Giraffatitan: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(tymczasowo usuwam tekst do aktualizacji albo poprawy; +nowa masa (należy uzupełnić o inne))
Linia 1: Linia 1:
−
Do aktualizacji - odrębność [http://dx.doi.org/10.1111/zoj.12029], inne (+rysunki) [http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0078213] [http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0078214]  [http://svpow.com/2013/09/15/all-right-then-this-is-the-first-ever-adequately-illustrated-vertebra-of-giraffatitan/], Hartman, masa [[DOI: 10.1098/rsbl.2015.0215]]
 
−
 
 
{{DISPLAYTITLE:''Giraffatitan''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Giraffatitan''}}
 
<small>
 
<small>
Linia 75: Linia 73:
  
 
[[Paralektotyp]] (MB.R.2181, wcześniej HMN SII), który może być w rzeczywistości innym gatunkiem, zawiera fragmenty czaszki, w tym kości żuchwy, 11 [[kręg]]ów szyjnych i żebra szyjne, 7 kręgów grzbietowych, niemal wszystkie żebra, dystalne kręgi ogonowe, szewrony oraz kości kończyn i obręczy: lewą łopatkę, kości krucze, płyty mostkowe (''sternal plates''), kompletną prawą kończynę przednią i niekompletną lewą, obie kości łonowe, część lewej kości udowej i prawe: kość strzałkową i piszczelową. Jeden z kręgów (4 grzbietowy) może nie należeć do tego osobnika, lecz do lektotypu i bardziej przypomina nienazwanego afrykańskiego brachiozauryda BMNH R5937, który wydaje się być bliżej spokrewniony z północnoamerykańskim ''[[Brachiosaurus]]''.
 
[[Paralektotyp]] (MB.R.2181, wcześniej HMN SII), który może być w rzeczywistości innym gatunkiem, zawiera fragmenty czaszki, w tym kości żuchwy, 11 [[kręg]]ów szyjnych i żebra szyjne, 7 kręgów grzbietowych, niemal wszystkie żebra, dystalne kręgi ogonowe, szewrony oraz kości kończyn i obręczy: lewą łopatkę, kości krucze, płyty mostkowe (''sternal plates''), kompletną prawą kończynę przednią i niekompletną lewą, obie kości łonowe, część lewej kości udowej i prawe: kość strzałkową i piszczelową. Jeden z kręgów (4 grzbietowy) może nie należeć do tego osobnika, lecz do lektotypu i bardziej przypomina nienazwanego afrykańskiego brachiozauryda BMNH R5937, który wydaje się być bliżej spokrewniony z północnoamerykańskim ''[[Brachiosaurus]]''.
−
 
−
==Synonimy==
 
−
 
−
W swojej książce o wyprawach do Tendaguru - Maier (2003) wspomina o kilku nazwach które najpewniej są synonimami ''[[Giraffatitan]]''
 
−
 
−
"Abdallahsaurus" (nazwa prawdopodobnie honoruje Sefu Abdallaha lub Abdallaha Kimbamba- jednego z preparatorów szczątków) - nazwa nadana dla szkieletu oznaczonego R (Maier 2003). Jest to średnich rozmiarów (~15 m) osobnik na którego szczątki składały się - kość łokciowa, kość promieniowa, kości miednicy i być może strzałka (Janensh 1929).
 
−
 
−
"Blancocerosaurus" - nazwa nadana dla szkieletu S (Maier 2003)- początkowo uznanego za holotyp ''[[Giraffatitan brancai]]'' (patrz wyżej)
 
−
 
−
"Ligomasaurus" (nazwa prawdopodobnie od miejscowości Kerani Ligoma w Tanzanii) - nazwa nadana dla szkieletu U (Maier 2003)- prawdopodobnie również chodzi o ''[[Giraffatitan brancai]]''
 
−
 
−
"Mtapaiasaurus" (nazwa prawdopodobnie pochodzi od miejsca Mtapaia w Tanzanii) - nazwa nadana dla szkieletu I (Maier 2003), prawdopodobnie chodzi o średniej wielkości osobnika (~18 m)- kość ramienna oznaczona jako I 1 (Janensch 1961) ma długość 169 cm.
 
