Dyskusja użytkownika:Dino: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Historia odkryć)
m (→‎Eskpedycje: nowa sekcja)
Linia 481: Linia 481:
  
 
</includeonly>
 
</includeonly>
 +
 +
== Eskpedycje ==
 +
 +
==Polsko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne==
 +
<small>
 +
{| class="wikitable" style="text-align:left" width="350px" align="left"
 +
! width="100px" colspan=2 | Polsko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne
 +
|-
 +
! width="100px" | '''Kierownictwo''':
 +
| width="100px" | Zofia Kielan-Jaworowska
 +
|-
 +
! '''Czas trwania''':
 +
| 1963-1965, 1967-1971
 +
|-
 +
! '''Miejsce''':
 +
| Bayn Dzak, kotlina Nemegt, Tugrig, Chermin Caw
 +
|-
 +
! '''Ważne odkrycia''':
 +
|
 +
* ''[[Saichania|Saichania chulsanensis]]''<br>
 +
* ''[[Prenocephale|Prenocephale prenes]]''<br>
 +
* ''[[Deinocheirus|Deinocheirus mirificus]]''<br>
 +
* ''[[Gallimimus|Gallimimus bullatus]]''<br>
 +
* ''[[Opisthocoelicaudia|Opisthocoelicaudia  skarzynskii]]''<br>
 +
* ''[[Nemegtosaurus|Nemegtosaurus mongoliensis]]<br>
 +
* ''[[Conchoraptor|Conchoraptor gracilis]]<br>
 +
* ''[[Archaeornithoides|Archaeornithoides deinosauriscus]]''<br>
 +
* ''[[Hulsanpes|Hulsanpes perlei]]''<br>
 +
* ''[[Borogovia|Borogovia gracilicrus]]''<br>
 +
* ''[[Anserimimus|Anserimimus planinychus]]''<br>
 +
* ''[[Barsboldia|Barsboldia sicinskii]]''<br>
 +
* ''[[Homalocephale|Homalocephale calathocercos]]''<br>
 +
* ''[[Tylocephale|Tylocephale gilmorei]]''<br>
 +
* ''[[Microceratops|Microceratops gobiensis]]''<br>
 +
* ''[[Ingenia|Ingenia yanshini]]''<br>
 +
* ''[[Bagaceratops|Bagaceratops rozhdestvenskyi]]''<br>
 +
* ''[[Breviceratops|Breviceratops kozlowski]]''<br>
 +
* ''[[Tarchia|Tarchia gigantea]]''
 +
|}
 +
</small>
 +
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................<br>
 +
........................
 +
 +
=='''Sowiecko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne'''==
 +
<small>
 +
{| class="wikitable" style="text-align:left" width="350px" align="left"
 +
! width="100px" colspan=2 | Sowiecko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne
 +
|-
 +
! width="100px" | '''Kierownictwo''':
 +
| width="100px" | Iwan Jefriemow<br> Anatol Rozdhestvensky
 +
|-
 +
! '''Czas trwania''':
 +
| 1946, 1948, 1949
 +
|-
 +
! '''Miejsce''':
 +
| Bayn Dzak, kotlina Nemegt
 +
|-
 +
! '''Ważne odkrycia''':
 +
|
 +
* ''[[Pinacosaurus|Pinacosaurus grangeri]]''<br>
 +
* ''[[Saurolophus|Saurolophus angustirostris]]''<br>
 +
* ''[[Talarurus|Talarurus plicatospineous]]''<br>
 +
* ''[[Talarurus|Talarurus disparoserratus]]''<br>
 +
* ''[[Tarbosaurus|Tarbosaurus bataar]]''<br>
 +
* ''[[Therizinosaurus|Therizinosaurus cheloniformis]]''
 +
|}
 +
</small>
 +
W 1892 roku rosyjski odkrywca i geolog, Władimir Afanasjewicz Obruczew (Владимир Афанасьевич Обручев) opisał pierwsze skamieniałości z pustyni Gobi, zebranych w trakcie ekspedycji geograficznych pod przewodnictwem Grigorija Potanina (Григо́рий Никола́евич Пота́нин).
 +
 +
W latach 20-tych XX wieku Mongolia była pod dużym wpływem sowieckim, przez co Amerykkańskie Muzeum Historii Naturalnej nie mogło kontynuować swoich ekspedycji paleontologicznych po roku 1925 (zob. również Amerykańskie Ekspedycje Paleontologiczne).
 +
 +
w 1941 Mongolska republika ludowa zaproponowała  Akademii Nauk ZSRR łączone Sowieck-Mongolskich ekspedycji paleontologicznych wgłąb Mongolii Zewnętrznej. Jednak, wskutek trwającej II Wojny Światowej, plany wspólnych ekspedycji musiały zostać przesunięte w czasie. Rozmowy zostały wznowione po zakończeniu wojny i przyniosły pożądane skutki - w 1946 roku Sowiecki Instytut Paleontologii przygotował zespół, który przeprowadził rekonesans. Zespół był dowodzony przez Iwana Jefriemowa (Ива́н Анто́нович Ефре́мов) i  Anatola Konstantinovicha Rozhdestvenskyego, konsultantem był Jurij Orłow (Юрий Александрович Орлов). W skład zespołu wchodziło jeszcze sześć dodatkowych osób.
