Tekst źródłowy strony Echinodon

{{DISPLAYTITLE:''Echinodon''}}
<small>
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
| Autor:
| Korekta:
|-
| [[Maciej Ziegler]], [[Marcin Szermański]]
|[[Daniel Madzia]], [[Tomasz Sokołowski]]
|}
</small>

----

{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
! colspan=2 | ''Echinodon'' (echinodont)
|-
! '''Długość''':
| ok. 70 cm

|-
! '''Masa''':
| ? kg

|-
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
| [[Wielka Brytania]] - hrabstwo Dorset, 

wyspa Purbeck

<small>(formacja [[Purbeck]] - środkowe warstwy Purbeck)</small>
|-
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
| wczesna [[kreda]] ([[berrias]])
|-
! '''Systematyka'''
| [[Dinosauria]]

[[Ornithischia]]

(?) [[Heterodontosauridae]]
|-
| colspan=2 |[[Plik:Echinodon_rekon.PNG|400px|]]
<small>Rekonstrukcja czaszki ''Echinodon''. Źródło: Sereno, 2012.</small>
|-
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
|-
| colspan=2 |
<display_points type="terrain" zoom=6>
50°35'N; 1°55'W|formacja [[Purbeck]], wyspa Purbeck, hrabstwo Dorset, [[Wielka Brytania]]|<small>''E. becklesii''.<br>
</display_points>
|}

==Wstęp==
''Echinodon'' to niewielki dinozaur zamieszkujący tereny dzisiejszej Anglii na początku okresu kredowego. Jest jednym z najwcześniej opisanych dinozaurów, a także jednym z najmniejszych. 

==Budowa==
''Echinodon'' różni się od większości [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]] posiadaniem jednego (lub dwóch?) kłów w kości szczękowej. Podobne uzębienie występowało u heterodontozaurydów, z tą jednak różnicą, że u nich kły znajdowały się nieco bardziej z przodu szczęk, na kości przedszczękowej. 

Czaszka mierzyła ok. 6,2 cm - mniej niż u ''[[Fruitadens]]'' (7,5 cm) i ''[[Tianyulong]]'' (ok. 6,6 cm). Wydaje się więc, że ''Echinodon'' jest najmniejszym [[Ornithischia|ptasiomiednicznym dinozaurem]], lecz ''Tianyulong'' miał proporcjonalnie ogromną czaszkę, zaś ''Echinodon'' mógł być bardziej typowo zbudowany, ponadto nie jest jasne, czy znalezione osobniki ''Echinodon'' (8, nie licząc izolowanych zębów) były dorosłe, choć ich podobne rozmiary mogą sugerować, że jest tak rzeczywiście. 

==Etymologia==
''Echinodon'' znaczy "kłujący ząb" (gr. ''echino'' czyli "spiczasty, kłujący" i gr. ''odon'' - "ząb"). Drugi człon nazwy honoruje Samuela H. Becklesa, który odnalazł jego skamieniałości.

==Materiał kopalny==
[[Lektotyp]] NHMUK 48209 to częściowa lewa i prawa k. przedszczękowa, przednia częśći lewej k. szczękowej z kłokształtnym zębem i zębami 2 i 3, boczny odcisk tylnej gałęzi k. szczękowej i zębów 4 i 5; NHMUK 48210 to tylna gałąź k. szczękowej z 6 zębodołami i 5 kompletnymi lub częściowymi koronami zębów, brzuszny koniec lewej k. łzowej, przedni koniec lewej k. policzkowej (jarzmowej), większa część lewego ektopterygoida (ang. ''ectopterygoid''). Oba okazy to cżęści tego samego osobnika.

[[Paralektotyp]]y: NHMUK 48211 - częściowa prawa k. szczękowa z zębami 2-7, z czubkiem prawej k. policzkowej (jarzmowej) i częścią prawej k. podniebięnnej; NHMUK 48212 - częściowa prawa k. szczękowa z 6 zębami; NHMUK 48213 - częściowa lewa k. zębowa z 8 zębodołami i 7 zębami; NHMUK 48214 - częściowa prawa k. zębowa bęz zębów; NHMUK 48215a - prawa k. zębowa z 10 zębodołami i 9 zębami; NHMUK 48215b - lewa k. zębowa z 10 zębodołami i 5 zębami.

Materiał przypisany: NHMUK 48229 - fragment szczęki; NHMUK 40723 - fragment k. zębowej; DORCM GS 1164-5, 1167, 1171, 1194, 1212-6, 1222-3 - izolowane zęby.

==Historia i filogeneza==
Jedyny [[gatunek]] - ''E. becklesii'' został nazwany przez [[Richard Owen|Richarda Owena]] (twórcy nazwy [[Dinosauria]]), który wziął echinodonta za jaszczurkę. Później uważano go za przestawiciela: [[Stegosauria]], [[Thyreophora]], [[Hypsilophodontidae]] i “Fabrosauridae". [[Paul Sereno]] w 1991 roku uznał echinodonta za przedstawiciela znanych głównie z wczesnej jury heterodontozaurydów. Jeżeli ta klasyfikacja jest prawidłowa, to mamy do czynienia z bardzo późnym, choć [[bazalny]]m przedstawicielem [[Heterodontosauridae]] (inne, starsze pozostałości heterodontozaurydów pochodzą także z późnojurajskiej formacji [[Morrison]] z [[USA]] - ''[[Fruitadens]]''). [[David Norman]] i [[Paul Barrett]], którzy dokonali redeskrypcji rodzaju ''Echinodon'' w 2002 roku uznali za prawidłową klasyfikację Paula Sereno. Wiele analiz filogenetycznych wykazało, że ''Echinodon'' to heterodontozauryd, jednak nie wszystkie to jasno wskazują (zob. [[Ornithischia#Kladogramy]]).

==Spis gatunków==
{| class="wikitable"
! ''Echinodon''
| {{Kpt|[[Richard Owen|Owen]]}}, [[1861]]
|-
| = Saurechinodon
| {{Kpt|Falconer ''vide'' Owen, 1861}}
| ''[[nomen nudum]]''
|-
! ''E. becklesii''
| {{Kpt|Owen}}, 1861
|}

==Wybrana bibliografia==
<small>Butler, R.J., Porro, L.B., Galton, P.M. & Chiappe, L.M. (2012) "Anatomy and Cranial Functional Morphology of the Small-Bodied Dinosaur Fruitadens haagarorum from the Upper Jurassic of the USA" PLoS ONE 7(4): e31556. [[doi:10.1371/journal.pone.0031556]]

Sereno, P.C. (2012) Taxonomy, morphology, masticatory function and phylogeny of heterodontosaurid dinosaurs. ZooKeys. 226: 1–225. [[doi:10.3897/zookeys.226.2840]]
</small>

[[Kategoria:Dinosauria]]
[[Kategoria:Ornithischia]]
[[Kategoria:Heterodontosauridae]]
[[Kategoria:Europa]]
[[Kategoria:Wielka Brytania]]
[[Kategoria:Mezozoik]]
[[Kategoria:Kreda]]
[[Kategoria:Berrias]]