−
 
−
"Salimosaurus" (nazwa prawdopodobnie honoruje preparatora Salima) - nazwa nadana dla jednego z bardziej kompletnych szkieletów- D (Maier 2003). Nie duży osobnik (~17 m) na którego szkielet składały się- Łopatki, żebra, kości miednicy, kości kończyn przednich i tylnych, kość krzyżowa i 29 kręgów ogonowych (Janensch 1929).
 
−
 
−
"Wangonisaurus" (nazwa prawdopodobnie pochodzi od ludu Wangoni)- nazwa nadana dla szkieletu L (Maier 2003), prawdopodobnie chodzi o dużego osobnika albowiem jak donosi Maier jeden z kręgów szyjnych miał mieć ponad 120 cm długości. Na szkielet składają się 10 kręgów grzbietowych, żebra i 4 kręgi szyjne (Maier 2003).
 
  
 
==Wymiary==
 
==Wymiary==
−
[[Lektotyp]] ma 22,5 m długości (w tym 8,5 m to szyja), a jego masę szacuje się obecnie na około 23 ([[Mike Taylor|Taylor]], [[2009]]), 26 (Henderson, [[2004]]) lub 38 ton (Gunga et al., [[2008]]). Znaleziono kość strzałkową o 13% większą od tej, którą ma MB.R.2181. Jeśli ten osobnik miał te same proporcje, to mógł mierzyć 25-26 m długości i osiągać masę odpowiednio 33, 37 lub nawet 55 ton.  
+
[[Lektotyp]] ma 22,5 m długości (w tym 8,5 m to szyja), a jego masę szacuje się obecnie na około 23 ([[Mike Taylor|Taylor]], [[2009]]), 26 (Henderson, [[2004]]), 20-35 (Bates i in., 2015) lub 38 ton (Gunga i in., [[2008]]). Znaleziono kość strzałkową o 13% większą od tej, którą ma MB.R.2181. Jeśli ten osobnik miał te same proporcje, to mógł mierzyć 25-26 m długości i osiągać masę odpowiednio 33, 37 lub nawet 55 ton.  
  
 
==''Giraffatitan'' a ''Brachiosaurus'' - odrębność rodzajowa==
 
==''Giraffatitan'' a ''Brachiosaurus'' - odrębność rodzajowa==
Linia 100: Linia 82:
 
Pierwszym naukowcem, który zasugerował, że afrykański [[gatunek]] nie należy do ''Brachiosaurus'' był Lull (w [[1919]] roku). Zostało to jednak zignorowane przez badaczy. W [[1988]] roku Gregory S. [[Paul]] zauważył, że afrykański ''Brachiosaurus brancai'' znacząco różni się od północnoamerykańskiego ''Brachiosaurus altithorax''. Owe różnice dotyczyły proporcji i różnych aspektów budowy. [[Gregory Paul]] opisał więc podrodzaj brachiozaura, który nazwał ''Giraffatitan''. W [[1991]] r. [[George Olshevsky]] użył nazwy ''Giraffatitan'' jako rodzajowej, jednak nie zyskało to szerokiej akceptacji.
 
Pierwszym naukowcem, który zasugerował, że afrykański [[gatunek]] nie należy do ''Brachiosaurus'' był Lull (w [[1919]] roku). Zostało to jednak zignorowane przez badaczy. W [[1988]] roku Gregory S. [[Paul]] zauważył, że afrykański ''Brachiosaurus brancai'' znacząco różni się od północnoamerykańskiego ''Brachiosaurus altithorax''. Owe różnice dotyczyły proporcji i różnych aspektów budowy. [[Gregory Paul]] opisał więc podrodzaj brachiozaura, który nazwał ''Giraffatitan''. W [[1991]] r. [[George Olshevsky]] użył nazwy ''Giraffatitan'' jako rodzajowej, jednak nie zyskało to szerokiej akceptacji.
  