 +
 +
W przeciwieństwie do wcześniejszych ekspedycji, Sowieci podróżowali w dużych, ciężkich ciężarówkach i samochodach terenowych. Dzięki temu nie musieli pokładać nadziei w wielbłądzich karawanach, które dostarczały niezbędnych ładunków załodze. W ciągu dwóch miesięcy zespół sowieckich naukowców skupił się głównie na dwóch lokacjach: Jedna w połduniowowschodniej części Gobi, gdzie duże skupiska dinozaurów zostały odkryte w kotlinie [[Nemegt]].
 +
 +
Większe wyprawy zostały przeprowadzone w 1948 i 1949 roku, złożone z zespołu 19 członków, 8 pracowników technicznych i 6-ciu kierowców. Dzięki szybkim samochodom, Jefriemowowi udało się zbadać głębiej położone tereny niż Amerykanom.
 +
 +
Pierwsze poszukiwania rozpoczęto w 1948 w  lokacji Sayn Shand w południowowschodniej Gobi. Odkryto tutaj kilka szkieletów nowego ankylozauryda - Talarurus plicatospineous i fragmenatryczny materiał drugiego gatunku - Talarurus disparoserratus (obecnie zaliczanego do rodzaju ''Maleevus'', który jest ''nomen dubium'').
 +
 +
Nieco później wykopaliska przeniosły się do Bayn Dzak, gdzie Amerykanie dokonali swoich przełomowych odkryć w latach dwudziestych. Również i radzieccy uczeni znaleźli liczne szkielety ''Protoceratops'' i jaja dinozaurów. Dodatkowo odkryli dobrze zachowany szkielet dużego ankylozauryda ''Syrmosaurus vimicaudus'' (obecnie uznawany za młodszy synonim ''Pinacosaurus grangeri'').
 +
 +
Gdy radziecki zespół przenioósł się w pobliże granicy z Chinami, natrafili na szerokie zagłębienie otoczoną przez pustynię. Kotlina Nemegt rozszerzała się 180 km z zachodu na wschód i ponad 70 km z północy na południe. Niebawem okazało się, że kotlina stanowi prawdziwą kopalnię dinozaurów. Osady zawierały hadrozaury, karnozaury, zaurodpoy, ankylozaury i ornitomimidy. Wzdłuż niegościnnego wąwozu czerwonego piaskowca ekspedycja odkryła siedem szkieletów ''Tarbosaurus bataar''.
 +
 +
W lokalizacji niedaleko Altan Ula radzieccy naukowcy odkryli gęsty pochówek dużych hadrozaurów (ponad dwanaście metrów długości), niektóre z odciskami skóry. Samo miejsce zostało ochrzcczone nazwą "grobowiec smoka " ("Dragon's Tomb), a hadrozaury w 1952 roku przypisane do gatunku ''Saurolophus angustirostris''.
 +
 +
Najbardziej zagadkowym zwierzęciem odkrytym przez swoiecko-mongolskie ekspedycje był ''Therizinosaurus cheloniformis'', którego pazury sięgające od 30 do 60 centymettrów długości początkowo zostały uznane za żebra żółwia.
 +
 +
 +
W 1949 kolejna ekspedycja podążała szlakami obranymi rok wcześniej, a również badała daleki zachód do granicy z Chinami. W Altan Teli odkryto szczątki pliocenskich ssaków. Połtorametrowej grubości warstwa zawierała szczątki tysięcy zwierząt, które mogły utonąć w niej podczas niespodziewanej powodzi. Wykopaliska zakończono powrotem do kotliny Nemegt i kontynuacją wykopalisk w miejscach, w których kopano rok wcześniej.
 +
 +
Radzieccy uczeni zebrali ponad 120 ton okazów paleontologicznych, w większości nieznanych dotąd nauce. Dzięki temu kotlina Nemegt, skąd pochodziła większość zebranych okazów, stała się jedną z najważniejszych lokalizacji z późnokredowymi dinozaurami, tuż obok Red Deer River w Albercie (Kanada) czy Hell Creek w Montanie (USA).
 +
 +
Okazy zebrane w trakcie tych ekspedycji można odlądać w Muzeum w Ułan Bator i w Muzeum Paleontologicznym Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie.

