Paranthodon

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler	Marcin Szermański Dawid Mika Tomasz Sokołowski

---

Paranthodon (parantodont)
Długość:	ok. 5 m
Masa:	300-500 kg
Miejsce występowania:	RPA (górne warstwy formacji Kirkwood, basen Algoa)
Czas występowania	150-140 Ma późna jura - wczesna kreda (tyton - późny berrias)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Stegosauria ? Stegosauridae ?? Stegosaurinae
[1]

Wstęp

Paranthodon był rodzajem stegozaura żyjącym na przełomie jury i kredy na terenach południowej Afryki. Jako że materiał kopalny tego dinozaura jest bardzo skromny, niewiele wiadomo o tym zwierzęciu, które początkowo brano za ankylozaura. Prawdopodobnie był głównie czworonożnym roślinożercą, żywiącym się m. in. sagowcami. Parantodont żył wśród zauropodów, prawdopodobnie kamarazaurydów i brachiozaurydów, niewielkiego celurozaura Nqwebasaurus oraz bliżej nieokreślonych tetanurów.

Etymologia i historia taksonu

Jego nazwa rodzajowa oznacza "podobny do Anthodon". Anthodon (czyli liściozęby) to rodzaj parejazauryda znanego między innymi z okolic, gdzie znaleziono szczątki Paranthodon. Antodont początkowo został uznany za dinozaura z powodu pomieszania materiału tego permskiego roślinożercy z mezozoicznymi szczątkami. Oddzielił je w 1910 roku i te dinozaurowe opisał Robert Broom pod nazwą Palaeoscincus africanus. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia - Afryki. Franz Nopcsa w 1929 roku utworzył dla dinozaura nowy rodzaj - Paranthodon. Inne szczątki zaliczane do rodzaju Palaeoscincus pochodziły z Ameryki Północnej. Coombs (1978) stwierdził, że parantodont jest ankylozaurem o niepewnej pozycji systematycznej (incertae sedis).

Materiał kopalny

Holotyp (BMNH 47338) to część lewej kości zębowej, kość przedszczękowa i nosowa.

Przypisany materiał: dwa zęby (BMNH 4992) z nieznanej lokalizacji, przypisane do parantodonta. Jak piszą Maidment i in. (2008) budową przypominają zęby Paranthodon, lecz odkąd jedyną możliwą do identyfikacji autapomorfią tego rodzaju jest budowa kości szczękowej, zębów nie można przypisać do tego rodzaju z całą pewnością.

Pozycja filogenetyczna

Paranthodon nie ma żadnej synapomorfii, która lokowałyby go jednoznacznie w Stegosauria. Jednak zęby wykazują większe podobieństwo do zębów stegozaurów niż do jakichkolwiek innych dinozaurów. Ogólną budową znaleziony materiał przypomina rodzaj Stegosaurus. Paranthodon jest bez wątpienia ważnym taksonem, z jedną autapomorfią w budowie kości szczękowej.

W analizie kladystycznej przeprowadzonej przez Maidment i in. (2008) Paranthodon tworzy klad z Loricatosaurus i Tuojiangosaurus i zajmuje pozycję bliższą temu drugiemu. Z powodu niekompletności materiału jest to jednak pozycja bardzo niepewna. Klad tworzony przez te trzy stegozaurydy jest taksonem siostrzanym do grupy tworzonej przez Stegosaurus armatus, Hesperosaurus mjosi i Wuerhosaurus homheni.

Z nowszych badań wynika nieustalona pozycja parantodonta wewnątrz Stegosauria, co zapewne jest rezultatem niekompletności materiału. Tuojiangosaurus nadal wydaje się być blisko spokrewniony, a nieco dalszym krewnym może być Gigantspinosaurus. Wszystkie trzy taksony mogą tworzyć klad najbardziej bazalnych stegozaurów.

Spis gatunków

Paranthodon	Nopcsa, 1929
P. africanus	(Broom, 1910) Nopcsa, 1929
= Anthodon serrarius [partim]	Owen, 1876
= Palaeoscincus africanus	Broom, 1910
= Paranthodon oweni	Nopcsa, 1929

Bibliografia

Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459

Mateus O, Maidment SCR & Christiansen NA (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur and the evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B 276, 1663, 1815-1821 Opublikowane online 25.02.2009 doi: 10.1098/rspb.2008.1909

Maidment SCR (2010) "Stegosauria: a historical review of the body fossil record and phylogenetic relationships" Swiss Journal of Geosciences, 103(2), 199-210. DOI: 10.1007/s00015-010-0023-3