−
Dopiero w [[2009]] roku, po wnikliwych porównaniach obu gatunków [[Mike Taylor]] wykazał znaczące i liczne (przynajmniej 26) różnice w budowie. Pewne z nich są widoczne już na pierwszy rzut oka - dłuższy o ok. 23% tułów i zapewne też ogon u brachiozaura, kształt czaszek (choć pochodząca z [[USA]] nie może obecnie z całą pewnością być przypisana do brachiozaura) i większa o 23% masa brachiozaura (mimo zbliżonych rozmiarów obu), która w większej części była dźwigana przez kończyny przednie. Oba różnią się od siebie bardziej niż np. zawsze uważane za odrębne [[rodzaj]]e zauropodów ''[[Diplodocus]]'' i ''[[Barosaurus]]''. Ponadto w [[analiza filogenetyczna|analizie kladystycznej]] wykonanej przez Taylora (długość drzewka - ang. tree length to 791) do zmiany pozycji ''Giraffatitan'' jako bliższego tytanozaurom niż brachiozaurowi wystarczy wydłużenie drzewka jedynie o jedną jednostkę! Oczywiście rodzaje nie muszą być [[klad|monofiletyczne]], wyniki analizy kladystycznej mogą się zmienić wraz z dodaniem kolejnych cech, [[takson]]ów i nowych danych dotyczących włączonych do analizy gatunków, a kwestia odrębności rodzajowej blisko spokrewnionych form jest subiektywna, jednak za choćby tymczasowym uznaniem odrębności obu form przemawia przede wszystkim nieznane pokrewieństwo między coraz liczniejszymi, lecz sporadycznie włączanymi do analiz filogenetycznych bazalnymi przedstawicielami [[Titanosauriformes]], z których każdy jest monotypowym [[rodzaj]]em; wiele rodzajów zaliczanych do [[Brachiosauridae]] może w rzeczywistości nie należeć do tego [[klad]]u (dobitnym przykładem jest ''[[Cedarosaurus]]'', powszechnie uważany za brachiozauryda, który w analizie Canudo i in., [[2008]] okazał się znacznie bardziej [[zaawansowany]]m tytanozaurokształtnym, należącym do [[Andesauroidea]]). Niegdyś uważano faunę dinozaurów z formacji [[Morrison]] i [[Tendaguru]] za bardzo do siebie podobne, jednak obecnie żaden ze znanych gatunków nie występuje w obu - to samo dotyczy też [[rodzaj]]ów, choć w tym wypadku jest to kwestia subiektywna.
+
Dopiero w [[2009]] roku, po wnikliwych porównaniach obu gatunków [[Mike Taylor]] wykazał znaczące i liczne (przynajmniej 26) różnice w budowie. Pewne z nich są widoczne już na pierwszy rzut oka - dłuższy o ok. 23% tułów i zapewne też ogon u brachiozaura, kształt czaszek (choć pochodząca z [[USA]] nie może obecnie z całą pewnością być przypisana do brachiozaura) i większa o 23% masa brachiozaura (mimo zbliżonych rozmiarów obu), która w większej części była dźwigana przez kończyny przednie. Oba różnią się od siebie bardziej niż np. zawsze uważane za odrębne [[rodzaj]]e zauropodów ''[[Diplodocus]]'' i ''[[Barosaurus]]''.  
−
 
 
−
Niektórzy naukowcy (np. Chure et al., [[2010]]; za nim [[John Whitlock|Whitlock]], [[2011]]) nie zaakceptowali odrębności rodzajowej obu gatunków, uznając, że nie zostało wystarczająco wykazane, iż wskazane różnice są na poziomie rodzajowym, a nie dotyczącym gatunków, populacji albo poszczególnych osobników oraz, że jest to arbitralna decyzja, gdyż oba są [[takson siostrzany|taksonami siostrzanymi]] (ale zob. niżej). Wykonana przez Chure i in. analiza kladystyczna dowodzi, że ''[[Abydosaurus]]'' jest bardziej [[bazalny]]m od ''Giraffatitan'' i ''[[Brachiosaurus]]'' brachiozaurydem.
 