Wersja z 23:12, 29 kwi 2012

BRUDNOPIS

Lista ootaksonów dinozaurów

  1. Ageroolithus
  2. Apheloolithus
  3. Boletuoolithus
  4. Cairanoolithus
  5. Continuoolithus
  6. Dendroolithus
  7. Dictyoolithus
  8. Dispersituberoolithus
  9. Dughioolithus
  10. Ellipsoolithus
  11. Elongatoolithus
  12. Faveoolithus
  13. Heishanoolithus
  14. Laevisoolithus
  15. Macroolithus
  16. Macroelongatoolithus
  17. Megaloolithus
  18. Nanshiungoolithus
  19. Oblongoolithus
  20. Ovaloolithus
  21. Paraspheroolithus
  22. Phaceloolithus
  23. Placoolithus
  24. Porituberoolithus
  25. Preprismatoolithus
  26. Prismatoolithus
  27. Protoceratopsidovum
  28. Pseudogeckoolithus
  29. Shixingoolithus
  30. Sphaerovum
  31. Spheroolithus
  32. Spheruprismatoolithus
  33. Spongioolithus
  34. Stromatoolithus
  35. Subtiliolithus
  36. Tacumarembovum
  37. Trachoolithus
  38. Tristraguloolithus
  39. Youngoolithus


