon]]; Alberta)</small> <br>
 +
[[Mongolia]]<br>
 +
<small>(formacja [[Nemegt]]; prowincja [[Omnogov]])</small> <br>
 +
[[USA]]<br>
 +
<small>(formacja [[Kirtland]]; stan [[Nowy Meksyk]])</small><br>
 +
[[Chiny]]<br>
 +
<small>(Beiliyie Kruchi; Heilungchiang)</small>
 +
|-
 +
! '''[[:Kategoria:Czas|Czas występowania]]'''
 +
| 83,5-65,5 [[Ma]]
 +
 +
<small>późna [[kreda]] ([[kampan]]-[[mastrycht]])</small>
 +
|-
 +
! '''Systematyka'''
 +
| [[Dinosauria]]
 +
 +
[[Ornithischia]]
 +
 +
[[Ornithopoda]]
 +
 +
[[Iguanodontia]]
 +
 +
[[Hadrosauridae]]
 +
 +
[[Saurolophinae]]
 +
|-
 +
| colspan=2 |[[Plik:Saurolophus.png|400px]]
 +
<small>Ryc. 1. Rekonstrukcje przyżyciowe ''S. osborni'' (A) i ''S. angustirostris'' (B), <br>w oparciu o badania anatomii tkanek okrywających tych zwierząt z 2012 roku.<br>
 +
© L. Xing & Y. Liu, 2012 [http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0031295].</small>
 +
|-
 +
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
 +
|-
 +
| colspan=2 |
 +
<display_points type="terrain" zoom=3>
 +
51.8° N, 113.0° W|[[Red Deer River]], [[Edmonton]], [[Kanada]]|<small>''[[Saurolophus]] osborni'' - '''AMNH 5220''' ([[holotyp]]) i AMNH 5221 z 1911 r.<br>
 +
</display_points>
 +
<small>Mapa 1. Występowanie ''Saurolophus osborni''.</small><hr>
 +
<display_points type="terrain" zoom=3>
 +
43.5° N, 101.3° E|formacja [[Nemegt]]|<small>''[[Saurolophus]] angustirostris'' - '''PIN 551-8''' - [[holotyp]] z 1948-1949 r.<br> ''[[Saurolophus]] angustirostris'' - 12 okazów z 1964-1970 r.</small>
 +
43.6° N, 100.5° E|[[Altan Ula]] III-IV, formacja [[Nemegt]]|<small>''[[Saurolophus]] angustirostris'' - 1 okaz z 1970-1971 r.</small>
 +
44° N, 120° E|Beilyie Kruchi, Heilungchiang|<small>''[[Saurolophus]] kryschtofovici ([[nomen dubium]])'' - fragment kości kulszowej.</small>
 +
</display_points>
 +
<small>Mapa 2. Występowanie ''Saurolophus angustirostris'' i ''S. kryschtofovici''.</small><hr>
 +
<display_points type="terrain" zoom=1>
 +
43.9° N, 100.1° E|[[Gurlin Tsav]], formacja [[Nemegt]]|<small>''[[Saurolophus]]'' sp. - ok. 300 tropów</small>
 +
43.8° N, 100.0° E|[[Bugin Tsav]], formacja [[Nemegt]]|<small>''[[Saurolophus]]'' sp. - 1 okaz z 1993-1995 r.; 10 tropów</small>
 +
36.2° N, 107.9° W|[[San Juan]], formacja [[Kritland]]|<small>''? [[Saurolophus]]'' sp. - z 1916 r.</small>
 +
41.9° N, 109.1° W|[[Sweetwater]], formacja [[Almond]]|<small>''[[Saurolophus]]'' sp. - z 1937 r.</small>
 +
53.4° N, 113.5° W|formacja [[Horseshoe Canyon]]|<small>''[[Saurolophus]]'' sp.</small>
 +
</display_points><small>Mapa 3. Występowanie ''Saurolophus'' [[sp.]]</small>
 +
|}
 +
 +
==Wstęp==
 +
 +
==''Saurolophus osborni''==
 +
 +
===Historia odkrycia===
 +
1911 - Amerykańskie Muzeum historii naturalnej z Horseshoe Canyon Formation, wówczas znane jako formacja Edmonton.
 +
1912 - Barnum Brown opisuje holotyp i czasszkę; szkielet zostaje wypreparowany i wystawiony w amerykańskim muzeum historii naturalnej
 +
1913 - Barnum Brown opisuje Saurolophus osborni. <ref name="Glut97"></ref>
 +
 +
 +
 +
===Materiał kopalny===
 +
Saurolophus osborni was named by Brown (1912). Its type specimen is AMNH 5220, a skeleton, and it is a 3D fossil preserving soft parts. Its type locality is Tolman Ferry, Red Deer River (AMNH), which is in a Campanian/Maastrichtian terrestrial horizon in Canada.<ref name="pdb_so">The Paleobiology Database. ''Saurolophus osborni''. http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=53386</ref>
 +
 +
Holotyp: AMNH 5220, niemal kompletny szkielet z odcisiem skóry.
 +
 +
Paratyp: AMNH 5221 - nieartykułowana czaszka.
 +
 +
Plezjotyp: AMNH 5225 - kompletna k. kulszowa.
 +
 +
===Diagnoza===
 +
{{Szablon:Diagnoza}}
 +
 +
S. osborni (Brown 1912b)
 +
czaszka z długim, tylnim kostnym grzebieniem tworzonym przez wydlużenie kosci czołowej i nosowej;
 +
k. lzowa bardzo długa, wyższy wyroste k. przedszczękowej wznosi się do tylnej granicy nozdrzy
 +
promieniowa i barkowa podobnej długości
 +
8 kręgów krzyżowych
 +
kulszowa kończy się wznosząca "stopa"
 +
łonowa z któtkim wznoszącym się przednio ostrzem
 +
biodrowa silnie łukowata, przedni wyrostek zakrzywiony w dół, cienki płat
 +
czwarty krętarz k. udowej poniżej połowy trzony
 +
palce II i IV krótie <ref name="Brown1912"></ref>
 +
 +