−
 
 
−
Z pewnością potrzebna jest analiza zawierająca jak najwięcej [[bazalny]]ch [[Titanosauriformes]]. Wiele ważnych [[takson]]ów zawarto w analizie Ksepki i Norella ([[2010]]), która wskazała, że 5 brachiozaurydów tworzy polotimię (''[[Abydosaurus]]'', ''[[Brachiosaurus]]'', ''[[Cedarosaurus]]'', ''Giraffatitan'' i ''[[Paluxysaurus]]'').
 
−
 
 
−
Wreszcie skupiona na bazalnych [[Titanosauriformes]] [[analiza filogenetyczna]] [[Michael D'Emic|D'Emica]] ([[2012]]) wykazała, że ''Brachiosaurus'' i ''Giraffatitan'' nie tworzą [[klad]]u wyłączającego inne brachiozaurydy. ''Giraffatitan'' jest stosunkowo [[bazalny]]m brachiozaurydem, natomiast ''[[Brachiosaurus]]'' jest jest [[bazalny]]m przedstawicielem [[klad]]u północnoamerykańskiego, zawierającego także [[takson zaawansowany|zaawansowane]], kredowe formy: ''[[Abydosaurus]]'', ''[[Cedarosaurus]]'' i ''[[Venenosaurus]]''.
 
−
 
 
−
Podsumowując - nie ma podstaw aby sądzić, że wśród nich to właśnie ''[[Brachiosaurus]] altithorax'' i ''Brachiosaurus''/''Giraffatitan brancai'' są najbliżej spokrewnione (co uzasadniałoby umieszczenie obu gatunków w jednym rodzaju).
 
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
Linia 131: Linia 105:
 
<small>
 
<small>
 
Źródła naukowe:
 
Źródła naukowe:
 +
 +
Bates, K.T., Falkingham, P.L., Macaulay, S., Brassey, C., Maidment, S.C.R. (2015) "Downsizing a giant: re-evaluating Dreadnoughtus body mass" Biology Letters, 11, 20150215
  
 
Bussert, R., Heinrich W-D., Aberhan, M. (2009) "The Tendaguru Formation (Late Jurassic to Early Cretaceous, southern Tanzania): definition, palaeoenvironments, and sequence stratigraphy" Fossil Record 12(2): 141-174.
 
Bussert, R., Heinrich W-D., Aberhan, M. (2009) "The Tendaguru Formation (Late Jurassic to Early Cretaceous, southern Tanzania): definition, palaeoenvironments, and sequence stratigraphy" Fossil Record 12(2): 141-174.
Linia 147: Linia 123:
  
 
Taylor, M. P. (2011) "Correction: A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs, 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensch, 1914)" Journal of Vertebrate Paleontology, 31(3), 727.
 
Taylor, M. P. (2011) "Correction: A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs, 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensch, 1914)" Journal of Vertebrate Paleontology, 31(3), 727.
−
 
−
Whitlock, J.A. (2011) "Re-evaluation of Australodocus bohetii, a putative diplodocoid sauropod from the Tendaguru Formation of Tanzania, with comment on Late Jurassic sauropod faunal diversity and palaeoecology" Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology Volume 309, Issues 3-4, 1 September 2011, 333-341.
 
−
 
−
Janensch, W (1961) THE LIMBS AND LIMB GIRDLES OF THE SAUROPODS FROM THE TENDAGURU BEDS
 
−
 
−
Janensh, W. (1929) "Material und Formengehalt der Sauropoden in der Ausbeute der Tendaguru-Expedition". Palaeontographica, Supplement 7 (I, 2):3-34
 
−
 
−
Maier, G. (2003) "African dinosaurs unearthed: the Tendaguru expeditions" Bloomington and Indianapolis (Indiana University Press), 1-380.
 