Lista ichnotaksonów dinozaurów

  1. Aethyopus = Sauropus
  2. Aetonychopus'''
  3. Agialopus=? Grallator
  4. Agrestipus'''
  5. Amblonyx = Sauropus
  6. Amblydactylus'''
  7. Anatopus'''
  8. Anatrisauropus'''
  9. Anchisauripus=? Grallator
  10. Anomoepus'''
  11. Anticheiropus'''
  12. Apatichnus = Anomoepus
  13. Argoides'''
  14. Argozoum = Argoides
  15. Artiodactylus'''
  16. Atreipus = Grallator
  17. Banisterobates
  18. Bellona = Grallator
  19. Berninasauropus
  20. Bosiutrisauropus
  21. Breviparopus
  22. Brontopodus
  23. Brontozoum
  24. Bückeburgichnus
  25. Calopus = Platypterna
  26. Camptosaurichnus
  27. Caririchnium
  28. Carmelopodus
  29. Ceratopsipes
  30. Changpeipus
  31. Chimaera = Sauropus
  32. Chimaerichnus = Sauropus
  33. Chonglongpus
  34. Chongqingpus = Grallator
  35. Chuannchengpus = Grallator
  36. Chuxiongpus = Brontopus
  37. Coelurosaurichnus
  38. Columbosauripus
  39. Corvipes
  40. Dakotasaurus
  41. Deana = Anomoepus
  42. Delatorrhinchus
  43. Deltapodus
  44. Deuterotrisauropus = Grallator
  45. Dilophosauripus =? Grallator
  46. Dinehichnus
  47. Dinosaurichnium = Parachirotherium
  48. "Dinosauropodes" (nomen nudum)
  49. Elephantopoides
  50. Eubrontes
  51. Eutynichnium
  52. Exallopus = Saurexallopus
  53. Fulicopus = Sauropus
  54. Gigandipus
  55. Gigantosauropus
  56. Gigantotherium = Gigandipus
  57. Goseongosauripus
  58. Grallator
  59. Gregaripus
  60. Gypsichnites
  61. Gyrotrisauropus
  62. Hadrosaurichnus
  63. Hamanosauripus
  64. Hispanosauropus
  65. Hitchcockia = Anomoepus
  66. Hopiichnus
  67. Huanglongpus
  68. Hunanpus
  69. Hyphepus = Grallator
  70. Ichnites
  71. Iguanodon
  72. Iguanodonichnus
  73. Iguanodontipus
  74. Iranosauripus
  75. Irenesauripus
  76. Irenichnites
  77. Jeholosauripus
  78. Jialingpus
  79. Jinlijingpus = Eubrontes
  80. Kainomoyensisauropus = Anomoepus
  81. Kainotrisauropus = Grallator
  82. Kalasauropus = Otozoum
  83. Kayentapus
  84. Kleitotrisauropus
  85. Komlosaurus
  86. Koreanosauropus
  87. Koseongosauripus
  88. Kuwajimasauropus = Hadrosaurichnus
  89. Lapparentichnus
  90. Leptonyx = Stenonyx
  91. Ligabueichnium
  92. Macropodosaurus
  93. Mafatrisauropus
  94. Magnoavipes
  95. Malutitrisauropus
  96. Masitisauropezus = Anomoepus
  97. Masitisauropodiscus
  98. Masitisisauropodiscus
  99. Masitisauropus
  100. Megaichnites = Kayentapus
  101. Megalosauripus
  102. Megalosauropus
  103. Mehliella
  104. Metatetrapous
  105. Micrichnus
  106. Minisauripus
  107. Moraesichnium
  108. Moyenisauropezus
  109. Moyenisauropodiscus
  110. Moyenisauropus = Anomoepus
  111. Navahopus
  112. Neosauropus
  113. Neotripodiscus
  114. Neotrisauropus
  115. Orcauichnites
  116. Ornithichnites
  117. Ornithoidichnites = Sauropus
  118. Ornithomimipus
  119. Ornithopodichnites
  120. Ornithopus = Sauropus
  121. Otozoum
  122. Parabrontopodus
  123. Parachirotherium
  124. Paracoelurosaurichnus
  125. Paragrallator
  126. Parasauropodopus
  127. Paratetrasauropus
  128. Paratrisauropus
  129. Pelarganax = Sillimanius
  130. Pelargides = Steropoides
  131. Pengxianpus
  132. Plastisauropus
  133. Platypterna
  134. Platysauropus
  135. Platytrisauropus
  136. Plesiornis
  137. Plesiothornipos
  138. Prototrisauropodiscus
  139. Prototrisauropus = Grallator
  140. Pseudotetrasauropus
  141. Pseudotrisauropus
  142. Psilotrisauropus
  143. Qemetrisauropus = Grallator
  144. Qomoqomosauropus
  145. "Ralikhompus" (nomen nudum)
  146. Rotundichnus
  147. Saltopoides
  148. Sarmientichnus
  149. Satapliasaurus
  150. Saurexallopus
  151. Saurichnium
  152. Sauroidichnites
  153. Sauropodichnus
  154. Sauropus
  155. Schizograllator
  156. Seakatrisauropus
  157. Selenichnus
  158. Senquitrisauropus
  159. Shensipus
  160. Shiraminesauropus
  161. Sillimanius
  162. Sinoichnites
  163. Skartopus
  164. Sousaichnium
  165. Staurichnium
  166. Stenonyx
  167. Steropezoum = Steropoides
  168. Steropoides
  169. Struthopus
  170. Swinnertonichnus
  171. Talmontopus
  172. Taupezia
  173. Tetrapodium
  174. Tetrapodosaurus
  175. Tetrasauropus
  176. Thecodontichnus
  177. Therangospodus
  178. Tridentipes = Steropoides
  179. Trihamus
  180. Trisauropodiscus
  181. Tritotrisauropus
  182. Tuojiangpus = Eubrontes
  183. Tyrannosauripus
  184. Tyrannosauropus
  185. Ultrasauripus
  186. Velociraptorichnus
  187. Waltheria = Mehliella
  188. Wealdenichnites
  189. Weiaunpus = Eubrontes
  190. Wildeichnus
  191. Wintonopus
  192. Xiangxipus
  193. Yangtzepus
  194. Youngichnus
  195. Yunnanpus
  196. Zhengichnus
  197. Zizhongpus = Kayentapus

Saurolophus beta

To jest wstępna wersja artykułu.

Autor:
Łukasz Czepiński

Saurolophus (zaurolof)
Długość: do 12 m
Masa: 3 t
Miejsce występowania: Kanada

(formacja Horseshoe Canyon; Alberta)
Mongolia
(formacja Nemegt; prowincja Omnogov)
USA
(formacja Kirtland; stan Nowy Meksyk)
Chiny
(Beiliyie Kruchi; Heilungchiang)

Czas występowania 83,5-65,5 Ma

późna kreda (kampan-mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Hadrosauridae

Saurolophinae

Saurolophus.png

Ryc. 1. Rekonstrukcje przyżyciowe S. osborni (A) i S. angustirostris (B),
w oparciu o badania anatomii tkanek okrywających tych zwierząt z 2012 roku.
© L. Xing & Y. Liu, 2012 [1].

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…
Mapa 1. Występowanie Saurolophus osborni.
Wczytywanie mapy…
Mapa 2. Występowanie Saurolophus angustirostris i S. kryschtofovici.
Wczytywanie mapy…
Mapa 3. Występowanie Saurolophus sp.