Pierścień sklerotyczny z holotypowej czaszki wykazuje, że oko było znacznie mniejsze niż oczodół. Ruszeel 1940a wykazal, że płyty pierścienia sklerotycznego nie są szeregowe w jednym kierunku, ale raczej mają jeden lub więcej segmentów w których płytki nachodzą na siebie w odwrotnym kierunu niż w innym segmencie/segmentach<ref name="Russell40">Russell, L.S., 1940. "The sclerotic ring in the Hadrosauridae". Royal Ontario Museum, Toronto, Canada. 11 pp.</ref>.
 +
 +
===Rekonstrukcja zwierzęcia===
 +
 +
Saurolophus to duzy hadrozaur = holotypowysz szkielet mierzył ok. 8,4 m; ponad 2 tony <ref name="Glut97"></ref>
 +
 +
Najbardziej wyróżniającą się cechą zaurolofa był kostny grzebień, który wznosi się ponad kąt czaszki niczym kolec. Brown 1912b,1913a porównywał grzebień do tego, ubecnego u kameleona, sugerując, że służył on do jako miejsce przyczepu silnych mięśni.<ref name="Brown1912"></ref><ref name="Brown1913">Brown, B. 1913. The skeleton of ''Saurolophus'', a crested duck-billed dinosaur from the Edmonton Cretaceous. ''Bulletin of the American Museum of Natural History'' '''32'''(19):387-393.</ref>.
 +
 +
Dodson 1975 - sugeruje, że grzebienie mogły mieć znaczenie w identyfikacji płciowej<ref name="Dodson75">Dodson, P., 1975. Taxonomic implications of relative frowth in lambeosaurine hadrosaurs. ''Systematic Zoology'' '''24''': 37-54.</ref>.
 +
 +
===Pokrewieństwo===
 +
 +
 +
w 1914 roku Brown utworzył podrodzinę Saurolophinae, zawierającą hadrozaurydy noszące szczątkowy grzebień<ref name="Brown14">Brown, B. 1914. ''Corythosaurus casuarius'', a new crested dinosaur from the Belly River Cretaceous, with provisional classification of the family Trachodontidae. ''Bulletin of the American Museum of Natural History''  '''33'''(35):559-564</ref>.
 +
 +
Brett-Surman zauważył, że wszystkie hadrozaurydy mogą byc przyporządkowane do jednej z dwóch podrodzin - Hadrosaurinae lub Lambeosaurinae, gdzie Saurolophinae zawierajacym się w Hadrozaurynach<ref name="b-s79>Brett-Surman, M.K. 1979. Phylogeny and paleobiogeography of hadrosaurian dinosaurs. ''Nature'' '''277'''(5697): 560-562.</ref>.
 +
 +
 +
===Etymologia===
 +
 +
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Saurolophus'' oznacza "grzebieniasty jaszczur" (z greckiego ''sauros'' - jaszczur i ''lophus'' - grzebień)<ref name="Brown1912">Brown, B. 1912. A crested dinosaur from the Edmonton Cretaceous. ''Bulletin of the American Museum of Natural History'' '''31''' (14): 131–136.</ref>. Epitet [[gatunek|gatunkowy]] - ''osborni'' - honoruje zasłużonego amerykańskiego paleontologa - [[Henry Fairfield Osborn|Henry'ego Fairfielda Osborna]].
 +
 +
==''S. angustirostris''==
 +
 +
===Historia odkryć===
 +
 +
 +
Duży okaz z Mongolii został wydobyty z formacji nemegt podczas Polsko-Mongolskich ekspedycji paleontologicznych. Przez Ryszarda Gradińskiego, Józefa Kazmierczaka i Jerzego Lefelda. Mierzył 12 metrów długości. S. angus to najbardziej obfity azjatycki hadrozaur, znany zarówno z Ałtan Uła jak i Tsagan hushu, i wydaje się być dominującym roślinożercą w formacji Nemegt. (K-J, polowanie na dinozaury; rpzygody w skamienialym swiecie;  PP).
 +
 +
 +
===Materiał kopalny===
 +
Saurolophus angustirostris was named by Rozhdestvensky (1952). Its type specimen is PIN 551-8, a skeleton, and it is a 3D body fossil. Its type locality is Nemegtu Mountain (SMPE), which is in a Campanian/Maastrichtian terrestrial horizon in the Nemegt Formation of Mongolia.<ref name="pdb_sa">The Paleobiology Database. ''Saurolophus angustirostris''. http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=64295</ref>
 +
 +
===Diagnoza===
 +
{{Szablon:Diagnoza}}
 +
 +
-węzsza czaszka i dłuższy grzebień (Rozhdestevensky 1957)
 +
Maryańska & Osmólska 1981a:
 +
-krósze nozdrza
 +
-krótsza i głębsza k. łzowa
 +
-przednia część żuchwy wydłużona w długi wyrostek, wchodzący klinem między k. szczękową i łzową <ref name="Roz52"></ref>
 +
 +
 +
Bazując na badaniach czaszi młodego osobnik s.angu m&o 1979 stwierdziły, że jak u innych ptasiomiednicsznych - dwie kości ponadoczodołwe są inkorporowane w górną granicę oczodołu czaszki. M&o 1979 zasugerowały rówmnjież, że utrata ponadoczodołowych jest obecna zarówno u prymitywncyh lambeozaurynow jak i hadrozaurynów, podczas gdy u bardziej zaawansowanych lambezoaurynów ponadoczodołwe mogły być początkowo częścią obręczy oczodołowej, ulegając fuzji z przedczołową i zaoczodołową w czasie ontogenezy.
 +
