Tekst źródłowy strony Teresa Maryańska

{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
!width="200px" colspan=2 | dr hab. Teresa Maryańska
[[Plik:Teresa Maryanska.png|150px|]]
|-
! Data urodzenia:
| [[1937]]
|-
! Data śmierci:
| 3. października [[2019]]
|-
! Narodowość:
| [[Polska]]
|-
! Instytucje:
| Muzeum Ziemii PAN
|-
! ''Alma mater'':
| Uniwersytet Warszawski
|-
! '''Opisane gatunki''':<br><small>(9)</small>
| width="250px"|<small>
*''[[Homalocephale]] calathocercos'' - Maryańska, [[Osmólska]], [[1974]]
*''[[Prenocephale]] prenes'' - Maryańska, [[Osmólska]], [[1974]]
*''[[Tylocephale]] gilmorei'' - Maryańska, [[Osmólska]], [[1974]]
*''[[Breviceratops]] kozlowskii'' - (Maryańska, [[Osmólska]], [[1975]]) [[Kurzanov]], [[1990]]
*''[[Bagaceratops]] rozhdestvenskyi'' - Maryańska, [[Osmólska]], [[1975]]
*''[[Saichania]] chulsanensis'' - Maryańska, [[1977]]
*''[[Tarchia]] gigantea'' - Maryańska, [[1977]]
*''[[Barsboldia]] sicinskii'' - [[Maryańska]], Osmolska, [[1981]]
*''[[Goyocephale]] lattimorei'' [[Altangerel Perle|Perle]], [[Maryańska]], Osmólska, [[1982]]
</small>
|}
'''Teresa Maryańska''' (ur. 1937 - zm. 2019) była jedną z głównych postaci polskiej paleontologii kręgowców w XX wieku. Specjalizowała się w badaniu [[dinozaur]]ów, choć początkowo zajmowała się kopalnymi mszywiołami. Jej doktorat był poświęcony właśnie tej drugiej grupie zwierząt (1967). Jednak od początku interesowała się kręgowcami i szukała okazji, by się nimi zajmować. Ta nadarzyła się, gdy rozpoczęły się polsko-mongolskie wyprawy na pustynię Gobi, w których wzięła udział. Jej zaangażowanie zostało docenione i została w 1971 roku zastępcą kierownika kolejnej ekspedycji.

== Badania dinozaurów ==
Pierwszy artykuł Teresy Maryańskiej o dinozaurach ukazał się w 1971 roku i dotyczył niesamowicie kompletnej czaszki [[Pinacosaurus|pinakozaura]]. W 1977 roku opublikowała swoje najwybitniejsze dzieło, poświęcone anatomii i taksonomii ankylozaurydów z Mongolii. Nawiązała też współpracę z Halszką Osmólską. Ich wspólne projekty zamieniły się w wieloletnią przyjaźń i zaowocowały wieloma publikacjami na temat dinozaurów. W 1974 roku wspólnymi siłami opublikowały ważną pracę na temat [[Pachycephalosauria|pachycefalozaurów]] w oparciu o nowe okazy z basenu [[Nemegt]]. Była to wtedy bardzo słabo poznana grupa. Tymczasem one opisały trzy nowe rodzaje i gatunki tych zwierząt, umieszczając je w [[Ornithischia]]. Następnie wydały cały szereg publikacji na temat [[Protoceratopsidae|protoceratopsydów]] i [[Hadrosauridae|hadrozaurów]]. Razem z Mieczysławem Wolsanem znalazły dane sugerujące przynależność [[Oviraptorosauria|owiraptorozaurów]] do ptaków, choć nie jest to obecnie dominująca hipoteza. Jako światowej sławy specjalista, Teresa Maryańska została zaproszona do pracy nad podręcznikiem o dinozaurach. "The Dinosauria" ukazała się w 2007 roku i do tej pory stanowi jedno z najważniejszych kompediów na ten temat.

== Oczami kolegów ==
Od 1961 roku była związana z Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk. W latach 1976 - 2006 była tam wicedyrektorem. Należała też do rady naukowej Instytutu Paleobiologii PAN. Teresa Maryańska przeszła na emeryturę w 2006 roku. Zmarła trzeciego października 2019 roku. Koledzy z pracy zapamiętali ją jako nieprzeciętną osobowość. Cechowała się niezależnością, ale jednocześnie wiernością, lojalnością. Była wolna od egoizmu. Doceniano ją za mądrość i otwarty umysł. Interesowała ją literatura, była wrażliwa na świat przyrody. Dzikie krajobrazy Mongolii na zawsze pozostały w jej pamięci.

== Bibliografia ==

<small>Borsuk-Białynicka, M., Jakubowski, G., Lefeld, J. 2019. Teresa Maryańska (1937–2019). Acta Palaeontologica Polonica, t. 64, nr 4, str. 756. [http://dx.doi.org/10.4202/app.00695.2019]

Kielan-Jaworowska, Z. 2013. W poszukiwaniu wczesnych ssaków. 276 str. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.</small>
{{DEFAULTSORT:Maryańska, Teresa}}
[[Kategoria:Paleontolodzy]]
[[Kategoria:Polscy paleontolodzy]]