Wstęp

Saurolophus osborni

Historia odkrycia

1911 - Amerykańskie Muzeum historii naturalnej z Horseshoe Canyon Formation, wówczas znane jako formacja Edmonton. 1912 - Barnum Brown opisuje holotyp i czasszkę; szkielet zostaje wypreparowany i wystawiony w amerykańskim muzeum historii naturalnej 1913 - Barnum Brown opisuje Saurolophus osborni. [1]


Materiał kopalny

Saurolophus osborni was named by Brown (1912). Its type specimen is AMNH 5220, a skeleton, and it is a 3D fossil preserving soft parts. Its type locality is Tolman Ferry, Red Deer River (AMNH), which is in a Campanian/Maastrichtian terrestrial horizon in Canada.[2]

Holotyp: AMNH 5220, niemal kompletny szkielet z odcisiem skóry.

Paratyp: AMNH 5221 - nieartykułowana czaszka.

Plezjotyp: AMNH 5225 - kompletna k. kulszowa.

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

S. osborni (Brown 1912b) czaszka z długim, tylnim kostnym grzebieniem tworzonym przez wydlużenie kosci czołowej i nosowej; k. lzowa bardzo długa, wyższy wyroste k. przedszczękowej wznosi się do tylnej granicy nozdrzy promieniowa i barkowa podobnej długości 8 kręgów krzyżowych kulszowa kończy się wznosząca "stopa" łonowa z któtkim wznoszącym się przednio ostrzem biodrowa silnie łukowata, przedni wyrostek zakrzywiony w dół, cienki płat czwarty krętarz k. udowej poniżej połowy trzony palce II i IV krótie [3]

Pierścień sklerotyczny z holotypowej czaszki wykazuje, że oko było znacznie mniejsze niż oczodół. Ruszeel 1940a wykazal, że płyty pierścienia sklerotycznego nie są szeregowe w jednym kierunku, ale raczej mają jeden lub więcej segmentów w których płytki nachodzą na siebie w odwrotnym kierunu niż w innym segmencie/segmentach[4].

Rekonstrukcja zwierzęcia

Saurolophus to duzy hadrozaur = holotypowysz szkielet mierzył ok. 8,4 m; ponad 2 tony [1]

Najbardziej wyróżniającą się cechą zaurolofa był kostny grzebień, który wznosi się ponad kąt czaszki niczym kolec. Brown 1912b,1913a porównywał grzebień do tego, ubecnego u kameleona, sugerując, że służył on do jako miejsce przyczepu silnych mięśni.[3][5].

Dodson 1975 - sugeruje, że grzebienie mogły mieć znaczenie w identyfikacji płciowej[6].

Pokrewieństwo

w 1914 roku Brown utworzył podrodzinę Saurolophinae, zawierającą hadrozaurydy noszące szczątkowy grzebień[7].

Brett-Surman zauważył, że wszystkie hadrozaurydy mogą byc przyporządkowane do jednej z dwóch podrodzin - Hadrosaurinae lub Lambeosaurinae, gdzie Saurolophinae zawierajacym się w Hadrozaurynach[8].


Etymologia

Nazwa rodzajowa Saurolophus oznacza "grzebieniasty jaszczur" (z greckiego sauros - jaszczur i lophus - grzebień)[3]. Epitet gatunkowy - osborni - honoruje zasłużonego amerykańskiego paleontologa - Henry'ego Fairfielda Osborna.

S. angustirostris

Historia odkryć

W Ałtan Uła w części Efremov znaleziono siedem dużych szkieletów hadrozaurów, zachowanych w bliskim sąsiedztwie w twardym czerwonym piaskowcu. Miejsce zostało nazwane "Grobowcem Smoka" ("Dragons' Tomb"). Mongolski gatunek został nazwany Saurolophus angustirostris. Z tego miejsca znane są również odciski skóry tych zwierząt. Sfosylizowane płaty skóry były odlewami zrobionymi przez odwórocny obraz wciśniętej w podłoże przez ciężkie zwierzę. Oprócz tych szkieletów, rosyjscy naukowcy odnaleźli również trzy szkielety tarbozaura. [Dinosaurs of Falming Cliffs, p. 131-132].


Duży okaz z Mongolii został wydobyty z formacji nemegt podczas Polsko-Mongolskich ekspedycji paleontologicznych. Przez Ryszarda Gradińskiego, Józefa Kazmierczaka i Jerzego Lefelda. Mierzył 12 metrów długości. S. angus to najbardziej obfity azjatycki hadrozaur, znany zarówno z Ałtan Uła jak i Tsagan hushu, i wydaje się być dominującym roślinożercą w formacji Nemegt. (K-J, polowanie na dinozaury; rpzygody w skamienialym swiecie; PP).