Wykazały również 1981, że wysotek k. nosowej jest prawdopodobnie wydrążony, a lity jedynie w szczytowym końcu. Zasugerowały, że grzebien służył do zwiększenia powierzchni oddechowej otworu nosowego, mając tym samym funkcję regulacji termicznej. Również do pewnego stopnia utrata u hadrozaurynów stawów pomiędzy częściami czaszki, zwłaszcza pomiędzy dolną gałęzią . przedszczękwoej i szczekową, służyła jako coś w rodzaju amortyzator wstrząsów, chroniacy delikatną struktruę nozdrzy przed uszkodzeniem w trakcie żucia.(Maryanska, Osmolska, 79, 81)
 +
 +
 +
===Porównanie z ''S. osborni''===
 +
 +
===Tropy===
 +
 +
w 1999 Ishigaki doniósł o odryciu ponad 600 dużych (25-155 cm długości), trójpalczastych tropów z późnej kredy w Bugeen Tsav i Gurilin Tsav w zachodniej części postyni Gobi.
 +
Zostały odryte w latach 1995-1998 przez Hayshsibara Museum of Natural Science-Mongolian Paleontological Center Joint Paleoncological Expedicion Team, zostały przypisane do zaurolofa, bazując na obfitości kościu należących do tego rodzaju na tym samym terenie w tym samym czasie.
 +
Jak twierdzi Ishigakio, ponad 15 000 tropów dinozaurów z 11 różnych lokacji na Gobi zopstały znalezionych podczas tej ekspedycji - również ankylozaurydów i teropodów. <ref name>Ishigaki,S., 1999. Abundant Dinosaur Footprints from Upper Cretaceous of Gobi Desert, Mongolia. ''Journal of Vertebrate Paleontology''  '''19''', Supplement to Number 3, 54A.</ref>
 +
 +
 +
===Etymologia===
 +
 +
Jak podaje [[Anatoly Konstantinovich Rozhdestvensky]] w oryginalnej, rosyjskiej publikacji z 1952 roku, ''S. angustirostris'' oznacza "зауролоф узкомордый", czyli "zaurolof o wąskim pysku"<ref name="Roz52">Рождественский, A.K. 1952. Новый представитель утконосых динозавров из Верхнемеловых отложений монголии. ''Доклады Академии Наук СССР'' '''86''': 405-408. <br>[Rozhdestvensky, A.K. 1952. A new representative of the duck-billed dinosaurs from the Upper Cretaceous deposits of Mongolia. ''Doklady Akademii Nauk S.S.S.R.'' '''86''': 405–408.]</ref>.
 +
 +
==''S. morrisi''==
 +
 +
===Historia odkrycia===
 +
 +
===Materiał kopalny===
 +
 +
===Diagnoza===
 +
{{Szablon:Diagnoza}}
 +
 +
===Etymologia===
 +
''S. morrisi'' honoruje paleontologa [[William J. Morris|Williama J. Morrisa]], który wsławił się badaniami nad morfologią funkcjonalną i historią ewolucyjną hadrozaurydów z wybrzeża Pacyfiku i Środkowego Zachodu Ameryki Północnej<ref name="PM12">Prieto-Márquez, A., Wagner, J.R. 2012. ''Saurolophus morrisi'', a new species of hadrosaurid dinosaur from the Late Cretaceous of the Pacific coast of North America. ''[[Acta Palaeontologica Polonica]] (w druku)''</ref>.
 +
 +
[[Plik:Saurolophus kryschtofovici.jpg|150px|thumb|right| Ryc. XX. Okaz holotypowy ''S. kryschtofovici'' {{Kpt|Riabinin, 1930}} - fragment kości kulszowej.
 +
<br><br>
 +
© Riabinin, 1930]]
 +
==''S. kryschtofovici''==
 +
 +
 +
W 1930 roku rosyjski paleontolog, [[Anatoly Nikolaevich Riabinin]] opisał fragment lewej kości kulszowej (dokładnie jej bliższy koniec; ryc. XX) jako nowy gatunek zaurolofa - ''S. kryschtofovici'' (najprawdopodobniej na cześć kogoś o nazwisku Kryschtofovic). Skamieniałość została znaleziona w Beilyie Kruchi, na północy Heilungchiang w [[Chiny|Chinach]]<ref name="Ria30">Riabinin, A.N. 1930. On the age and fauna of the dinosaur beds on the Amur River. ''Mémoir, Société Mineral Russia'' '''59''': 41–51.</ref>. Obecnie gatunek ten jest uznawany za ''[[nomen dubium]]'' i zazwyczaj jest łączony z ''S. angustitornis'', m.in. ze względu na bliskość ich występowania (patrz: Mapa 2)<ref name="Glut97">Glut, D.F. 1997. ''Saurolophus''. (w:) "Dinosaurs: The Encyclopedia". McFarland & Co. pp. 788–789.</ref>.
 +
 +
==Spis gatunków==
 +
{| class="wikitable"
 +
! ''Saurolophus''
 +
| {{Kpt|[[Brown]]}}, [[1912]]
 +
|-
 +
! ''S. osborni''
 +
| {{Kpt|[[Brown]]}}, [[1912]]
 +
|-
 +
! ''S. angustirostris''
 +
| {{Kpt|[[Rozhdestvensky]]}}, [[1952]]
 +
|-
 +
! ''S. morrisi''
 +
| {{Kpt|[[Prieto-Márquez]]}} i {{Kpt|[[Wagner]]}}, [[2012]]
 +
|-
 +
| ''S. kryschtofovici''
 +
| {{Kpt|[[Riabinin]]}}, [[1930]]
 +
| ''[[nomen dubium]]''
 +
| ?= ''S. angustirostris''
 +
|}
 +
 +
==Bibliografia==
 +
<small><references/></small>
 +
 +
[[Kategoria:Dinosauria]]
 +
[[Kategoria:Ornithischia]]
 +
[[Kategoria:Ornithopoda]]
 +
[[Kategoria:Iguanodontia]]
 +
[[Kategoria:Hadrosauridae]]
 +
[[Kategoria:Azja]]
 +
[[Kategoria:Mongolia]]
 +
[[Kategoria:Chiny]]
 +
[[Kategoria:Ameryka Północna]]
 +
[[Kategoria:USA]]
 +
[[Kategoria:Kanada]]
 +
[[Kategoria:Mezozoik]]
 +
[[Kategoria:Kreda]]
 +
[[Kategoria:Kampan]]
 +
[[Kategoria:Mastrycht]]
 +
<includeonly>
 +
 +
 +
 +
</includeonly>

