Jeholosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(Dr. rozbudowa, uzupełnienia) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|- | |- | ||
| [[Maciej Ziegler]] | | [[Maciej Ziegler]] | ||
| − | | | + | | [[Kamil Kamiński]] |
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 29: | Linia 27: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 125-123 | + | | 125-123 [[Ma]] |
<small>wczesna [[kreda]]</small> | <small>wczesna [[kreda]]</small> | ||
| Linia 40: | Linia 38: | ||
[[Neornithischia]] | [[Neornithischia]] | ||
| − | [[Jeholosauridae]] | + | ?[[Jeholosauridae]] |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Jeholosaurus.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Jeholosaurus.jpg|400px|]] | ||
| Linia 47: | Linia 45: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Jeholosaurus'' to [[bazalny]] ornitopod, bliski ''[[Changchunsaurus]]''. | + | ''Jeholosaurus'' to [[bazalny]] ornitopod, bliski ''[[Changchunsaurus]]''. Być może był opierzony (Stone, 2012). |
==Odkrycie== | ==Odkrycie== | ||
| − | Szczątki | + | Szczątki jeholozaura odnaleziono we wczesnokredowych osadach we wschodniej Azji, w znanej z wyśmienitych skamieniałości prowincji Liaoning. Zostały one znalezione w pierwszym ogniwie dolnych osadów formacji Yixian w [[2000]] roku i w tym samym opisane. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 58: | Linia 56: | ||
[[Holotyp]] (IVPP V 12529) to dość kompletna lecz pokruszona czaszka (63 mm), żuchwa (59 mm), kręgi szyjne i grzbietowe, kość udowa (90 mm), kość piszczelowa i strzałkowa (107 mm), kości śródręcza: I (24 mm), II, III (55 mm) i IV oraz paliczki. | [[Holotyp]] (IVPP V 12529) to dość kompletna lecz pokruszona czaszka (63 mm), żuchwa (59 mm), kręgi szyjne i grzbietowe, kość udowa (90 mm), kość piszczelowa i strzałkowa (107 mm), kości śródręcza: I (24 mm), II, III (55 mm) i IV oraz paliczki. | ||
| − | Do gatunku zaliczono także materiał oznaczony IVPP V 12530, czyli niekompletną czaszkę (~50 mm) i kręgi szyjne. | + | Do gatunku zaliczono także materiał oznaczony IVPP V 12530, czyli niekompletną czaszkę (~50 mm) i kręgi szyjne. Kolejne trzy okazy to IVPP V 12542 (czaszka, większość kręgów, kończyny oraz niemal kompletna miednica), IVPP V 15719 (czaszka, kręgi, miednica i kończyny tylne) oraz IVPP V 15939 (kręgi, miednica i kończyna tylna) (Barrett i in., 2012). |
| + | |||
| + | ==Budowa i filogeneza== | ||
| + | Czaszka ''Jeholosaurus'' mierzyła zaledwie 6 cm. Miał on bardzo duże oczy (oczodoły stanowiły 40% długości czaszki) i krótki pysk, co nasuwa przypuszczenia, że znalezione osobniki były młode, jednak nie jest to pewne. Powiększone były też nozdrza zewnętrzne. Żuchwa cechowała się delikatną budową. Kości przedszczękowe zawierały po 6 smukłych, lekko zakrzywionych zębów. Kości szczękowe miały co najmniej 13 zębów o wachlarzowatym kształcie i ząbkowanych krawędziach (Xu i in., 2000). Szyja składała się z dziewięciu kręgów, podobnie jak u ''[[Heterodontosaurus]]'', ''[[Hypsilophodon]]'' czy większości gatunków ''[[Psittacosaurus]]''. Grzbietowy odcinek kręgosłupa prawdopodobnie obejmował 15 kręgów, a kość krzyżowa – 6 (Han i in., 2012). Kończyny przednie były dość krótkie, podczas gdy kończyny tylne – długie i przystosowane do biegu. | ||
| + | ''Jeholosaurus'' został opisany jaki niewielki [[Ornithopoda|ornitopod]] z nieznanej rodziny. Później zaliczono go do rodziny Jeholosauridae, uważanej za prymitywne ornitopody. W późniejszych badaniach (np. Boyd [2015]) okazywało się, że [[klad]] ten znajdował się wśród prymitywnych przedstawicieli [[Neornithischia]]. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 70: | Linia 72: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Makovicky, P.J., Kilbourne, B.M., Sadleir, R.W. & Norell, M.A (2011) "A new basal ornithopod (Dinosauria, Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia" Journal of Vertebrate Paleontology, 31 (3), 626–640. doi:10.1080/02724634.2011.557114. | + | <small>Han, F.-L., Barrett, P.M., Butler; R.J., Xu, X. (2012). "Postcranial anatomy of Jeholosaurus shangyuanensis (Dinosauria, Ornithischia) from the Lower Cretaceous Yixian Formation of China". Journal of Vertebrate Paleontology. 32 (6): 1370–1395. [[doi:10.1080/02724634.2012.694385]]. |
| + | |||
| + | Makovicky, P.J., Kilbourne, B.M., Sadleir, R.W. & Norell, M.A (2011) "A new basal ornithopod (Dinosauria, Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia" Journal of Vertebrate Paleontology, 31 (3), 626–640. doi:10.1080/02724634.2011.557114. | ||
Xu, X., Wang, X.-L. & You, H.-L. (2000) "A primitive ornithopod from the Early Cretaceous Yixian Formation of Liaoning" Vertebrata PalAsiatica 38(4), 318-325. | Xu, X., Wang, X.-L. & You, H.-L. (2000) "A primitive ornithopod from the Early Cretaceous Yixian Formation of Liaoning" Vertebrata PalAsiatica 38(4), 318-325. | ||
| − | |||
| − | |||
Stone, R. (2012) "Dinosaur Kingpin Opens Fossil Bonanza to Science" Science, 337(6097), 900-901. doi: 10.1126/science.337.6097.900</small> | Stone, R. (2012) "Dinosaur Kingpin Opens Fossil Bonanza to Science" Science, 337(6097), 900-901. doi: 10.1126/science.337.6097.900</small> | ||
| Linia 88: | Linia 90: | ||
[[Kategoria:Barrem]] | [[Kategoria:Barrem]] | ||
[[Kategoria:Apt]] | [[Kategoria:Apt]] | ||
| − | |||
Wersja z 17:43, 26 sty 2020
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Kamil Kamiński |
| Jeholosaurus (jeholozaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 80 cm (prawdopodobnie młode osobniki) |
| Masa: | 1-2 kg (prawdopodobnie młode osobniki) |
| Miejsce występowania: | Chiny - prowincja Liaoning
(warstwy Lujiatun, formacja Yixian) |
| Czas występowania | 125-123 Ma
wczesna kreda |
| Systematyka | Dinosauria |
Szkielet jeholozaura [1] | |
Wstęp
Jeholosaurus to bazalny ornitopod, bliski Changchunsaurus. Być może był opierzony (Stone, 2012).