W 1948 roku w osadach górnej kredy na południu pustyni Nemegt rosyjscy badacze z Sowiecko-Mongolskich Ekspedycji Paleontologicznych odnaleźli kompletny szkielet hadrozaura, należącego do rodzaju Saurolophus. Okaz, któremu nadano numer PIN 551/8. przechowywany był w Muzeum Akademii Nauk ZSRR. Było to ważne odkrycie, gdyż odstarczyło nowych informacji na temat historii mezozoicznych gadów z Azji. 

Ivan A. Efremov wraz z Anatole K. Rozhdestvensky dowodził wyprawą.

Materiał kopalny

Saurolophus angustirostris was named by Rozhdestvensky (1952). Its type specimen is PIN 551-8, a skeleton, and it is a 3D body fossil. Its type locality is Nemegtu Mountain (SMPE), which is in a Campanian/Maastrichtian terrestrial horizon in the Nemegt Formation of Mongolia.[9]

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

-węzsza czaszka i dłuższy grzebień (Rozhdestevensky 1957) Maryańska & Osmólska 1981a: -krósze nozdrza -krótsza i głębsza k. łzowa -przednia część żuchwy wydłużona w długi wyrostek, wchodzący klinem między k. szczękową i łzową [10]


Bazując na badaniach czaszi młodego osobnik s.angu m&o 1979 stwierdziły, że jak u innych ptasiomiednicsznych - dwie kości ponadoczodołwe są inkorporowane w górną granicę oczodołu czaszki. M&o 1979 zasugerowały rówmnjież, że utrata ponadoczodołowych jest obecna zarówno u prymitywncyh lambeozaurynow jak i hadrozaurynów, podczas gdy u bardziej zaawansowanych lambezoaurynów ponadoczodołwe mogły być początkowo częścią obręczy oczodołowej, ulegając fuzji z przedczołową i zaoczodołową w czasie ontogenezy. Wykazały również 1981, że wysotek k. nosowej jest prawdopodobnie wydrążony, a lity jedynie w szczytowym końcu. Zasugerowały, że grzebien służył do zwiększenia powierzchni oddechowej otworu nosowego, mając tym samym funkcję regulacji termicznej. Również do pewnego stopnia utrata u hadrozaurynów stawów pomiędzy częściami czaszki, zwłaszcza pomiędzy dolną gałęzią . przedszczękwoej i szczekową, służyła jako coś w rodzaju amortyzator wstrząsów, chroniacy delikatną struktruę nozdrzy przed uszkodzeniem w trakcie żucia.(Maryanska, Osmolska, 79, 81)


Porównanie z S. osborni

Tropy

w 1999 Ishigaki doniósł o odryciu ponad 600 dużych (25-155 cm długości), trójpalczastych tropów z późnej kredy w Bugeen Tsav i Gurilin Tsav w zachodniej części postyni Gobi. Zostały odryte w latach 1995-1998 przez Hayshsibara Museum of Natural Science-Mongolian Paleontological Center Joint Paleoncological Expedicion Team, zostały przypisane do zaurolofa, bazując na obfitości kościu należących do tego rodzaju na tym samym terenie w tym samym czasie. Jak twierdzi Ishigakio, ponad 15 000 tropów dinozaurów z 11 różnych lokacji na Gobi zopstały znalezionych podczas tej ekspedycji - również ankylozaurydów i teropodów. [11]


Etymologia

Jak podaje Anatoly Konstantinovich Rozhdestvensky w oryginalnej, rosyjskiej publikacji z 1952 roku, S. angustirostris oznacza "зауролоф узкомордый", czyli "zaurolof o wąskim pysku"[10].

S. morrisi

Historia odkrycia

Materiał kopalny

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Etymologia

S. morrisi honoruje paleontologa Williama J. Morrisa, który wsławił się badaniami nad morfologią funkcjonalną i historią ewolucyjną hadrozaurydów z wybrzeża Pacyfiku i Środkowego Zachodu Ameryki Północnej[12].

Ryc. XX. Okaz holotypowy S. kryschtofovici Riabinin, 1930 - fragment kości kulszowej.

© Riabinin, 1930

S. kryschtofovici

W 1930 roku rosyjski paleontolog, Anatoly Nikolaevich Riabinin opisał fragment lewej kości kulszowej (dokładnie jej bliższy koniec; ryc. XX) jako nowy gatunek zaurolofa - S. kryschtofovici (najprawdopodobniej na cześć kogoś o nazwisku Kryschtofovic). Skamieniałość została znaleziona w Beilyie Kruchi, na północy Heilungchiang w Chinach[13]. Obecnie gatunek ten jest uznawany za nomen dubium i zazwyczaj jest łączony z S. angustitornis, m.in. ze względu na bliskość ich występowania (patrz: Mapa 2)[1].