Wersja z 21:21, 29 kwi 2012

BRUDNOPIS

Lista ootaksonów dinozaurów

  1. Ageroolithus
  2. Apheloolithus
  3. Boletuoolithus
  4. Cairanoolithus
  5. Continuoolithus
  6. Dendroolithus
  7. Dictyoolithus
  8. Dispersituberoolithus
  9. Dughioolithus
  10. Ellipsoolithus
  11. Elongatoolithus
  12. Faveoolithus
  13. Heishanoolithus
  14. Laevisoolithus
  15. Macroolithus
  16. Macroelongatoolithus
  17. Megaloolithus
  18. Nanshiungoolithus
  19. Oblongoolithus
  20. Ovaloolithus
  21. Paraspheroolithus
  22. Phaceloolithus
  23. Placoolithus
  24. Porituberoolithus
  25. Preprismatoolithus
  26. Prismatoolithus
  27. Protoceratopsidovum
  28. Pseudogeckoolithus
  29. Shixingoolithus
  30. Sphaerovum
  31. Spheroolithus
  32. Spheruprismatoolithus
  33. Spongioolithus
  34. Stromatoolithus
  35. Subtiliolithus
  36. Tacumarembovum
  37. Trachoolithus
  38. Tristraguloolithus
  39. Youngoolithus