  
 
Inne:
 
Inne:
Linia 175: Linia 143:
 
[[Kategoria:Kimeryd]]
 
[[Kategoria:Kimeryd]]
 
[[Kategoria:Tyton]]
 
[[Kategoria:Tyton]]
−
[[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]]
 

Wersja z 01:24, 25 lut 2017

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler

Dawid Mika

Daniel Madzia

Giraffatitan (żyrafatytan)
Długość: 22-23 (do 25-26?) m
Masa: 23-38 (do 34-55?) t
Miejsce występowania: Tanzania - Mtwara

(formacja Tendaguru)

Czas występowania (?165-) 153-145 Ma

późna jura (późny kimeryd-tyton)

być może od środkowej jury (kelowej-tyton)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Macronaria

Titanosauriformes

Brachiosauridae

Brachiosaurus-brancai jconway.jpg

Autor: John Conway [1]

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Giraffatitan brancai to duży, afrykański, późnojurajski zauropod, którego nazwa rodzajowa oznacza "żyrafi tytan". Znany głównie pod uprzednią nazwą Brachiosaurus brancai jest jednym z najsłynniejszych dinozaurów.

Giraffatitan został odnaleziony w słynnych osadach Tendaguru (zob. Elaphrosaurus#Paleoekologia).

Materiał kopalny i jego historia

Giraffatitan znany jest z wielu skamieniałości, razem dających niemal kompletny obraz jego osteologii. Łącznie znaleziono ponad 30 osobników, najwięcej w warstwach późnokimerydzkich (ogniwo Middle Dinosaur). Szczątki, które początkowo uznano za holotyp, okazały się należeć do dwóch osobników - większy i bardziej kompletny MB.R.2181 (wcześniej HMN SII, obecnie paralektotyp) i mniejszy MB.R.2180 (wcześniej HMN SI, obecnie lektotyp). Oba znajdują się w Berlinie. HMN SII jest jednym z najsłynniejszych i największych szkieletów dinozaurów, które można podziwiać w muzeach.

Lektotyp (MB.R.2180, wcześniej HMN SI) to czaszka i kręgi szyjne (2-7).

Paralektotyp (MB.R.2181, wcześniej HMN SII), który może być w rzeczywistości innym gatunkiem, zawiera fragmenty czaszki, w tym kości żuchwy, 11 kręgów szyjnych i żebra szyjne, 7 kręgów grzbietowych, niemal wszystkie żebra, dystalne kręgi ogonowe, szewrony oraz kości kończyn i obręczy: lewą łopatkę, kości krucze, płyty mostkowe (sternal plates), kompletną prawą kończynę przednią i niekompletną lewą, obie kości łonowe, część lewej kości udowej i prawe: kość strzałkową i piszczelową. Jeden z kręgów (4 grzbietowy) może nie należeć do tego osobnika, lecz do lektotypu i bardziej przypomina nienazwanego afrykańskiego brachiozauryda BMNH R5937, który wydaje się być bliżej spokrewniony z północnoamerykańskim Brachiosaurus.

Wymiary

Lektotyp ma 22,5 m długości (w tym 8,5 m to szyja), a jego masę szacuje się obecnie na około 23 (Taylor, 2009), 26 (Henderson, 2004), 20-35 (Bates i in., 2015) lub 38 ton (Gunga i in., 2008). Znaleziono kość strzałkową o 13% większą od tej, którą ma MB.R.2181. Jeśli ten osobnik miał te same proporcje, to mógł mierzyć 25-26 m długości i osiągać masę odpowiednio 33, 37 lub nawet 55 ton.

Giraffatitan a Brachiosaurus - odrębność rodzajowa

Giraffatitan został początkowo opisany jako gatunek rodzaju Brachiosaurus, obok typowego Brachiosaurus altithorax, z którym obecnie łączą go cztery synapomorfie. Obecnie nie ma podstaw do uznawania, że te dwa są ze sobą bliżej spokrewnione niż z innymi brachiozaurydami (D'Emic, 2012).