Spis gatunków

Saurolophus Brown, 1912
S. osborni Brown, 1912
S. angustirostris Rozhdestvensky, 1952
S. morrisi Prieto-Márquez i Wagner, 2012
S. kryschtofovici Riabinin, 1930 nomen dubium ?= S. angustirostris

Bibliografia

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Glut, D.F. 1997. Saurolophus. (w:) "Dinosaurs: The Encyclopedia". McFarland & Co. pp. 788–789.
  2. ↑ The Paleobiology Database. Saurolophus osborni. http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=53386
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Brown, B. 1912. A crested dinosaur from the Edmonton Cretaceous. Bulletin of the American Museum of Natural History 31 (14): 131–136.
  4. ↑ Russell, L.S., 1940. "The sclerotic ring in the Hadrosauridae". Royal Ontario Museum, Toronto, Canada. 11 pp.
  5. ↑ Brown, B. 1913. The skeleton of Saurolophus, a crested duck-billed dinosaur from the Edmonton Cretaceous. Bulletin of the American Museum of Natural History 32(19):387-393.
  6. ↑ Dodson, P., 1975. Taxonomic implications of relative frowth in lambeosaurine hadrosaurs. Systematic Zoology 24: 37-54.
  7. ↑ Brown, B. 1914. Corythosaurus casuarius, a new crested dinosaur from the Belly River Cretaceous, with provisional classification of the family Trachodontidae. Bulletin of the American Museum of Natural History 33(35):559-564
  8. ↑ Brett-Surman, M.K. 1979. Phylogeny and paleobiogeography of hadrosaurian dinosaurs. Nature 277(5697): 560-562.
  9. ↑ The Paleobiology Database. Saurolophus angustirostris. http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=64295
  10. ↑ 10,0 10,1 Рождественский, A.K. 1952. Новый представитель утконосых динозавров из Верхнемеловых отложений монголии. Доклады Академии Наук СССР 86: 405-408.
    [Rozhdestvensky, A.K. 1952. A new representative of the duck-billed dinosaurs from the Upper Cretaceous deposits of Mongolia. Doklady Akademii Nauk S.S.S.R. 86: 405–408.]
  11. ↑ Ishigaki,S., 1999. Abundant Dinosaur Footprints from Upper Cretaceous of Gobi Desert, Mongolia. Journal of Vertebrate Paleontology 19, Supplement to Number 3, 54A.
  12. ↑ Prieto-Márquez, A., Wagner, J.R. 2012. Saurolophus morrisi, a new species of hadrosaurid dinosaur from the Late Cretaceous of the Pacific coast of North America. Acta Palaeontologica Polonica (w druku)
  13. ↑ Riabinin, A.N. 1930. On the age and fauna of the dinosaur beds on the Amur River. Mémoir, Société Mineral Russia 59: 41–51.


Eskpedycje

Polsko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne

Polsko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne
Kierownictwo: Zofia Kielan-Jaworowska
Czas trwania: 1963-1965, 1967-1971
Miejsce: Bayn Dzak, kotlina Nemegt, Tugrig, Chermin Caw
Ważne odkrycia:

........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................
........................

Sowiecko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne

Sowiecko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne
Kierownictwo: Iwan Jefriemow
Anatol Rozdhestvensky
Czas trwania: 1946, 1948, 1949
Miejsce: Bayn Dzak, kotlina Nemegt
Ważne odkrycia:

W 1892 roku rosyjski odkrywca i geolog, Władimir Afanasjewicz Obruczew (Владимир Афанасьевич Обручев) opisał pierwsze skamieniałości z pustyni Gobi, zebranych w trakcie ekspedycji geograficznych pod przewodnictwem Grigorija Potanina (Григо́рий Никола́евич Пота́нин).

W latach 20-tych XX wieku Mongolia była pod dużym wpływem sowieckim, przez co Amerykkańskie Muzeum Historii Naturalnej nie mogło kontynuować swoich ekspedycji paleontologicznych po roku 1925 (zob. również Amerykańskie Ekspedycje Paleontologiczne).

w 1941 Mongolska republika ludowa zaproponowała Akademii Nauk ZSRR łączone Sowieck-Mongolskich ekspedycji paleontologicznych wgłąb Mongolii Zewnętrznej. Jednak, wskutek trwającej II Wojny Światowej, plany wspólnych ekspedycji musiały zostać przesunięte w czasie. Rozmowy zostały wznowione po zakończeniu wojny i przyniosły pożądane skutki - w 1946 roku Sowiecki Instytut Paleontologii przygotował zespół, który przeprowadził rekonesans. Zespół był dowodzony przez Iwana Jefriemowa (Ива́н Анто́нович Ефре́мов) i Anatola Konstantinovicha Rozhdestvenskyego, konsultantem był Jurij Orłow (Юрий Александрович Орлов). W skład zespołu wchodziło jeszcze sześć dodatkowych osób.