Lista ichnotaksonów dinozaurów

  1. Aethyopus = Sauropus
  2. Aetonychopus'''
  3. Agialopus=? Grallator
  4. Agrestipus'''
  5. Amblonyx = Sauropus
  6. Amblydactylus'''
  7. Anatopus'''
  8. Anatrisauropus'''
  9. Anchisauripus=? Grallator
  10. Anomoepus'''
  11. Anticheiropus'''
  12. Apatichnus = Anomoepus
  13. Argoides'''
  14. Argozoum = Argoides
  15. Artiodactylus'''
  16. Atreipus = Grallator
  17. Banisterobates
  18. Bellona = Grallator
  19. Berninasauropus
  20. Bosiutrisauropus
  21. Breviparopus
  22. Brontopodus
  23. Brontozoum
  24. Bückeburgichnus
  25. Calopus = Platypterna
  26. Camptosaurichnus
  27. Caririchnium
  28. Carmelopodus
  29. Ceratopsipes
  30. Changpeipus
  31. Chimaera = Sauropus
  32. Chimaerichnus = Sauropus
  33. Chonglongpus
  34. Chongqingpus = Grallator
  35. Chuannchengpus = Grallator
  36. Chuxiongpus = Brontopus
  37. Coelurosaurichnus
  38. Columbosauripus
  39. Corvipes
  40. Dakotasaurus
  41. Deana = Anomoepus
  42. Delatorrhinchus
  43. Deltapodus
  44. Deuterotrisauropus = Grallator
  45. Dilophosauripus =? Grallator
  46. Dinehichnus
  47. Dinosaurichnium = Parachirotherium
  48. "Dinosauropodes" (nomen nudum)
  49. Elephantopoides
  50. Eubrontes
  51. Eutynichnium
  52. Exallopus = Saurexallopus
  53. Fulicopus = Sauropus
  54. Gigandipus
  55. Gigantosauropus
  56. Gigantotherium = Gigandipus
  57. Goseongosauripus
  58. Grallator
  59. Gregaripus
  60. Gypsichnites
  61. Gyrotrisauropus
  62. Hadrosaurichnus
  63. Hamanosauripus
  64. Hispanosauropus
  65. Hitchcockia = Anomoepus
  66. Hopiichnus
  67. Huanglongpus
  68. Hunanpus
  69. Hyphepus = Grallator
  70. Ichnites
  71. Iguanodon
  72. Iguanodonichnus
  73. Iguanodontipus
  74. Iranosauripus
  75. Irenesauripus
  76. Irenichnites
  77. Jeholosauripus
  78. Jialingpus
  79. Jinlijingpus = Eubrontes
  80. Kainomoyensisauropus = Anomoepus
  81. Kainotrisauropus = Grallator
  82. Kalasauropus = Otozoum
  83. Kayentapus
  84. Kleitotrisauropus
  85. Komlosaurus
  86. Koreanosauropus
  87. Koseongosauripus
  88. Kuwajimasauropus = Hadrosaurichnus
  89. Lapparentichnus
  90. Leptonyx = Stenonyx
  91. Ligabueichnium
  92. Macropodosaurus
  93. Mafatrisauropus
  94. Magnoavipes
  95. Malutitrisauropus
  96. Masitisauropezus = Anomoepus
  97. Masitisauropodiscus
  98. Masitisisauropodiscus
  99. Masitisauropus
  100. Megaichnites = Kayentapus
  101. Megalosauripus
  102. Megalosauropus
  103. Mehliella
  104. Metatetrapous
  105. Micrichnus
  106. Minisauripus
  107. Moraesichnium
  108. Moyenisauropezus
  109. Moyenisauropodiscus
  110. Moyenisauropus = Anomoepus
  111. Navahopus
  112. Neosauropus
  113. Neotripodiscus
  114. Neotrisauropus
  115. Orcauichnites
  116. Ornithichnites
  117. Ornithoidichnites = Sauropus
  118. Ornithomimipus
  119. Ornithopodichnites
  120. Ornithopus = Sauropus
  121. Otozoum
  122. Parabrontopodus
  123. Parachirotherium
  124. Paracoelurosaurichnus
  125. Paragrallator
  126. Parasauropodopus
  127. Paratetrasauropus
  128. Paratrisauropus
  129. Pelarganax = Sillimanius
  130. Pelargides = Steropoides
  131. Pengxianpus
  132. Plastisauropus
  133. Platypterna
  134. Platysauropus
  135. Platytrisauropus
  136. Plesiornis
  137. Plesiothornipos
  138. Prototrisauropodiscus
  139. Prototrisauropus = Grallator
  140. Pseudotetrasauropus
  141. Pseudotrisauropus
  142. Psilotrisauropus
  143. Qemetrisauropus = Grallator
  144. Qomoqomosauropus
  145. "Ralikhompus" (nomen nudum)
  146. Rotundichnus
  147. Saltopoides
  148. Sarmientichnus
  149. Satapliasaurus
  150. Saurexallopus
  151. Saurichnium
  152. Sauroidichnites
  153. Sauropodichnus
  154. Sauropus
  155. Schizograllator
  156. Seakatrisauropus
  157. Selenichnus
  158. Senquitrisauropus
  159. Shensipus
  160. Shiraminesauropus
  161. Sillimanius
  162. Sinoichnites
  163. Skartopus
  164. Sousaichnium
  165. Staurichnium
  166. Stenonyx
  167. Steropezoum = Steropoides
  168. Steropoides
  169. Struthopus
  170. Swinnertonichnus
  171. Talmontopus
  172. Taupezia
  173. Tetrapodium
  174. Tetrapodosaurus
  175. Tetrasauropus
  176. Thecodontichnus
  177. Therangospodus
  178. Tridentipes = Steropoides
  179. Trihamus
  180. Trisauropodiscus
  181. Tritotrisauropus
  182. Tuojiangpus = Eubrontes
  183. Tyrannosauripus
  184. Tyrannosauropus
  185. Ultrasauripus
  186. Velociraptorichnus
  187. Waltheria = Mehliella
  188. Wealdenichnites
  189. Weiaunpus = Eubrontes
  190. Wildeichnus
  191. Wintonopus
  192. Xiangxipus
  193. Yangtzepus
  194. Youngichnus
  195. Yunnanpus
  196. Zhengichnus
  197. Zizhongpus = Kayentapus

