Huayangosaurus

Autor:	Marcin Szermański, Jakub Starzyński, Paweł Konarzewski
Korekta:	Maciej Ziegler, Dawid Mika

---

Huayangosaurus (huajangozaur)
Długość	4 m
Masa	500 kg
Miejsce	Chiny - Syczuan (dolna część formacji Shaximiao [=formacja Xiashaximiao)]
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 169 Ma środkowa jura (bajos)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Stegosauria Huayangosauridae
Rekonstrukcja przyżyciowa Huayangosaurus. Autor: Nobu Tamura. [2]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Shaximiao\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Shaximiao (strona nie istnieje)\"\u003EShaximiao\u003C/a\u003E, Zigong, Syczuan, \u003Ca href=\"/wiki/Chiny\" class=\"mw-redirect\" title=\"Chiny\"\u003EChiny\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EHuayangosaurus taibaii\u003C/i\u003E - UVPP V6728 (\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E) i ca\u0142y materia\u0142 przypisany.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Shaximiao, Zigong, Syczuan, Chiny|Huayangosaurus taibaii - UVPP V6728 (holotyp) i ca\u0142y materia\u0142 przypisany.\n","link":"","lat":29.399143949999999136935002752579748630523681640625,"lon":104.8261543275900038452164153568446636199951171875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Huayangosaurus to rodzaj przedstawiciela Stegosauria żyjącego w okresie jurajskim na terenach dzisiejszych Chin. Został opisany przez Donga, Tanga i Zhou w 1982 roku na podstawie czaszki i fragmentarycznego szkieletu pozaczaszkowego. Dzięki dużej ilości skamieniałych szczątków jest prawdopodobnie najlepiej poznanym chińskim stegozaurem.

Materiał kopalny

Rekonstrukcja szkieletu Huayangosaurus. Autor: Scott Hartman. [1]

Holotyp (UVPP V6728) to kompletna artykułowana czaszka i następujące fragmenty pozaczaszkowe: kręgi (3 szyjne, 3 grzbietowe, 4 krzyżowe i 20 ogonowych), 2 kości śródstopia, 3 paliczki, kilka płytek skórnych, 1 kolec i 4 osteodermy (płytki kostne). Obejmuje być może także fragmentaryczne kończyny.

Materiał przypisany:

ZDM T7001: kompletna artykułowana czaszka, kręgi (8 szyjnych, 16 grzbietowych, 4 krzyżowe i 35 ogonowych), obie kości łopatkowokrucze, lewa kość ramienna, obie kości biodrowe, lewa kość łonowa, obie kości udowe, 3 kości śródstopia, 3 paliczki i 11 kawałków płyt.

ZDM T7003: kręgi i obręcz miedniczna.

ZDM T7004: kręgi ogonowe.

ZDM T7008: częściowa kość łonowa.

Wszystkie powyższe osobniki zostały odnalezione w tej samej lokalizacji co holotyp.

Obecnie uważa się, że okazy ZDM T7002, CV 720 i CV 721 dawniej przypisywane do omawianego dinozaura należą do nieznanego stegozaura (Maidment i in., 2006b).

Lokalizacja

Szczątki Huayangosaurus zostały odnalezione w prowincji Syczuan (Chiny). Pierwszy osobnik został odkopany w latach 1979-1980 nieopodal miasta Zigong, Dashanpu. Jego szczątki mieściły się w dolnych osadach górnej części formacji Shaximiao. Formacja Shaximiao (jej niższa część) datowana jest wg Li i in. (2011) na bajos - baton. Wcześniejsze pomiary wskazywały na nieco młodszy jej wiek - bajos lub baton - kelowej.

Budowa

Huayangosaurus był niewielkim przedstawicielem Stegosauria. Charakteryzował się szeroką czaszką ze znajdującymi się nad oczami niewielkimi wyrostkami. Unikatową jego cechą była obecność 7 zębów w kości przedszczękowej (późniejsze stegozaury nie miały zębów w tym miejscu). W szczęce znajdowało się 25-30 zębów. Między kością przedszczękową a szczękową znajdował się owalny otwór. Od swoich kuzynów różnił się mniejszym dołem przedoczodołowym. Na grzbiecie znajdował się podwójny rząd płytek, obecnych również u innych stegozaurów. W odróżnieniu od Stegosaurus były one węższe i bardziej spiczaste. Na tułowiu zachowały się rzędy kostnych niewielkich tarcz. Z barków wyrastała para niewielkich kolców. Posiadał skostniałe ścięgna oraz kości biodrowe. Na końcu ogona występowały dwie pary ostrych kolców służących prawdopodobnie do obrony przed drapieżnikami (Sereno i Zhimin, 1992; Maidment i in., 2006b).