W przeciwieństwie do wcześniejszych ekspedycji, Sowieci podróżowali w dużych, ciężkich ciężarówkach i samochodach terenowych. Dzięki temu nie musieli pokładać nadziei w wielbłądzich karawanach, które dostarczały niezbędnych ładunków załodze. W ciągu dwóch miesięcy zespół sowieckich naukowców skupił się głównie na dwóch lokacjach: Jedna w połduniowowschodniej części Gobi, gdzie duże skupiska dinozaurów zostały odkryte w kotlinie Nemegt.

Większe wyprawy zostały przeprowadzone w 1948 i 1949 roku, złożone z zespołu 19 członków, 8 pracowników technicznych i 6-ciu kierowców. Dzięki szybkim samochodom, Jefriemowowi udało się zbadać głębiej położone tereny niż Amerykanom.

Pierwsze poszukiwania rozpoczęto w 1948 w lokacji Sayn Shand w południowowschodniej Gobi. Odkryto tutaj kilka szkieletów nowego ankylozauryda - Talarurus plicatospineous i fragmenatryczny materiał drugiego gatunku - Talarurus disparoserratus (obecnie zaliczanego do rodzaju Maleevus, który jest nomen dubium).

Nieco później wykopaliska przeniosły się do Bayn Dzak, gdzie Amerykanie dokonali swoich przełomowych odkryć w latach dwudziestych. Również i radzieccy uczeni znaleźli liczne szkielety Protoceratops i jaja dinozaurów. Dodatkowo odkryli dobrze zachowany szkielet dużego ankylozauryda Syrmosaurus vimicaudus (obecnie uznawany za młodszy synonim Pinacosaurus grangeri).

Gdy radziecki zespół przenioósł się w pobliże granicy z Chinami, natrafili na szerokie zagłębienie otoczoną przez pustynię. Kotlina Nemegt rozszerzała się 180 km z zachodu na wschód i ponad 70 km z północy na południe. Niebawem okazało się, że kotlina stanowi prawdziwą kopalnię dinozaurów. Osady zawierały hadrozaury, karnozaury, zaurodpoy, ankylozaury i ornitomimidy. Wzdłuż niegościnnego wąwozu czerwonego piaskowca ekspedycja odkryła siedem szkieletów Tarbosaurus bataar.

W lokalizacji niedaleko Altan Ula radzieccy naukowcy odkryli gęsty pochówek dużych hadrozaurów (ponad dwanaście metrów długości), niektóre z odciskami skóry. Samo miejsce zostało ochrzcczone nazwą "grobowiec smoka " ("Dragon's Tomb), a hadrozaury w 1952 roku przypisane do gatunku Saurolophus angustirostris.

Najbardziej zagadkowym zwierzęciem odkrytym przez swoiecko-mongolskie ekspedycje był Therizinosaurus cheloniformis, którego pazury sięgające od 30 do 60 centymettrów długości początkowo zostały uznane za żebra żółwia.


W 1949 kolejna ekspedycja podążała szlakami obranymi rok wcześniej, a również badała daleki zachód do granicy z Chinami. W Altan Teli odkryto szczątki pliocenskich ssaków. Połtorametrowej grubości warstwa zawierała szczątki tysięcy zwierząt, które mogły utonąć w niej podczas niespodziewanej powodzi. Wykopaliska zakończono powrotem do kotliny Nemegt i kontynuacją wykopalisk w miejscach, w których kopano rok wcześniej.

Radzieccy uczeni zebrali ponad 120 ton okazów paleontologicznych, w większości nieznanych dotąd nauce. Dzięki temu kotlina Nemegt, skąd pochodziła większość zebranych okazów, stała się jedną z najważniejszych lokalizacji z późnokredowymi dinozaurami, tuż obok Red Deer River w Albercie (Kanada) czy Hell Creek w Montanie (USA).

Okazy zebrane w trakcie tych ekspedycji można odlądać w Muzeum w Ułan Bator i w Muzeum Paleontologicznym Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie.

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Dyskusja_użytkownika:Dino&oldid=7026”