Saurolophus beta

To jest wstępna wersja artykułu.

Autor:
Łukasz Czepiński

Saurolophus (zaurolof)
Długość: do 12 m
Masa: 3 t
Miejsce występowania: Kanada

(formacja Horseshoe Canyon; Alberta)
Mongolia
(formacja Nemegt; prowincja Omnogov)
USA
(formacja Kirtland; stan Nowy Meksyk)
Chiny
(Beiliyie Kruchi; Heilungchiang)

Czas występowania 83,5-65,5 Ma

późna kreda (kampan-mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Hadrosauridae

Saurolophinae

Saurolophus.png

Ryc. 1. Rekonstrukcje przyżyciowe S. osborni (A) i S. angustirostris (B),
w oparciu o badania anatomii tkanek okrywających tych zwierząt z 2012 roku.
© L. Xing & Y. Liu, 2012 [1].

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…
Mapa 1. Występowanie Saurolophus osborni.
Wczytywanie mapy…
Mapa 2. Występowanie Saurolophus angustirostris i S. kryschtofovici.
Wczytywanie mapy…
Mapa 3. Występowanie Saurolophus sp.

Wstęp

Saurolophus osborni

Historia odkrycia

1911 - Amerykańskie Muzeum historii naturalnej z Horseshoe Canyon Formation, wówczas znane jako formacja Edmonton. 1912 - Barnum Brown opisuje holotyp i czasszkę; szkielet zostaje wypreparowany i wystawiony w amerykańskim muzeum historii naturalnej 1913 - Barnum Brown opisuje Saurolophus osborni. [1]


Materiał kopalny

Saurolophus osborni was named by Brown (1912). Its type specimen is AMNH 5220, a skeleton, and it is a 3D fossil preserving soft parts. Its type locality is Tolman Ferry, Red Deer River (AMNH), which is in a Campanian/Maastrichtian terrestrial horizon in Canada.[2]

Holotyp: AMNH 5220, niemal kompletny szkielet z odcisiem skóry.

Paratyp: AMNH 5221 - nieartykułowana czaszka.

Plezjotyp: AMNH 5225 - kompletna k. kulszowa.