Odkrycie
Szczątki jeholozaura odnaleziono we wczesnokredowych osadach we wschodniej Azji, w znanej z wyśmienitych skamieniałości prowincji Liaoning. Zostały one znalezione w pierwszym ogniwie dolnych osadów formacji Yixian w 2000 roku i w tym samym opisane.
Etymologia
Jeholosaurus znaczy "jaszczur z Jehol". Jehol to stara nazwa geograficzna dla zachodniego Liaoning i północnego Hebei (nawiasem mówiąc jest to też nazwa grupy formacji geologicznych, w skład której wchodzą Yixian i Jiufotang). Także nazwa gatunkowa (shangyuanensis) odnosi się do lokalizacji znaleziska - regionu Shangyuan.
Materiał kopalny
Holotyp (IVPP V 12529) to dość kompletna lecz pokruszona czaszka (63 mm), żuchwa (59 mm), kręgi szyjne i grzbietowe, kość udowa (90 mm), kość piszczelowa i strzałkowa (107 mm), kości śródręcza: I (24 mm), II, III (55 mm) i IV oraz paliczki.
Do gatunku zaliczono także materiał oznaczony IVPP V 12530, czyli niekompletną czaszkę (~50 mm) i kręgi szyjne. Kolejne trzy okazy to IVPP V 12542 (czaszka, większość kręgów, kończyny oraz niemal kompletna miednica), IVPP V 15719 (czaszka, kręgi, miednica i kończyny tylne) oraz IVPP V 15939 (kręgi, miednica i kończyna tylna) (Barrett i in., 2012).
Budowa i filogeneza
Czaszka Jeholosaurus mierzyła zaledwie 6 cm. Miał on bardzo duże oczy (oczodoły stanowiły 40% długości czaszki) i krótki pysk, co nasuwa przypuszczenia, że znalezione osobniki były młode, jednak nie jest to pewne. Powiększone były też nozdrza zewnętrzne. Żuchwa cechowała się delikatną budową. Kości przedszczękowe zawierały po 6 smukłych, lekko zakrzywionych zębów. Kości szczękowe miały co najmniej 13 zębów o wachlarzowatym kształcie i ząbkowanych krawędziach (Xu i in., 2000). Szyja składała się z dziewięciu kręgów, podobnie jak u Heterodontosaurus, Hypsilophodon czy większości gatunków Psittacosaurus. Grzbietowy odcinek kręgosłupa prawdopodobnie obejmował 15 kręgów, a kość krzyżowa – 6 (Han i in., 2012). Kończyny przednie były dość krótkie, podczas gdy kończyny tylne – długie i przystosowane do biegu. Jeholosaurus został opisany jaki niewielki ornitopod z nieznanej rodziny. Później zaliczono go do rodziny Jeholosauridae, uważanej za prymitywne ornitopody. W późniejszych badaniach (np. Boyd [2015]) okazywało się, że klad ten znajdował się wśród prymitywnych przedstawicieli Neornithischia.
Spis gatunków
| Jeholosaurus | Xu, Wang i You, 2000 |
|---|---|
| J. shangyuanensis | Xu, Wang i You, 2000 |
Bibliografia
Han, F.-L., Barrett, P.M., Butler; R.J., Xu, X. (2012). "Postcranial anatomy of Jeholosaurus shangyuanensis (Dinosauria, Ornithischia) from the Lower Cretaceous Yixian Formation of China". Journal of Vertebrate Paleontology. 32 (6): 1370–1395. doi:10.1080/02724634.2012.694385.
Makovicky, P.J., Kilbourne, B.M., Sadleir, R.W. & Norell, M.A (2011) "A new basal ornithopod (Dinosauria, Ornithischia) from the Late Cretaceous of Mongolia" Journal of Vertebrate Paleontology, 31 (3), 626–640. doi:10.1080/02724634.2011.557114.
Xu, X., Wang, X.-L. & You, H.-L. (2000) "A primitive ornithopod from the Early Cretaceous Yixian Formation of Liaoning" Vertebrata PalAsiatica 38(4), 318-325.
Stone, R. (2012) "Dinosaur Kingpin Opens Fossil Bonanza to Science" Science, 337(6097), 900-901. doi: 10.1126/science.337.6097.900
![[1]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/7/7f/Jeholosaurus_shangyuanensis_2.jpg){kind=link}