Pierwszym naukowcem, który zasugerował, że afrykański gatunek nie należy do Brachiosaurus był Lull (w 1919 roku). Zostało to jednak zignorowane przez badaczy. W 1988 roku Gregory S. Paul zauważył, że afrykański Brachiosaurus brancai znacząco różni się od północnoamerykańskiego Brachiosaurus altithorax. Owe różnice dotyczyły proporcji i różnych aspektów budowy. Gregory Paul opisał więc podrodzaj brachiozaura, który nazwał Giraffatitan. W 1991 r. George Olshevsky użył nazwy Giraffatitan jako rodzajowej, jednak nie zyskało to szerokiej akceptacji.

Dopiero w 2009 roku, po wnikliwych porównaniach obu gatunków Mike Taylor wykazał znaczące i liczne (przynajmniej 26) różnice w budowie. Pewne z nich są widoczne już na pierwszy rzut oka - dłuższy o ok. 23% tułów i zapewne też ogon u brachiozaura, kształt czaszek (choć pochodząca z USA nie może obecnie z całą pewnością być przypisana do brachiozaura) i większa o 23% masa brachiozaura (mimo zbliżonych rozmiarów obu), która w większej części była dźwigana przez kończyny przednie. Oba różnią się od siebie bardziej niż np. zawsze uważane za odrębne rodzaje zauropodów Diplodocus i Barosaurus.

Spis gatunków

Giraffatitan Paul, 1988
G. brancai (Janensch, 1914) Paul, 1988
= Brachiosaurus brancai Janensch, 1914
= Brachiosaurus fraasi Janensch, 1914
= Brachiosaurus (Giraffatitan) brancai (Janensch, 1914) Paul, 1988

Bibliografia

Źródła naukowe:

Bates, K.T., Falkingham, P.L., Macaulay, S., Brassey, C., Maidment, S.C.R. (2015) "Downsizing a giant: re-evaluating Dreadnoughtus body mass" Biology Letters, 11, 20150215

Bussert, R., Heinrich W-D., Aberhan, M. (2009) "The Tendaguru Formation (Late Jurassic to Early Cretaceous, southern Tanzania): definition, palaeoenvironments, and sequence stratigraphy" Fossil Record 12(2): 141-174.

Canudo, J. I.; Royo-Torres, R.; Cuenca-Bescós, G. (2008) "A new sauropod: Tastavinsaurus sanzi gen. et sp. nov. from the Early Cretaceous (Aptian) of Spain". Journal of Vertebrate Paleontology 28(3):712-731.

Chure, D., Britt, B.B., Whitlock, J.A. & Wilson, J.A. (2010) "First complete sauropod dinosaur skull from the Cretaceous of the Americas and the evolution of sauropod dentition". Naturwissenschaften, 97: 379–391. doi:10.1007/s00114-010-0650-6

D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

Gunga, H.-C., Suthau, T., Bellmann, A., Stoinski, S., Friedrich, A., Trippel, T., Kirsch, K., Hellwich, O. (2008). "A new body mass estimation of Brachiosaurus brancai Janensch, 1914 mounted and exhibited at the Museum of Natural History (Berlin, Germany"). Fossil Record 11(1):28-33. doi:10.1002/mmng.200700011

Ksepka, D.T & Norell, M.A. (2010) "The Illusory Evidence for Asian Brachiosauridae: New Material of Erketu ellisoni and a Phylogenetic Reappraisal of Basal Titanosauriformes" American Museum Novitates, 3700, 1-27. doi:10.1206/3700.2

Taylor, M. P. (2009) "A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensch 1914) ". Journal of Vertebrate Paleontology 29(3):787-806.

Taylor, M. P. (2011) "Correction: A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs, 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensch, 1914)" Journal of Vertebrate Paleontology, 31(3), 727.

Inne:

http://svpow.wordpress.com/2009/03/16/brachiosaurus-both-bigger-and-smaller-than-you-think-incomplete/

http://svpow.wordpress.com/2009/09/09/brachiosaurus-brancai-is-not-brachiosaurus/#comment-4633

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Giraffatitan&oldid=18941”