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

S. osborni (Brown 1912b) czaszka z długim, tylnim kostnym grzebieniem tworzonym przez wydlużenie kosci czołowej i nosowej; k. lzowa bardzo długa, wyższy wyroste k. przedszczękowej wznosi się do tylnej granicy nozdrzy promieniowa i barkowa podobnej długości 8 kręgów krzyżowych kulszowa kończy się wznosząca "stopa" łonowa z któtkim wznoszącym się przednio ostrzem biodrowa silnie łukowata, przedni wyrostek zakrzywiony w dół, cienki płat czwarty krętarz k. udowej poniżej połowy trzony palce II i IV krótie [3]

Pierścień sklerotyczny z holotypowej czaszki wykazuje, że oko było znacznie mniejsze niż oczodół. Ruszeel 1940a wykazal, że płyty pierścienia sklerotycznego nie są szeregowe w jednym kierunku, ale raczej mają jeden lub więcej segmentów w których płytki nachodzą na siebie w odwrotnym kierunu niż w innym segmencie/segmentach[4].

Rekonstrukcja zwierzęcia

Saurolophus to duzy hadrozaur = holotypowysz szkielet mierzył ok. 8,4 m; ponad 2 tony [1]

Najbardziej wyróżniającą się cechą zaurolofa był kostny grzebień, który wznosi się ponad kąt czaszki niczym kolec. Brown 1912b,1913a porównywał grzebień do tego, ubecnego u kameleona, sugerując, że służył on do jako miejsce przyczepu silnych mięśni.[3][5].

Dodson 1975 - sugeruje, że grzebienie mogły mieć znaczenie w identyfikacji płciowej[6].

Pokrewieństwo

w 1914 roku Brown utworzył podrodzinę Saurolophinae, zawierającą hadrozaurydy noszące szczątkowy grzebień[7].

Brett-Surman zauważył, że wszystkie hadrozaurydy mogą byc przyporządkowane do jednej z dwóch podrodzin - Hadrosaurinae lub Lambeosaurinae, gdzie Saurolophinae zawierajacym się w Hadrozaurynach[8].


Etymologia

Nazwa rodzajowa Saurolophus oznacza "grzebieniasty jaszczur" (z greckiego sauros - jaszczur i lophus - grzebień)[3]. Epitet gatunkowy - osborni - honoruje zasłużonego amerykańskiego paleontologa - Henry'ego Fairfielda Osborna.

S. angustirostris

Historia odkryć

Duży okaz z Mongolii został wydobyty z formacji nemegt podczas Polsko-Mongolskich ekspedycji paleontologicznych. Przez Ryszarda Gradińskiego, Józefa Kazmierczaka i Jerzego Lefelda. Mierzył 12 metrów długości. S. angus to najbardziej obfity azjatycki hadrozaur, znany zarówno z Ałtan Uła jak i Tsagan hushu, i wydaje się być dominującym roślinożercą w formacji Nemegt. (K-J, polowanie na dinozaury; rpzygody w skamienialym swiecie; PP).


Materiał kopalny

Saurolophus angustirostris was named by Rozhdestvensky (1952). Its type specimen is PIN 551-8, a skeleton, and it is a 3D body fossil. Its type locality is Nemegtu Mountain (SMPE), which is in a Campanian/Maastrichtian terrestrial horizon in the Nemegt Formation of Mongolia.[9]

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

-węzsza czaszka i dłuższy grzebień (Rozhdestevensky 1957) Maryańska & Osmólska 1981a: -krósze nozdrza -krótsza i głębsza k. łzowa -przednia część żuchwy wydłużona w długi wyrostek, wchodzący klinem między k. szczękową i łzową [10]


Bazując na badaniach czaszi młodego osobnik s.angu m&o 1979 stwierdziły, że jak u innych ptasiomiednicsznych - dwie kości ponadoczodołwe są inkorporowane w górną granicę oczodołu czaszki. M&o 1979 zasugerowały rówmnjież, że utrata ponadoczodołowych jest obecna zarówno u prymitywncyh lambeozaurynow jak i hadrozaurynów, podczas gdy u bardziej zaawansowanych lambezoaurynów ponadoczodołwe mogły być początkowo częścią obręczy oczodołowej, ulegając fuzji z przedczołową i zaoczodołową w czasie ontogenezy. Wykazały również 1981, że wysotek k. nosowej jest prawdopodobnie wydrążony, a lity jedynie w szczytowym końcu. Zasugerowały, że grzebien służył do zwiększenia powierzchni oddechowej otworu nosowego, mając tym samym funkcję regulacji termicznej. Również do pewnego stopnia utrata u hadrozaurynów stawów pomiędzy częściami czaszki, zwłaszcza pomiędzy dolną gałęzią . przedszczękwoej i szczekową, służyła jako coś w rodzaju amortyzator wstrząsów, chroniacy delikatną struktruę nozdrzy przed uszkodzeniem w trakcie żucia.(Maryanska, Osmolska, 79, 81)