Pozycja systematyczna

Galton i Upchurch (2004), tak jak inni autorzy, uważają go za bazalnego przedstawiciela Stegosauria. To właśnie z jego nazwy rodzajowej zaczerpnięto nazwę dla grupy bazalnych stegozaurów - Huayangosauridae (Dong, Tang i Zhou, 1982). Zawiera ona Huayangosaurus i prawdopodobnie Chungkingosaurus. Huayangosauridae to klad zrzeszający stegozaury bliżej spokrewnione z Huayangosaurus niż z Stegosaurus.

Paleośrodowisko

W środkowej jurze (bajos-kelowej) na terenach formacji Shaximiao panował przeważnie półsuchy i monsunowy klimat na przemian z jałowym i umiarkowanym (chłodnym i ciepłym). Zmianom klimatu towarzyszyły również przeistoczenie w szacie roślinnej z wilgotnych lasów tropikalnych do roślinności stepowej. Średnie roczne temperatury wynosiły od 10±4,4°C do 13±4,4°C, a opady do 1140±182 mm (Li i in., 2022). Huayangosaurus koegzystował na terenie dzisiejszych Chin z innymi dinozaurami. Z dinozaurów ptasiomiednicznych (Ornithischia) były to Agilisaurus, Xiaosaurus i Yandusaurus. Gadziomiedniczne reprezentowane były przez liczne zauropody: Abrosaurus, takson worek Omeisaurus (z pokładów dolnej części formacji Shaximiao znanych jest parę gatunków) i Shunosaurus. Listę zamykają teropody, takie jak: Chuandongocoelurus, Gasosaurus, Kaijiangosaurus, Xuanhanosaurus i być może Szechuanosaurus. Ponad nimi szybował na niebie średniej wielkości pterozaur Angustinaripterus (Li i in., 2011).

Etymologia

Nazwa rodzajowa tego stegozaura znaczy "jaszczur z Hua Yang" i nawiązuje do historycznej nazwy prowincji Syczuan. Epitet gatunkowy taibaii honoruje chińskiego poetę Li Taibo.

Spis gatunków

Huayangosaurus	Dong, Tang i Zhou, 1982
H. taibaii	Dong, Tang i Zhou, 1982

Bibliografia

Dong, Z., Tang, Z. and Zhou, S.W. (1982). "Note on the new Mid-Jurassic stegosaur from Sichuan Basin, China". Vertebrata PalAsiatica 20 (1) :83-87 [w języku chińskim]

Galton, P.M. & Upchurch, P. (2004) "Stegosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" University of California Press, Berkeley, 343–362

Li, J., Huang, C. M., Yang, G. L., Pan, Y. Y., & Wen, X. Y. (2022). Middle Jurassic climate oscillations from paleosol records of the Sichuan Basin, SW China. Journal of Palaeogeography, 11(1), 97-122. doi:10.1016/j.jop.2022.01.003

Li, K., Liu, J., Yang, C. & Hu, F. (2011) "Dinosaur assemblages from the Middle Jurassic Shaximiao Formation and Chuanjie Formation in the Sichuan-Yunnan Basin, China". Volumina Jurassica, 21-42

Maidment, S.C.R. & G. Wei (2006a) "A review of the Late Jurassic stegosaurs (Dinosauria, Stegosauria) from the People’s Republic of China". Geol. Mag. 143 (5), 2006, pp. 621–634. doi:10.1017/S0016756806002500

Maidment, S. C., Wei, G., & Norman, D. B. (2006b). "Re-description of the postcranial skeleton of the Middle Jurassic stegosaur Huayangosaurus taibaii". Journal of Vertebrate Paleontology, 26(4), 944-956. https://doi.org/10.1671/0272-4634(2006)26[944:ROTPSO]2.0.CO;2

Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407.doi:10.1017/S1477201908002459

Maidment, S.C.R. (2010) "Stegosauria: a historical review of the body fossil record and phylogenetic relationships". Swiss Geological Society. doi:10.1007/s00015-010-0023-3

Mateus, O., Maidment, S.C.R. & Christiansen, N.A. (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur and the evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B doi: 10.1098/rspb.2008.1909

Sereno, P. C., & Zhimin, D. (1992). "The skull of the basal stegosaur Huayangosaurus taibaii and a cladistic diagnosis of Stegosauria". Journal of Vertebrate Paleontology, 12(3), 318-343. doi:10.1080/02724634.1992.10011463

http://en.wikipedia.org/wiki/Dashanpu_Formation