Porównanie z S. osborni

Tropy

w 1999 Ishigaki doniósł o odryciu ponad 600 dużych (25-155 cm długości), trójpalczastych tropów z późnej kredy w Bugeen Tsav i Gurilin Tsav w zachodniej części postyni Gobi. Zostały odryte w latach 1995-1998 przez Hayshsibara Museum of Natural Science-Mongolian Paleontological Center Joint Paleoncological Expedicion Team, zostały przypisane do zaurolofa, bazując na obfitości kościu należących do tego rodzaju na tym samym terenie w tym samym czasie. Jak twierdzi Ishigakio, ponad 15 000 tropów dinozaurów z 11 różnych lokacji na Gobi zopstały znalezionych podczas tej ekspedycji - również ankylozaurydów i teropodów. [11]


Etymologia

Jak podaje Anatoly Konstantinovich Rozhdestvensky w oryginalnej, rosyjskiej publikacji z 1952 roku, S. angustirostris oznacza "зауролоф узкомордый", czyli "zaurolof o wąskim pysku"[10].

S. morrisi

Historia odkrycia

Materiał kopalny

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Etymologia

S. morrisi honoruje paleontologa Williama J. Morrisa, który wsławił się badaniami nad morfologią funkcjonalną i historią ewolucyjną hadrozaurydów z wybrzeża Pacyfiku i Środkowego Zachodu Ameryki Północnej[12].

Ryc. XX. Okaz holotypowy S. kryschtofovici Riabinin, 1930 - fragment kości kulszowej.

© Riabinin, 1930

S. kryschtofovici

W 1930 roku rosyjski paleontolog, Anatoly Nikolaevich Riabinin opisał fragment lewej kości kulszowej (dokładnie jej bliższy koniec; ryc. XX) jako nowy gatunek zaurolofa - S. kryschtofovici (najprawdopodobniej na cześć kogoś o nazwisku Kryschtofovic). Skamieniałość została znaleziona w Beilyie Kruchi, na północy Heilungchiang w Chinach[13]. Obecnie gatunek ten jest uznawany za nomen dubium i zazwyczaj jest łączony z S. angustitornis, m.in. ze względu na bliskość ich występowania (patrz: Mapa 2)[1].

Spis gatunków

Saurolophus Brown, 1912
S. osborni Brown, 1912
S. angustirostris Rozhdestvensky, 1952
S. morrisi Prieto-Márquez i Wagner, 2012
S. kryschtofovici Riabinin, 1930 nomen dubium ?= S. angustirostris

Bibliografia

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Glut, D.F. 1997. Saurolophus. (w:) "Dinosaurs: The Encyclopedia". McFarland & Co. pp. 788–789.
  2. ↑ The Paleobiology Database. Saurolophus osborni. http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=53386
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Brown, B. 1912. A crested dinosaur from the Edmonton Cretaceous. Bulletin of the American Museum of Natural History 31 (14): 131–136.
  4. ↑ Russell, L.S., 1940. "The sclerotic ring in the Hadrosauridae". Royal Ontario Museum, Toronto, Canada. 11 pp.
  5. ↑ Brown, B. 1913. The skeleton of Saurolophus, a crested duck-billed dinosaur from the Edmonton Cretaceous. Bulletin of the American Museum of Natural History 32(19):387-393.
  6. ↑ Dodson, P., 1975. Taxonomic implications of relative frowth in lambeosaurine hadrosaurs. Systematic Zoology 24: 37-54.
  7. ↑ Brown, B. 1914. Corythosaurus casuarius, a new crested dinosaur from the Belly River Cretaceous, with provisional classification of the family Trachodontidae. Bulletin of the American Museum of Natural History 33(35):559-564
  8. ↑ Brett-Surman, M.K. 1979. Phylogeny and paleobiogeography of hadrosaurian dinosaurs. Nature 277(5697): 560-562.
  9. ↑ The Paleobiology Database. Saurolophus angustirostris. http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=64295
  10. ↑ 10,0 10,1 Рождественский, A.K. 1952. Новый представитель утконосых динозавров из Верхнемеловых отложений монголии. Доклады Академии Наук СССР 86: 405-408.
    [Rozhdestvensky, A.K. 1952. A new representative of the duck-billed dinosaurs from the Upper Cretaceous deposits of Mongolia. Doklady Akademii Nauk S.S.S.R. 86: 405–408.]
  11. ↑ Ishigaki,S., 1999. Abundant Dinosaur Footprints from Upper Cretaceous of Gobi Desert, Mongolia. Journal of Vertebrate Paleontology 19, Supplement to Number 3, 54A.
  12. ↑ Prieto-Márquez, A., Wagner, J.R. 2012. Saurolophus morrisi, a new species of hadrosaurid dinosaur from the Late Cretaceous of the Pacific coast of North America. Acta Palaeontologica Polonica (w druku)
  13. ↑ Riabinin, A.N. 1930. On the age and fauna of the dinosaur beds on the Amur River. Mémoir, Société Mineral Russia 59: 41–51.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Dyskusja_użytkownika:Dino&oldid=7019”